[Editor's Note: Οι εικόνες που συνοδεύουν το άρθρο, από τον βασανισμό των ζώων στην ελληνική επικράτεια είναι τόσο φρικιαστικές που μας έκαναν να αρρωστήσουμε. Δεν μπορεί κανείς μας να διανοηθεί πως είναι δυνατόν ένας άνθρωπος να προκαλέσει τόσο πόνο σε ένα ζώο. Επιλέγουμε, ως Μέσο να κρύψουμε τα αποτελέσματα των φρικαλεοτήτων, διότι στόχος αυτού του άρθρου είναι η ανάδειξη του ζητήματος του βασανισμού ζώων και η ενημέρωσή μας γι' αυτό. Τις εικόνες αυτές μπορείτε να δείτε χωρίς καμία αλλοίωση στο www.zoosos.gr].

Πλάσματα παραμορφωμένα, άλλα διαμελισμένα κι άλλα νεκρά. Εικόνες που σοκάρουν και κάνουν πολλούς να γυρνούν το κεφάλι. Εικόνες που δεν φανερώνουν μόνο τον βαθμό της κακοποίησης που δέχονται εκατοντάδες ζώα στην Ελλάδα, αλλά τελικά και τον βαθμό της ωμότητας των δραστών τους.

«Αυτές οι φρικτές ειδήσεις είναι σχεδόν ανεπιθύμητες από τα κυρίαρχα ΜΜΕ», μου λέει η δημοσιογράφος Ελένη Ηλιοπούλου. Βλέποντας ότι στην τηλεόραση που εργαζόταν δεν υπήρχε χώρος για τέτοιο περιεχόμενο, τον Μάρτιο του 2011 αποφάσισε να δημιουργήσει το www.zoosos.gr, ένα ενημερωτικό portal το οποίο ασχολείται με ό,τι έχει να κάνει με τα ζώα στην Ελλάδα. Όπως μου εξηγεί μάλιστα: «Από την πρώτη στιγμή, υιοθέτησα τη γραμμή ότι θα δημοσιεύω τις φωτογραφίες όσο φρικτές κι αν είναι, χωρίς να είναι θολωμένες. Γιατί ήθελα να δείξω τι πραγματικά συμβαίνει και όχι να κάνουμε ότι δεν υπάρχει. Φρικτά εγκλήματα γίνονται παντού. Και στο φως της δημοσιότητας φτάνουν μόνο όταν ασχολείται κάποιος μ' αυτά».

Με βάση τα στοιχεία της Ελληνικής Αστυνομίας, το 2014 υπήρξαν 809 καταγγελίες για κακοποίηση, βασανισμό ή θανάτωση ζώων ενώ αντίστοιχες το 2015, 950. Φυσικά σε αυτά τα περιστατικά πρέπει να προσθέσουμε και όλες εκείνες τις εκατοντάδες περιπτώσεις για τις οποίες δεν υπάρχουν καταγγελίες και άρα ούτε στοιχεία. Όπως εξηγεί η Ελένη Ηλιοπούλου, καθημερινά πληροφορείται από αναγνώστες ή φιλοζωικές οργανώσεις περίπου για δέκα εξακριβωμένες περιπτώσεις κακοποίησης ζώων, ενώ οι περιπτώσεις φρικτών εγκλημάτων που έχει δημοσιεύσει τα τελευταία πέντε χρόνια είναι τουλάχιστον 20.

