Σχεδόν τα Μισά Κορίτσια στο Κονγκό Κατατάσσονται σε Ένοπλες Ομάδες Επειδή δεν Μπορούν να Πληρώσουν τα Δίδακτρά τους

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο Broadly

Νεαρά κορίτσια στρατολογούνται σε ένοπλες ομάδες στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό σε ανησυχητικά ποσοστά, σύμφωνα με τη διεθνή φιλανθρωπική οργάνωση Child Soldiers International (CSI). Το ανησυχητικό είναι ότι πολλά κορίτσια δεν απάγονται ούτε εξαναγκάζονται να καταταχθούν στην ομάδα, αλλά επιλέγουν να καταταχθούν λόγω της απελπιστικής φτώχειας.

Η CSI εκτιμά πως το ένα τρίτο των κοριτσιών που συμμετείχαν στην έρευνα και σήμερα είναι ενταγμένα σε ένοπλες ομάδες στην ανατολική Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, κατατάχθηκαν με τη βούλησή τους. Προειδοποίησαν –με σχόλια που μεταδόθηκαν πρώτα από το γαλλικό τηλεοπτικό δίκτυο RFI– ότι πολλές ένοπλες παραστρατιωτικές ομάδες στο ανατολικό Κονγκό, εκτός από τα αγόρια, έχουν στο στόχαστρό τους και κορίτσια στρατιώτες.

Το Κονγκό είναι μια από τις φτωχότερες και λιγότερο ασφαλείς χώρες στον κόσμο, παρά τους τεράστιους φυσικούς πόρους. Οι Mai-Mai (όνομα για διάφορες ντόπιες πολιτοφυλακές) είναι αποτελεσματικοί στρατολόγοι παιδιών στρατιωτών, παρά τις διεθνείς προσπάθειες για να σταματήσει η πρακτική. Τους βοηθά και η ιστορία των ένοπλων συγκρούσεων του Κονγκό, που αφήνει πολλούς νέους χωρίς μόρφωση ή κάποιον βιώσιμο τρόπο να κερδίσουν τα προς το ζην.

Σύμφωνα με έκθεση του 2010, η συνεχιζόμενη χρησιμοποίηση παιδιών στρατιωτών διευκολύνεται από «μια πεποίθηση που θέλει τα παιδιά να κατέχουν μυστικιστικές δυνάμεις», «τις επισφαλείς κοινωνικοοικονομικές συνθήκες», «την απουσία του κράτους δικαίου και την πεποίθηση ότι οι ντόπιοι πολιτοφύλακες συμβάλλουν στην αυτοάμυνα της κοινωνίας». Ωστόσο, η διεθνής προσοχή μέχρι σήμερα έχει την τάση να επικεντρώνεται στα νεαρά αγόρια που επιλέγονται γι' αυτές τις ομάδες.

«Περίπου το ένα τρίτο των κοριτσιών που συναντήσαμε είχε επιλεχθεί για να συμμετέχει σε ένοπλη ομάδα», εξηγεί η Isabelle Guitard της CSI. Χρησιμοποιεί άνετα τη λέξη «επιλέγω». «Στην πραγματικότητα, η κατάταξη στις πολιτοφυλακές θα μπορούσε να είναι η μόνη επιλογή τους για να ξεφύγουν από μια ζωή απόλυτης φτώχειας ή για να προστατεύουν τον εαυτό τους από τις συνεχείς και τρομακτικές επιθέσεις στο χωριό τους».

Το σοκαριστικό είναι ότι σχεδόν τα μισά από τα κορίτσια που επιλέχθηκαν για να καταταχθούν στους Mai Mai, το έκαναν επειδή δεν μπορούσαν να πληρώσουν τα σχολικά δίδακτρα. Άλλα κατατάχθηκαν έχοντας τη λανθασμένη πεποίθηση ότι οι ένοπλες ομάδες θα προστάτευαν αυτά και την οικογένειά τους. «Ένα κορίτσι στην Uvira του νότιου Kivu μάς είπε "Υπήρχαν πολλές ομάδες που έρχονταν και έκαναν επιθέσεις, λεηλασίες και βιασμούς. Έπρεπε όλη την ώρα να φεύγουμε από το σπίτι μας. Έτσι, μετά από λίγο έπρεπε να πάω στους Mai Mai για την προστασία μου"».

