Η Ακροδεξιά Μόδα Υιοθετεί το Στιλ των Antifa

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE US.

Η Cynthia Miller-Idriss είναι κοινωνιολόγος στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο και έγινε, κατά τύχη, ειδική στην ακροδεξιά. Όλα ξεκίνησαν όταν μελετούσε επαγγελματικά, Λύκεια στη Γερμανία, στα τέλη της δεκαετίας του ’90 και στις αρχές του 2000. Αρχικά, η πρόθεσή της ήταν να ερευνήσει πώς οι νέοι Γερμανοί συγκροτούσαν την ταυτότητά τους.

Το Τείχος του Βερολίνου μόλις είχε πέσει και η χώρα είχε ενοποιηθεί. Επίσης, ετοιμαζόταν να μπει στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σ’ αυτήν την εποχή της πολιτισμικής αλλαγής, η ακροδεξιά ήταν απίστευτα ενεργή. Λόγω του ότι ο κατασκευαστικός τομέας τέμνονταν σημαντικά με τις ακραίες πολιτικές, η Miller-Idriss κατέληξε να περάσει ολόκληρη χρονιά παρατηρώντας καθηγητές σε ένα τέτοιο επαγγελματικό λύκειο να προσπαθούν να αποτρέψουν τους μαθητές από το να μπλέξουν με το ακροδεξιό έγκλημα.

Έπειτα, γύρω στο 2009, όταν έψαχνε εξώφυλλο για το μετέπειτα βιβλίο της Blood and Culture: Youth, Right-Wing Extremism, and National Belonging in Contemporary Germany (εκδ. Duke University Press Books – Αίμα και Κουλτούρα: Νεανικός Ακροδεξιός Εξτρεμισμός και Εθνική Ταυτότητα στη Σύγχρονη Γερμανία), γνώρισε μια ομάδα φωτογράφων που παρακολουθούσε την ακροδεξιά σε δημόσιες εκδηλώσεις. Μελετώντας τη δουλειά τους, πρόσεξε μοτίβα – κάτι που λέει ότι αποτελούσε τεράστια αισθητική αλλαγή στον τρόπο που λειτουργούσαν αυτές οι ομάδες τουλάχιστον από τη δεκαετία του ‘80. Βασικά, συνειδητοποίησε ότι κάποια στιγμή σταμάτησαν να υπάρχουν σκίνχεντ.

Αυτό που τους αντικατέστησε είναι το θέμα σε ένα καινούριο βιβλίο της που κυκλοφόρησε στις 12 Φεβρουαρίου. Το The Extreme Gone Mainstream: Commercialization of Far Right Youth Culture in Germany (εκδ. Princeton University Press – Το Ακραίο που Έγινε Συνηθισμένο: Η Εμπορευματοποίηση της Ακροδεξιάς Νεανικής Κουλτούρας στη Γερμανία) εξερευνά τους τρόπους που η μόδα μπορεί να λειτουργήσει ως προθάλαμος για νέους που φλερτάρουν με τη ρατσιστική ιδεολογία. Όπως μου εξήγησε η συγγραφέας του βιβλίου, καθώς αυτές οι μόδες έρχονται στις ΗΠΑ, το βιβλίο λειτουργεί ως οδηγός για πάσης φύσης εκπαιδευτικούς και όσους θέλουν να εμποδίσουν τους έφηβους να μπουν σε ομάδες μίσους. Να τι συζητήσαμε:

VICE: Με την επανεμφάνιση της ακροδεξιάς, γιατί δεν βλέπουμε την κλασική αισθητική των σκίνχεντ να γίνεται ξανά δημοφιλής;

Cynthia Miller-Idriss:

Η σκίνχεντ αισθητική εμφανίστηκε αρχικά στη Μεγάλη Βρετανία και μεταλλάχθηκε κατά τη δεκαετία του ’80 και του ’90. Ήταν ένα κυρίαρχο στιλ υποκουλτούρας για περίπου δυόμιση δεκαετίες. Μόνο αυτό έβλεπες. Ήταν ένα τελείως ομοιόμορφο στιλ, που ήταν βασικά κάτι σαν την εισαγωγή στη σκηνή. Όλοι ήξεραν ότι έπρεπε να έχεις μπουφάν φλάι και άρβυλα και να ξυρίζεις το κεφάλι σου. Αυτός ήταν ο τρόπος εισαγωγής στην ομάδα.