«Εκεί που σταματά η ευζωία των ζώων ξεκινά η κακοποίηση. Η κακοποίηση είναι ενεργητική και παθητική κι αφορά το σώμα του ζώου αλλά αφορά επίσης κι αυτό που λέμε ψυχή, το συναίσθημα δηλαδή», μου λέει ο αναπληρωτής καθηγητής Κτηνιατρικής Δημήτρης Τόντης, ενώ η Βάσω Τάκη, πρόεδρος του Φιλοζωικού Συλλόγου Βέροιας και νομική σύμβουλος της Πανελλαδικής Φιλοζωικής και Περιβαλλοντικής Ομοσπονδίας (ΠΦΠΟ) εξηγεί: «Παθητική κακοποίηση συμβαίνει από τον κηδεμόνα του ζώου. Απ' αυτόν δηλαδή που αφήνει το ζώο παραμελημένο. Είτε το έχει δεμένο σε άθλιες συνθήκες είτε δεν το ταΐζει. Σε πολλές περιπτώσεις οφείλεται στη νοοτροπία "εντάξει, ζώο είναι, κι ας είναι δεμένο είναι μια χαρά". Πλέον, βέβαια, η νομοθεσία έχει αλλάξει και η παθητική κακοποίηση τιμωρείται το ίδιο με την ενεργητική». Την ίδια στιγμή, η Ελένη Ηλιοπούλου μου επισημαίνει το πρόβλημα που κρύβει ορισμένες φορές η λογική της ιδιοκτησίας του ζώου, με το επιχείρημα: «δικό μου είναι, το κάνω ό,τι θέλω».

«Η σοβαρότερη και πιο ύπουλη μορφή κακοποίησης ζώων στην Ελλάδα είναι η δηλητηρίαση. Γιατί σ' αυτές τις περιπτώσεις κάποιος βάζει φόλα, το ζώο την τρώει σε κάποια στιγμή που ο δράστης δεν είναι καν εκεί και βρίσκεται νεκρό από αρκετές ώρες. Δεν υπάρχει δηλαδή μάρτυρας. Η διάγνωση μπορεί να βγει ως δηλητηρίαση, αλλά δεν υπάρχει ύποπτος, οπότε ακόμα και καταγγελία να γίνει στην αστυνομία, πρόκειται για μήνυση κατ' αγνώστω. Δηλαδή είναι ένα έγκλημα που γίνεται με διαφορά χρόνου», μου εξηγεί ο κτηνίατρος από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Δημήτρης Δούκας.

«Εκτός απ' τις δηλητηριάσεις, έχουμε συναντήσει σφαγή ζώου με μαχαίρι, απαγχονισμό, πρόκληση θανάτου με λοστό ή βαρύ αντικείμενο με αποτέλεσμα κρανιοεγκεφαλική κάκωση, μια βιοψία γάτας η οποία ήρθε και υποτίθεται πως είχε όγκο ενώ τελικά αποδείχτηκε ότι είχε πυροβοληθεί στο παρελθόν και είχε εγκλωβιστεί ένα σκάγι από αεροβόλο όπλο στον υποδόριο ιστό. Πνιγμένα ζώα σε νερό, παγιδευμένο ζώο στο οποίο είχε εγκλωβιστεί σύρμα μέσα στο δέρμα κι είχε προκαλέσει κοκκιώδη ιστό, ανοιχτό τραύμα και ακρωτηριασμένα ζώα», λέει απ' τη μεριά του ο αναπληρωτής καθηγητής Κτηνιατρικής Δημήτρης Τόντης.

Το Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομίας του τμήματος Κτηνιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, του οποίου είναι διευθυντής, αποτελεί ορόσημο για την Ελλάδα, πραγματοποιώντας κτηνιατροδικαστικές εξετάσεις και διερεύνηση θανάτου τόσο για παραγωγικά όσο και για ζώα συντροφιάς.

«Τα πιο συνηθισμένα και πιο συχνά εγκλήματα γίνονται στη γάτα και στον σκύλο. Δεν συμβαίνει μόνο σ' αυτά, αλλά η γάτα κι ο σκύλος είναι τα περισσότερα ζώα σε πληθυσμό και φυσικά τα μεγαλύτερα θύματα», αναφέρει η Ελένη Ηλιοπούλου. «Τα ξημερώματα της Δευτέρας πήγαν σ' ένα κτηνιατρείο στη Θεσσαλονίκη μια γάτα που βρέθηκε καμένη επειδή κάποιος στα Μάλγαρα της έβαλε φωτιά. Ευτυχώς, το ζώο είναι εν ζωή, τα κατάφερε. Η γάτα είναι καμένη στο κεφάλι, στον σβέρκο και στα μάτια. Κάποιος προφανώς την εγκλώβισε, της πέταξε πάνω μια ουσία και της έβαλε φωτιά. Είναι το τρίτο θύμα. Τον Αύγουστο στο ίδιο χωριό είχαμε άλλη μία γάτα και τον περασμένο Ιούλιο μία τρίτη, στην οποία μάλιστα έγινε μεταμόσχευση ιστού για να γίνει ανάπλαση του δέρματος», λέει, απαριθμώντας τα περιστατικά.