Η ομάδα της Guitard πήρε συνεντεύξεις από 150 κορίτσια πρώην στρατιώτες στο σπαρασσόμενο από τον πόλεμο ανατολικό Κονγκό τους πρώτους μήνες του 2016. Τα κορίτσια ήταν κατά μέσο όρο ηλικίας μόλις 15 ετών. Αυτά που είχαν δει με τα μάτια τους ήταν αδιανόητα.

«Τα περισσότερα από τα κορίτσια με τα οποία μιλήσαμε χρησιμοποιούνταν για σεξουαλικούς σκοπούς και το σπίτι (ως «σύζυγοι», μαγείρισσες και καθαρίστριες). Είχαν βιαστεί επανειλημμένως, συχνά από διαφορετικούς άντρες, και μερικές φορές τις είχαν ναρκώσει», εξηγεί. Κορίτσια στο βόρειο Kivu είπαν στη CSI ότι τους «συμπεριφέρονταν σαν παιχνίδια» και όταν περιέγραφαν τις εμπειρίες τους έλεγαν «η ζωή μας στη ζούγκλα είχε μόνο βάσανα».

«Τα βάσανα ήταν πολλών μορφών και εξαρτιούνταν από τις ένοπλες ομάδες», λέει η Guitard στο Broadly. «Ήταν τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά, καθώς τα κορίτσια συχνά δεν είχαν τροφή, έπρεπε να κοιμούνται στην ύπαιθρο, τις ανάγκαζαν να μεταφέρουν βαριά φορτία και να βιάζονται κατ' επανάληψη – συχνά από διαφορετικούς άνδρες». Κάποια κορίτσια που στρατολογήθηκαν στις ομάδες Mai Mai ή απήχθησαν από τον βάναυσο Αντιστασιακό Στρατό του Κυρίου χρησιμοποιούνταν επίσης και ως πολεμίστριες.

Η συντριπτική πλειονότητα των κοριτσιών μετάνιωσε πικρά την απόφασή της, αλλά η επιστροφή στην κοινωνία είναι δύσκολη: τα πρώην κορίτσια στρατιώτες συχνά αντιμετωπίζονται με υποψία, εχθρότητα και ντροπή. «Η επιστροφή στο σπίτι δεν είναι εύκολη», εξηγεί η Guitard. «Σημαντική πηγή στεναχώριας είναι ο στιγματισμός, εάν όχι η ολοκληρωτική απόρριψη που αντιμετωπίζουν όταν τελικά επιστρέφουν σπίτι – διότι, με τα δικά τους λόγια, "γνώρισαν άνδρες στη ζούγκλα"».

Ενώ υπάρχουν ελάχιστα ακριβή στοιχεία για τον αριθμό των κοριτσιών που βρίσκονται στις ένοπλες δυνάμεις στο Κονγκό (διά της βίας ή όχι), η Guitard λέει ότι πιστεύεται πως το 40% όλων των παιδιών στρατιωτών είναι κορίτσια. Αυτά τα κορίτσια είναι τα αόρατα πρόσωπα της ένοπλης σύγκρουσης στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό – και ενώ κάποια δραπετεύουν, πολύ περισσότερα παραμένουν.

«Όλα τα κορίτσια με τα οποία μιλήσαμε, όταν το έσκασαν ή εγκατέλειψαν την ένοπλη ομάδα με διαφορετικό τρόπο είπαν πως άφησαν "πολλά κορίτσια" πίσω», προσθέτει η Guitard.

Περισσότερα από το VICE

Μιλήσαμε με Κάποιους από τους «Ήρωες» της Λεωφόρου Συγγρού

Ένα Γράμμα Προς τους Ράπερ που Αντιμετωπίζουν Προβλήματα Ψυχικής Υγείας

Τα πιο Ακραία Πράγματα που Έχει Κάνει Κόσμος Ύστερα από Έναν Χωρισμό