Τα τελευταία περίπου δέκα χρόνια, στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, αυτή η αισθητική έχει εξαφανιστεί τελείως, είναι αυτό που αποκαλώ κατακερματισμός της σκηνής και του αισθητικού στιλ. Αυτό σημαίνει απλώς ότι υπάρχουν πολλά διαφορετικά στιλ υποκουλτούρας που εκφράζουν την ακροδεξιά ιδεολογία και χρησιμοποιούνται ως μέρος της σκηνής. Βασικά, δεν βλέπεις σκίνχεντ πια. Πάει, πέθανε το πράγμα. Νομίζω ότι υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί λόγοι γι’ αυτό. Εν μέρει, έχει να κάνει με τη γενιά. Το βλέπεις σε πολλές διαφορετικές υποκουλτούρες. Αλλάζουν με τον χρόνο.

Γιατί άλλαξε η ακροδεξιά νεανική υποκουλτούρα;
Νομίζω ότι εν μέρει έχει να κάνει με το στίγμα, καθώς αυτή η νεότερη γενιά θέλει να ενσωματώνεται περισσότερο στο mainstream και να διεκδικεί τη θέση της εκεί. Αυτή η γενιά είναι πιο πιθανό να έχει πολλαπλές ταυτότητες και τρόπους να μπαινοβγαίνει στις διάφορες σκηνές και το θέμα με τους σκίνχεντ και άλλες υποκουλτούρες είναι ότι σε στιγμάτιζαν ως ένα πράγμα διαρκώς. Νομίζω ότι γι’ αυτό βλέπουμε ανθρώπους να θέλουν να ενσωματωθούν και να μπαινοβγαίνουν στις διάφορες νεανικές ομάδες περισσότερο απ’ ό,τι οι γενιές των γονιών τους.

Υπήρξε ποτέ ακροδεξιά υποκουλτούρα που δεν είχε κοινή μόδα ή μουσική σκηνή ή πολιτισμικό σημείο αναφοράς;Δεν νομίζω. Η σκηνή των σκίνχεντ εμφανίστηκε τη δεκαετία του ’80. Υπήρχε ένα κενό ανάμεσα στο τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και τη δεκαετία του ’80, όταν εμφανίστηκαν οι σκίνχτεντ, κατά το οποίο δεν ξέρω αν υπήρχε μια συμπαγής ακροδεξιά. Νομίζω πως η νεανική υποκουλτούρα για την οποία μιλάμε ξεκίνησε τότε. Αυτό που λένε, τουλάχιστον για τη Γερμανία, είναι ότι υπήρχαν κάποιοι γέροι φασίστες, γέροι Ναζί, τη δεκαετία του ’60 και του ’70 και μετά ήρθε η νέα γενιά και υιοθέτησε την αισθητική της βρετανικής εργατικής τάξης και τη διεκδίκησε. Αυτό συνέβαινε για δύο δεκαετίες.

Στη Γερμανία, το θέμα δεν είναι ότι δεν υπάρχει πλέον στιλ, αλλά ότι υπάρχουν πολλά στιλ. Δεν μπορείς να ταυτοποιήσεις κάποιον οπτικά ή αυτόματα από αυτά που φοράει και αυτό για μένα, ως εκπαιδεύτρια, δημιουργεί πολλά παιδαγωγικά προβλήματα. Για χρόνια, οι άνθρωποι βασίζονταν σε αυτό, για να ξέρουν σε ποιον πρέπει να μιλήσουν ή πού να παρέμβουν.

