Επιστροφή στα Αντικύθηρα

Μέχρι να λυθεί το αίνιγμα της Αμφίπολης και να βρεθεί ο μυστηριώδης ένοικος του τάφου, το ενδιαφέρον “κλέβει” το μικρό νησάκι των Aντικυθήρων και το ναυάγιο που κρύβει στον βυθό του. Πέρασαν 114 χρόνια από τον εντοπισμό του ναυαγίου που έφερε στο φως τον περίφημο Mηχανισμό των Aντικυθήρων.

Αυτή τη φορά όμως, η τεχνολογία τίθεται στην υπηρεσία του πολιτισμού προκειμένου οι θησαυροί του παρελθόντος να έρθουν γρήγορα στο φως.

Είναι η πρώτη φορά στα παγκόσμια χρονικά που χρησιμοποιείται σε υποβρύχια αρχαιολογική έρευνα, το Exosuit, μια  υπερσύγχρονη στολή κατάδυσης, βάρους 240 κιλών και κόστους 1,5 εκατ. ευρώ, που επιτρέπει στους δύτες να παραμένουν για αρκετή ώρα στο βυθό, ακόμη και σε βάθος 300 μέτρων. Η Exosuit, είναι σύμφωνα με τους δημιουργούς του ένα «φορητό υποβρύχιο» που αλλάζει εντελώς τα δεδομένα στις ενάλιες αρχαιολογικές αυτοψίες καθώς δίνει τεράστια αυτονομία στους δύτες.

Τα νέα ευρήματα

Στο πλαίσιο της έρευνας που πραγματοποιήθηκε υπό την διεύθυνση Εφορείας Ενάλιων Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και υποστήριξαν ως χορηγοί τηλεπικοινωνιών ο ΟΤΕ και η COSMOTE, έγινε η ανέλκυση χάλκινου δόρατος, χάλκινου δακτυλίου και μολύβδινου στύπου άγκυρας του σκάφους.

Την ομάδα των αρχαιολόγων της ερευνητικής ομάδας του ναυαγίου των Αντικυθήρων δέχθηκε στο γραφείο του ο υπουργός Πολιτισμού Κωνσταντίνος Τασούλας, ο οποίος τους συνεχάρη για την επιτυχή ολοκλήρωση της φετινής αποστολής.

«Σε μία περίοδο που δίνεται μεγάλη έμφαση στην αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας, μας ικανοποιεί ιδιαίτερα ότι η πολιτεία, ο επιχειρηματικός κόσμος και η επιστημονική κοινότητα ενώνουν τις δυνάμεις τους για να αναδειχθεί ο πολιτισμός, ένα ανεκτίμητο κεφάλαιο για την ανάπτυξη της Ελλάδας. Καθοριστικό ρόλο στην έρευνα αυτή έπαιξε η τεχνολογία. Τα δίκτυα νέας γενιάς του Ομίλου ΟΤΕ εκμηδένισαν τις αποστάσεις συνδέοντας για πάντα, αυτόν τον ιστορικής σημασίας τόπο με ολόκληρο τον κόσμο. Η υψηλή τεχνολογία είναι η κινητήριος δύναμη κάθε σύγχρονης κοινωνίας και οικονομίας».

Ο ΟΤΕ και η COSMOTE εξόπλισαν το νησί με τηλεπικοινωνιακές υποδομές νέας γενιάς, προκειμένου να καλύψουν τις ανάγκες τηλεπικοινωνιών και  προβολής της έρευνας, καθώς και την επικοινωνία των μελών της ερευνητικής ομάδας σε Ελλάδα και εξωτερικό. Μέσω των δικτύων νέας γενιάς τα δεδομένα της έρευνας από τη στολή Exosuit στο βυθό μπορούν να αναμεταδίδονται ζωντανά σε όλο τον κόσμο. Ενώ οι υποδομές θα παραμείνουν στη διάθεση των κατοίκων της περιοχής και μετά το τέλος της έρευνας.

Οι άνθρωποι των ερευνών 

Η έρευνα διεξάγεται υπό τη διεύθυνση της προϊσταμένης της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων Α. Σίμωση, με επιστημονικούς υπευθύνους τους αρχαιολόγους Θ. Θεοδούλου και Δ. Κουρκουμέλη από πλευράς ΕΕΑ και Φόλι από πλευράς Woods Hole.

Την ερευνητική ομάδα αποτελούν ο αρχαιολόγος Α. Τούρτας, Έλληνες και ξένοι δύτες και τεχνικοί δύτες.

Την έρευνα υποστήριξε, επιπλέον, το Πολεμικό Ναυτικό με δύτες της Μονάδας Υποβρυχίων Καταστροφών και διαθέτοντας την τορπιλλοθέτιδα «Θέτις», η οποία λειτούργησε ως βάση επιχειρήσεων για το ρομποτικό καταδυτικό σκάφανδρο Exosuit.

