Λιμενικοί Εμφανίζονται να Πυροβολούν Βάρκες Μεταναστών στο Αιγαίο

Με καθυστέρηση 24 ωρών και την εκ παραδρομής ομολογία για «αποσιώπηση» τουλάχιστον μιας επιχείρησης με αληθινά πυρά κατά βάρκας μεταναστών, το Αρχηγείο του Λιμενικού Σώματος απάντησε στο δημοσίευμα της ερευνητικής ιστοσελίδας "The Intercept" για την προσφυγική κρίση στο Αιγαίο. Το ρεπορτάζ, επικαλούμενο διαβαθμισμένα έγγραφα 190 σελίδων της Frontex (σσ: της ευρωπαϊκής υπηρεσίας φύλαξης των συνόρων), παρουσιάζει περίπου ως «πάγια και προβλεπόμενη τακτική» τις περιπτώσεις κατά τις οποίες Έλληνες λιμενικοί και Ευρωπαίοι αξιωματικοί χρειάστηκε να ανοίξουν πυρ κατά υπεράριθμων πλαστικών λέμβων για να τις ακινητοποιήσουν και να συλλάβουν τους διακινητές. Αποκαλύπτεται η πιο σκοτεινή πλευρά της προσφυγικής κρίσης, λεπτομέρειες υποθέσεων που είχαν απασχολήσει τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης την περίοδο από τον Μάιο του 2014 έως τον Δεκέμβριο του 2015 και είχαν όλες ως κοινό στοιχείο τη χρήση πυρών κατά υπεράριθμων πλαστικών σκαφών στη μέση του πελάγους. Οι λιμενικοί είτε περιγράφουν τις βολές ως «προειδοποιητικές» είτε ισχυρίζονται ότι «ρίχνουν στις μηχανές των σκαφών», ακολουθώντας τους «πάγιους κανόνες εμπλοκής για την ακινητοποίηση λέμβων στη θάλασσα» ("standard rules of engagement for stopping boats at sea"). Ωστόσο, όπως προκύπτει από τα ίδια έγγραφα και τις μαρτυρίες μεταναστών που βρέθηκαν απέναντι στα πυρά, σε αρκετές περιπτώσεις υπήρξαν τραυματισμοί και απειλήθηκαν ευθέως ανθρώπινες ζωές.

Το ρεπορτάζ δημοσιεύτηκε νωρίς το απόγευμα της Δευτέρας. Το VICE ζήτησε ένα σχόλιο από τον εκπρόσωπο του Αρχηγείου του Λιμενικού Σώματος Νίκο Λαγκαδιανό, ο οποίος παρέπεμψε στην επίσημη ανακοίνωση, η οποία εκδόθηκε τελικά αργά το απόγευμα της Τρίτης. Αυτή περιελάμβανε τα αντίστοιχα δελτία Τύπου που είχαν εκδοθεί εν καιρώ από τις ελληνικές αρχές για καθένα από τα τρία περιστατικά που επιλέχθηκαν μάλλον τυχαία προς ανάλυση από τον συντάκτη του ξένου δημοσιεύματος – συγκεκριμένα τον Μάρτιο του 2014 στη Χίο, τον Σεπτέμβριο του 2014 στην Ψέριμο και τον Νοέμβριο του 2015 στην Κω. Το παράδοξο είναι ότι, ενώ στις δύο πρώτες περιπτώσεις οι ένοπλες εμπλοκές αναφέρονταν ρητά στα δελτία Τύπου που είχαν τότε εκδοθεί και τα επεισόδια είχαν λάβει μεγάλη δημοσιότητα στην Ελλάδα, δεν φαίνεται να συνέβη το ίδιο και στην τρίτη επιχείρηση στη θάλασσα.

Συγκρίνοντας το επίμαχο διαβαθμισμένο έγγραφο της Frontex που διέρρευσε στο "The Intercept" με την επίσημη απάντηση του Λιμενικού Σώματος, προκύπτουν τα εξής: Το περιστατικό σημειώθηκε στις 22.40 της 23ης Νοεμβρίου του 2015 στη θαλάσσια περιοχή «Αμμόγλωσσα» της Κω. Σκάφος της Frontex, στο οποίο επέβαιναν στελέχη του κλιμακίου ειδικών αποστολών του Λιμενικού Σώματος, στο πλαίσιο της κοινής επιχείρησης «Ποσειδών 2015», εντόπισε πολυεστερικό ταχύπλοο σκάφος, χωρίς φώτα, που μετέφερε 17 μετανάστες – έξι άντρες, τρεις γυναίκες και οκτώ ανήλικους. Στο ελληνικό δελτίο Τύπου την επόμενη μέρα αναφερόταν εντελώς τυπικά ότι το «σκάφος ακινητοποιήθηκε κατόπιν καταδίωξης, και συνελήφθη ο αλλοδαπός χειριστής του, καθώς επίσης και οι αλλοδαποί πρόσφυγες διότι στερούνταν νομίμων ταξιδιωτικών εγγράφων».