Συνεχίζοντας τη συζήτησή μας, τη ρωτάω για παρόμοιες περιπτώσεις οι οποίες έχουν συμβεί το τελευταίο διάστημα. Ανάμεσά τους, ένα ακρωτηριασμένο κουτάβι μερικών εβδομάδων, που βρέθηκε στο Λουτράκι να κείτεται ζωντανό έξω από έναν κάδο απορριμμάτων με κομμένη την ουρά, τα πόδια και το ένα του αυτί. Για την περίπτωση αυτή μάλιστα, όπως αναφέρει η κ. Ηλιοπούλου, διατάχθηκε έρευνα απ' την εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ευτέρπη Κουτζαμάνη.

Σ' ένα χωριό στο Αγρίνιο πριν από μερικούς μήνες κάποιος έπνιξε τρεις γάτες και τις κρέμασε και τις τρεις στο χωράφι του. «Για να τις βλέπουν όλοι. Το παίζω μάγκας, είμαι εγώ ο σκληρός και μην πλησιάζετε», εξηγεί η δημοσιογράφος, δίνοντάς μου να καταλάβω τον τρόπο που μπορεί να σκέφτεται ένας δράστης.

Φυσικά, μιλώντας για τις φρικτές πράξεις απέναντι στα ζώα δεν υπάρχει διάκριση. Οποιοδήποτε ζώο μπορεί να κακοποιηθεί ή να θανατωθεί.

Ανατρέχοντας σε μερικές ενδεικτικές περιπτώσεις που έχουν δημοσιευτεί στο

www.zoosos.gr, συναντώ περιστατικά όπως αυτό στη Δημητσάνα όπου γάιδαρος βρέθηκε πυροβολημένος με μια τεράστια τρύπα στο σώμα του και τελικά επιβίωσε χάρη στη φροντίδα που του παρασχέθηκε. Στον υδροβιότοπο του Αμβρακικού ένα φλαμίνγκο βρέθηκε με κομμένα τα πόδια εξαιτίας πυροβολισμών. Άλλο περιστατικό, η περίπτωση αρκούδας στην Καστοριά που βρέθηκε ακρωτηριασμένη ενώ είχαν αφαιρεθεί τμήματα από το πρόσωπο και την κοιλιακή της χώρα.

Στη Ρόδο τον περασμένο Δεκέμβρη βρέθκε νεκρό ελάφι, του οποίου το κεφάλι είχε κοπεί με μαχαίρι, ενώ λίγο καιρό νωρίτερα βρέθηκαν ισχυρά παράνομα φυτοφάρμακα, γδαρμένο δέρμα κι ένα κεφάλι ελαφιού στις μάντρες και μια αποθήκη δύο βοσκών. «Είναι σημαντικό γι' αυτούς να κρατήσουν ενθύμια βάρβαρων πράξεων», μου εξηγεί η Ελένη Ηλιοπούλου.

Φυσικά, δεν λείπουν και τα περιστατικά όπου δεν υπάρχει λάφυρο αλλά δημοσιοποίηση της «θαυμάσιας» πράξης. Μια χαρακτηριστική τέτοια ιστορία σημειώθηκε πέρυσι στην Άρτα, όταν δύο άτομα νεαρής ηλικίας έβαλαν φωτιά σ' έναν σκύλο και ανέβασαν

το βίντεο στο ίντερνετ. Ή, επίσης, περιπτώσεις όπου, όπως μου λέει η κ. Ηλιοπούλου, «κυνηγοί κακοποιούν ζωντανά τα θηράματα, δηλαδή πιάνουν παράνομα μικρά αγριογούρουνα και τα κρατούν δεμένα για να τα δαγκώνουν τα σκυλιά τους και να εκπαιδεύονται και μετά δημοσιεύουν τις φωτογραφίες».