Η αποτύπωση του ναυαγίου έγινε από εξειδικευμένη ομάδα του Πανεπιστημίου του Σίδνεϊ. Σημαντική ήταν τέλος η υποστήριξη των πληρωμάτων των ερευνητικών σκαφών (Δ. Δράκος, Θ. Χρονόπουλος, Κ. Κωτούλας,) και του σκάφους «Γλάρος» που διέθεσε το Ίδρυμα Λασκαρίδη με τον καπετάνιο Νικόλαο Μιχαηλίδη και το πλήρωμά του, του Γ. Μπιτσάκη.

Η χρηματοδότηση της έρευνας έγινε από πόρους που εξασφάλισε το Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο του Woods Hole και η μη Κερδοσκοπική Εταιρεία Αργώ, η οποία ιδρύθηκε για την υποστήριξη της έρευνας.

Χορηγίες για την έρευνα διέθεσαν η ελβετική εταιρεία Hublot, η ΟΤΕ-COSMOTE, το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη, η JF White Constructing Co., το Swordspoint Foundation, το Costa Navarino, οι οικογένειες James H. Orr, Michael Dubno and Loren Blackford, Richard and Laetitia Garriott de Cayeux και το Ίδρυμα Εγχωρίου Περιουσίας Κυθήρων και Αντικυθήρων.

Μια αναδρομή στο ναυάγιο των Αντικυθήρων

Η ιστορία ξεκίνησε τον Μάιο του 1900. Δυο σφουγγαράδικα καΐκια από τη Σύμη, αφού γύρισαν όλη τη Μεσόγειο, έκαναν μια στάση στα Αντικύθηρα, λόγω σφοδρής θαλασσοταραχής. Μόλις ο καιρός γαλήνεψε, οι  σφουγγαράδες βούτηξαν στη θάλασσα, αλλά αντί για σφουγγάρια αντίκρισαν ένα ναυαγισμένο πλοίο σε βάθος περίπου 50 μ. και δίπλα του χάλκινα και μαρμάρινα αγάλματα. Χρειάστηκε να περάσουν έξι μήνες για να μοιραστούν το μυστικό τους με τον τότε υπουργό Παιδείας, Σπυρίδωνα Στάη και να αρχίσει η ανέλκυση του πολύτιμου φορτίου. Στην επιφάνεια βγήκαν χάλκινα αγάλματα ανθρωπίνων διαστάσεων, γλυπτά, κοσμήματα, νομίσματα και σκεύη πολυτελείας.

Οι έρευνες αποκάλυψαν μάλιστα και τον πρώτο υπολογιστή στον κόσμο. Τον γνωστό μηχανισμό των Αντικυθήρων, σχεδιασμένο τον 1ο αιώνα π.Χ. Ο μηχανισμός των Αντικυθήρων, γνωστός και ως  αστρολάβος, ήταν κατασκευασμένος για να παρακολουθεί το αστρονομικό ημερολόγιο, τις κινήσεις της σελήνης, του ήλιου και των πέντε πλανητών.

Ο Ζακ-Ιβ Κουστώ επισκέφτηκε την περιοχή των Αντικυθήρων το 1976. Γύρισε εκεί ένα ντοκιμαντέρ στο οποίο μάλιστα τον είδαμε να επιστρέφει στην επιφάνεια με πολύτιμους θησαυρούς στα χέρια.

Ο Τιτανικός της αρχαιότητας 

Ο προορισμός του πλοίου ήταν πιθανότατα η Ιταλική αγορά. Το φορτίο θα στόλιζε τις επαύλεις πλούσιων εμπόρων μιας και η απόκτηση ελληνικών έργων τέχνης ήταν σύμβολο πλούτου και κοινωνικής καταξίωσης.

Ο μύθος λέει ότι μεταξύ των ευρημάτων ήταν ένα δαχτυλίδι κι ένα ζευγάρι σκουλαρίκια που ανήκαν σε μια πλούσια Μικρασιάτισσα. Η γυναίκα επρόκειτο να παντρευτεί στην Ρώμη και μετέφερε την προίκα της. Η μοίρα όμως είχε άλλα σχέδια.

Σήμερα, το μικρό νησάκι έχει μόλις 19 μόνιμους κατοίκους. Στη πλειονότητά τους ηλικιωμένοι. Έτσι, ένα εύλογο ερώτημα είναι ποιος θα φυλάξει το ναυάγιο και το πολύτιμο φορτίο που βρίσκεται ακόμη στον βυθό αν κάποτε το χωριό ερημώσει;

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter,  Facebook και Instagram.