Εδώ ωστόσο έχουμε ένα αυτογκόλ. Διότι, στο εσωτερικό έγγραφο της Frontex το ίδιο περιστατικό περιγράφεται πολύ διαφορετικά. Αρχικά σημειώνεται ότι το σκάφος της Frontex ζήτησε από το δουλεμπορικό με ηχητικά σήματα και σινιάλο με τα φώτα να σταματήσει, όμως ο Τούρκος διακινητής δεν υπάκουσε και έκανε επικίνδυνους ελιγμούς. Στη συνέχεια, διαβάζουμε: «Αξιωματικός της Ελληνικής Ακτοφυλακής, ακολουθώντας τους προβλεπόμενους κανόνες εμπλοκής, έριξε προειδοποιητικές βολές στον αέρα. Καθώς ο χειριστής του σκάφους (σσ: ο διακινητής) δεν συμμορφώθηκε, ο αξιωματικός της Ελληνικής Ακτοφυλακής έριξε δύο φορές με στόχο την εξωλέμβια μηχανή της βάρκας, με αποτέλεσμα αυτή να ακινητοποιηθεί». Η αποσιώπηση από το Λιμενικό Σώμα των πυροβολισμών στην υπόθεση της Κω αφήνει εκ των πραγμάτων σκιές για τις υπόλοιπες – δεκάδες – περιπτώσεις που διέρρευσαν από τα αρχεία της Frontex και περιλαμβάνονται στις 190 σελίδες των διαβαθμισμένων αναφορών.

Το VICE ζήτησε ένα σχόλιο από τη Frontex. Σε γραπτή απάντηση η εκπρόσωπος Izabella Cooper σημείωσε ότι όλες οι υποθέσεις που περιγράφονται στο ρεπορτάζ βασίζονται σε αναφορές των ελληνικών αρχών και επομένως θα πρέπει εκείνες να παρέχουν περισσότερα στοιχεία. «Θα θέλαμε να υπογραμμίσουμε ότι σε καμία από τις περιπτώσεις ανταλλαγής πυρών που αναφέρονται στο ρεπορτάζ δεν εμπλέκονται αξιωματούχοι της Frontex» δήλωσε η Cooper. «Αυτή τη στιγμή έχουμε αναπτύξει δύναμη 659 ανθρώπων από 23 χώρες. Είναι μέλη των πληρωμάτων και βοηθούν τις ελληνικές αρχές στη διαδικασία αναγνώρισης, καταγραφής και ενημέρωσης των προσφύγων και των μεταναστών. Όλοι οι αξιωματούχοι της Frontex στην Ελλάδα λειτουργούν υπό τις οδηγίες των Ελλήνων αξιωματικών», πρόσθεσε.

Η υπόθεση της ένοπλης συμπλοκής στις Οινούσσες της Χίου, τον Μάρτιο του 2014 (το ίδιο και εκείνη στην Ψέριμο) είχε απασχολήσει εκτενώς τα ελληνικά μίντια. Από τους πυροβολισμούς των λιμενικών εναντίον μιας βάρκας γεμάτης ανθρώπους είχαν τραυματιστεί τότε τρεις πρόσφυγες, δύο άντρες και μία γυναίκα. Η τελευταία, με το όνομα Rawan, 19 ετών από τη Συρία, μίλησε στον δημοσιογράφο του "The Intercept" για την εφιαλτική εμπειρία. Είπε ότι καθόταν στο μπροστινό μέρος της βάρκας και όχι πίσω, δίπλα στη μηχανή. Άκουσε τους Έλληνες λιμενικούς να φωνάζουν με τηλεβόα στον διακινητή «σταμάτα» κι έπειτα άκουσε δύο πυροβολισμούς από το ελληνικό σκάφος. Ο διακινητής προσπάθησε να εμβολίσει το σκάφος της περιπολίας και να διαφύγει πίσω στην Τουρκία. Τότε, περιέγραψε η νεαρή γυναίκα από τη Συρία, ακούστηκαν περισσότεροι πυροβολισμοί. Όταν η σφαίρα χτύπησε τη Rawan χαμηλά στην πλάτη, αρχικά δεν ένιωσε τίποτα. Όμως, μετά αισθάνθηκε ένα κάψιμο σαν φωτιά, όπως χαρακτηριστικά είπε. Στη βάρκα είχαν βρεθεί τότε 16 τρύπες από σφαίρες. Ένας από τους λιμενικούς συνελήφθη. Στο δημοσίευμα αναφέρεται ότι παραδέχθηκε πως έριξε 30 φορές, και μάλιστα άλλαξε γεμιστήρα στο όπλο. Στο δικαστήριο οι δύο συνάδελφοί του που ήταν μαζί στο σκάφος, υποστήριξαν ότι έδρασε μόνος του, χωρίς να πάρει εντολή από τον ανώτερό του, ενώ το χαρακτήρισαν μεμονωμένο περιστατικό. Οι δικαστικές Αρχές έκριναν τελικά ότι ο λιμενικός δεν υπερέβη τα καθήκοντά του, καθώς θεωρήθηκε ότι έριξε για να συλλάβει τον διακινητή και πάντως έδρασε εντός των αρμοδιοτήτων του.

Περισσότερα από το VICE

Επιστήμονες για Κλάματα: H Aπόλυτη Συντρίμ Team Ελλήνων Γιατρών - Πολιτικών

Ρατσιστική Επίθεση σε Βάρος Πακιστανών Μέσα στο Σπίτι τους

Οι Skaters Διαφωνούν για την Ένταξη του Skateboarding στους Ολυμπιακούς Αγώνες