Κοιτώντας όλες αυτές τις εικόνες βασανισμένων ζώων προσπαθώ να καταλάβω ποιοι τελικά μπορεί να είναι οι λόγοι που οδηγούν κάποιον στην κακοποίηση ενός ζώου.

«Στη σφαίρα της ψυχοπαθολογίας ανάγεται όλη η ιστορία. Είναι άτομα ψυχικά άρρωστα, που θέλουν να εκτονώσουν την ψυχασθένειά τους πάνω στα ζώα», μου λέει η δικηγόρος Βάσω Τάκη.

«Τα κίνητρα θα τα βρει κανείς αν ρωτήσει τους ίδιους. Με βάση τη διεθνή εμπειρία, γιατί στοιχεία δεν υπάρχουν στην Ελλάδα, οι ίδιοι απαντούν στο μεγαλύτερο ποσοστό ότι το κάνουν για ευχαρίστηση, για "πλάκα". Άλλοι δηλώνουν ότι το κάνουν για να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες, όπως είναι οι άνθρωποι που κάνουν σεξουαλικές πράξεις με ζώα, άλλοι εξαιτίας παθολογικού φόβου απέναντι στα ζώα, άλλοι γιατί μ' αυτό τον τρόπο προσπαθούν να κερδίσουν την προσοχή των άλλων και πάρα πολλοί –κι αυτό αφορά κυρίως τα παιδιά– γιατί μιμούνται τους άλλους. Τα παιδιά που ζουν σε περιβάλλον βίας μιμούνται τους ενήλικες», μου εξηγεί ο κτηνίατρος Δημήτρης Δούκας από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, του οποίου η διπλωματική εργασία άπτεται της σχέσης κακοποίησης ζώου και ψυχικής υγείας του θύτη. «Επίσης, όσον αφορά τα παιδιά δεν πρέπει να ξεχνάμε το γεγονός ότι πολλές φορές τα παιδιά που κακοποιούν ζώα έχουν πέσει τα ίδια θύματα ενδοοικογενειακής βίας ή bullying. Εδώ είναι το παράδοξο. Ο άνθρωπος που σ' αυτή την ευαίσθητη ηλικία είναι θύμα βίαιης συμπεριφοράς από άλλους ανθρώπους, για να βγάλει το άχτι του βρίσκει ακόμα πιο αδύναμα πλάσματα, όπως είναι τα ζώα, και ασκεί βία πάνω σ' αυτά, σαν αντίδραση», προσθέτει.

Σχετικά με το προφίλ των δραστών, ο κ. Δούκας με πληροφορεί ότι συνήθως πρόκειται για ανθρώπους που είναι φοβερά εγωιστές κι εριστικοί, ενώ σε πολλές περιπτώσεις πάσχουν από νευρώσεις όπως η αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας και η ψυχαναγκαστική διαταραχή, «δηλαδή άνθρωποι που ρέπουν γενικώς σε εγκληματικές δραστηριότητες». Συμπληρώνοντας το κάδρο στην περιγραφή των χαρακτηριστικών των δραστών, ο κτηνίατρος μου αναφέρει επίσης εξαρτήσεις από αλκοόλ, τζόγο, ή ναρκωτικά.

Τέλος, ο κ. Δούκας υπογραμμίζει πως «είναι αποδεδειγμένο ότι οι άνθρωποι που είναι βίαιοι έναντι των ζώων, κάποια στιγμή θα είναι βίαιοι και έναντι των ανθρώπων. Συνήθως η κακοποίηση των ζώων συνυπάρχει και με άλλες μορφές βίας, είτε στο οικογενειακό είτε ευρύτερο περιβάλλον του θύτη. Από λεκτική βία μέχρι σοβαρότερες μορφές».

Πώς αντιμετωπίζονται όλες αυτές οι περιπτώσεις και τι ισχύει νομικά για κάποιον που προχωρά σε κακοποίηση ζώου στην Ελλάδα;

«Η μεγάλη στροφή στη νομοθεσία έγινε το 2012, με τον νόμο 4039, κυρίως χάρη στις ενέργειες των φιλοζωικών οργανώσεων», μου λέει η νομικός σύμβουλος της ΠΦΠΟ, Βάσω Τάκη.

Έτσι, πλέον η ποινή για την κακοποίηση ζώων αυστηροποιήθηκε και χαρακτηρίζεται ως βαρύ πλημμέλημα. Ενώ παλιότερα η προβλεπόμενη ποινή ήταν μέχρι έξι μήνες, πλέον κυμαίνεται από ένα έως πέντε χρόνια, ενώ επίσης υπάρχει χρηματική ποινή μέχρι 15.000 ευρώ. Παράλληλα, με την τελευταία αλλαγή και τον νόμο 4235 του 2014 προστέθηκε ένα διοικητικό πρόστιμο 30.000 ευρώ για κάθε ζώο που κακοποιείται ενώ ακολουθείται η αυτόφωρη διαδικασία.

Με βάση τα στοιχεία της Ελληνικής Αστυνομίας, το 2014 σχηματίστηκαν 705 δικογραφίες ενώ ο αριθμός αυτός για το 2015 ανέρχεται στις 767. Παρ' όλα αυτά, ένα ζήτημα που μου επισημαίνει η κ. Τάκη είναι ότι αν και υπάρχει το νομικό πλαίσιο, οι αποφάσεις των ελληνικών δικαστηρίων είναι κατά κανόνα πολύ επιεικείς.

«Οι ποινές δεν είναι προς παραδειγματισμό. Κινούνται πάντοτε στα κατώτατα όρια του νόμου, απλώς για να μπει μια ποινή. Επίσης, ποινές χωρίς αναστολή έχουν δοθεί μία ή δύο φορές μέχρι τώρα», εξηγεί, ενώ τονίζει το πάγιο αίτημα που υπάρχει από φιλοζωικές οργανώσεις για τροποποίηση του νόμου, ώστε σε πολύ σοβαρές και ειδεχθείς κακοποιήσεις, όπως είναι το κρέμασμα, ο πυροβολισμός, οι φόλες ή το κάψιμο, να μη δίνεται αναστολή. «Θέλουμε κάποια στιγμή κάποιος να οδηγηθεί στη φυλακή. Όχι από εκδίκηση, αλλά πρέπει η τιμωρία να είναι παραδειγματική».

«Επίσης, πρέπει να τονίσουμε ότι ένα τεράστιο πρόβλημα είναι η αδιαφορία της αστυνομίας», μου λέει η Ελένη Ηλιοπούλου αναδεικνύοντας μια ακόμα πτυχή του θέματος. «Πέρα απ' τα εγκλήματα αυτά καθαυτά, ο λόγος που αυτά δεν σταματούν είναι ότι οι αστυνομικοί στις περισσότερες περιοχές της Ελλάδας θεωρούν τα εγκλήματα εις βάρος των ζώων υποδεέστερα, υποτιμώντας τόσο αυτούς που καταγγέλλουν όσο και το είδος του εγκλήματος». Ανάμεσα στις περιπτώσεις που η κ. Ηλιοπούλου μου αναφέρει, χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα απ' το Αστυνομικό Τμήμα Άργους. Πριν από λίγους μήνες κάποιες γυναίκες κατήγγειλαν έναν άνδρα ο οποίος έδειρε τον σκύλο του και στη συνέχεια τον πέταξε απ' το μπαλκόνι με αποτέλεσμα να του σπάσει τα τρία πόδια και να του δημιουργήσει οίδημα στον πνεύμονα. Όταν πήγαν στο τμήμα, ο προσωρινός διοικητής τους είπε: «Δεν μπορώ να καταλάβω εσείς οι φιλόζωοι τι εμμονή έχετε με τους ανθρώπους».

«Τα παράπονα που έχουμε απ' τους πολίτες που καταγγέλλουν είναι ότι η αστυνομία δεν τους παίρνει στα σοβαρά. Ένα ζήτημα είναι ότι η αστυνομία τους αποτρέπει κατά κάποιο τρόπο, ειδικά στις μικρές πόλεις όπου γνωρίζονται όλοι μεταξύ τους», μου λέει αντίστοιχα η πρόεδρος του Φιλοζωικού Συλλόγου Ημαθίας, Βάσω Τάκη, ενώ όταν τη ρωτώ πώς τελικά μπορεί να αντιμετωπιστεί το ζήτημα της κακοποίησης των ζώων, μου απαντά ότι «το νομικό πλαίσιο υπάρχει. Επομένως έχει να κάνει με την Πολιτεία, οι Αρχές πρέπει να πάρουν το θέμα πιο σοβαρά».

Τί αντανακλούν τελικά για την ίδια την κοινωνία όλες αυτές οι συμπεριφορές κακοποίησης και τα φρικαλέα εγκλήματα εναντίον των ζώων;

«Μια κοινωνία σε κρίση, μια κοινωνία που έχει έλλειμμα φιλοζωικής κουλτούρας, μια κοινωνία στην οποία η παιδεία που παρέχεται δεν λαμβάνει υπόψη το ζώο και τη φύση», είναι η απάντηση του καθηγητή Δημήτρη Τόντη, ο οποίος μου δίνει μου ένα παράδειγμα που κατά τον ίδιο απεικονίζει την πραγματικότητα της χώρας. «Τα ζώα χτυπιούνται απ' τα αυτοκίνητα και μένουν τραυματισμένα ή ξεκοιλιασμένα στον δρόμο για μέρες ή εβδομάδες. Είναι κρίμα να βλέπουμε πτώματα ζώων στον δρόμο τα οποία έχουν πατηθεί από αυτοκίνητα και είναι σαν φύλλο από δέρμα κολλημένο πάνω στην άσφαλτο. Αυτή είναι η ντροπή της χώρας. Κι αυτό είναι η κακοποίηση των ζώων με κοινωνική διάσταση. Αδιαφορία της Πολιτείας, του κράτους, του ανθρώπου».

«Το πώς συμπεριφερόμαστε στα αδύναμα πλάσματα, είτε αυτά είναι τα ζώα και τα παιδιά είτε οποιοσδήποτε άλλος, είναι δείγμα πολιτισμού. Επομένως, θεωρώ ότι δείχνει μια κοινωνία που δεν έχει σωστές ηθικές βάσεις. Γιατί όσο πιο προηγμένη είναι μια κοινωνία τόσο πιο υψηλό το επίπεδο του πολίτη», μου λέει αντίστοιχα η δικηγόρος Βάσω Τάκη ενώ επισημαίνει ότι είναι αισιόδοξη για τη νέα γενιά η οποία μέσω της εκπαίδευσης και των επιρροών που δέχεται θα έχει καλύτερο φιλοζωικό επίπεδο σε σχέση με τις μεγαλύτερες ηλικίες.

«Το έγκλημα εις βάρος των ζώων είναι έγκλημα εις βάρος της ίδιας της κοινωνίας», μου λέει καταλήγοντας η Ελένη Ηλιοπούλου.

Περισσότερα από το VICE

Έτσι Ήταν οι Πρώτες Ημέρες μου στον Κορυδαλλό Όταν με Συνέλαβαν για Εμπόριο Ναρκωτικών

Σε Αυτή τη Συγκέντρωση οι Άνθρωποι Πιστεύουν ότι ο Αντίχριστος Θέλει να τους Σκλαβώσει

Βρήκαν τον Δολοφόνο 18 Χρόνια Μετά