Το κάνουν, λοιπόν, για να γλιτώσουν τη σύγκρουση με τις φιγούρες εξουσίας. Υπάρχει μια λογική δυνατότητας άρνησης σε όλο αυτό.
Ακριβώς. Νομίζω πως είναι ένας τρόπος ενσωμάτωσης, ένας τρόπος να αποφεύγεις την προσοχή, να μην είσαι τόσο εμφανής. Αυτό σου επιτρέπει να μην στιγματίζεσαι στη δουλειά ή σε οποιονδήποτε δημόσιο χώρο. Είμαι σίγουρη ότι αυτό παίζει μεγάλο ρόλο.

Στον αντίποδα, δεν υπάρχουν οφέλη στο να έχει μια υποκουλτούρα εύκολα αναγνωρίσιμη αισθητική; Αυτό δεν είναι και το βασικό που τραβάει κάποιον; Το να ανήκει σε μια ομάδα;
Μελετώ τα σκόπιμα κωδικοποιημένα μηνύματα που φέρουν μάρκες ρούχων, ειδικά φτιαγμένες να αρέσουν στην ακροδεξιά. Αυτό που βλέπεις στη Γερμανία είναι κώδικες και μηνύματα που είναι αναγνωρίσιμα σε ανθρώπους της σκηνής, αλλά όχι στους απ’ έξω. Δεν ξέρω αν κάτι τέτοιο το βλέπουμε στις ΗΠΑ ακόμη. Μπορεί να υπάρχουν αμυδρά κάποια μηνύματα, αλλά δεν είναι κωδικοποιημένα. Οι νέοι στη Γερμανία λένε πως αν πας σε ένα μπαρ ή σ’ ένα γήπεδο, βοηθάει να βρεις άτομα με ίδιες απόψεις. Νομίζω πως σίγουρα η σκίνχεντ αισθητική ήταν ένας πολύ εύκολος τρόπος να βρεις άλλους ομοϊδεάτες. Στις ΗΠΑ, δεν είμαι σίγουρη ότι ισχύει το ίδιο σενάριο.

Μπορείς να μας μιλήσεις λίγο για αυτό που αντικαθιστά την αισθητική που έχουμε συσχετίσει με την ακροδεξιά;
Κάτι που βλέπουμε στην Ευρώπη είναι η υιοθέτηση του στιλ των antifa από την ακροδεξιά. Θα έλεγα ότι ο κατακερματισμός των στιλ στις διάφορες υποκουλτούρες ξεκίνησε με αυτό. Αυτές οι ομάδες που αυτοαποκαλούνται αυτόνομοι εθνικιστές προσπαθούν να υιοθετήσουν τα αριστερίστικο στιλ, με τα μαύρα και τα μαντίλια στο κάτω μισό του προσώπου και, μερικές φορές, γυαλιά καθρέφτες - το λεγόμενο Μαύρο Μπλοκ. Όλοι ντύνονται ίδια. Κινούνται ομαδικά. Το έβλεπες για χρόνια σε διαμαρτυρίες αριστερών στην Ευρώπη και ξαφνικά, βλέπεις διαδηλώσεις όπου δεκάδες ακροδεξιοί διαδηλωτές είχαν ίδια αισθητική και στιλ. Μπέρδευε πάρα πολύ τους δημοσιογράφους και τους αστυνομικούς πληροφοριών ασφαλείας, τους πάντες. Δεν ήξεραν ποιος ήταν ποιος. Ήταν ένας τρόπος να προκαλούν αναταραχή, να κινούνται σε μια ομάδα και να αποφεύγουν τις Αρχές. Δύσκολο να καταλάβεις ποιος πέταξε ένα μπουκάλι ή κάτι τέτοιο.

[VICE Video] Συναντήσαμε τους Antifa των ΗΠΑ που Συγκρούονται με Νεοναζί

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Αυτήν τη στιγμή βλέπουμε μάρκες που πουλάνε ρούχα με ακροδεξιούς «κώδικες». Κάποια είναι πιο αθλητικό ή κολεγιακό στιλ και κάποια πιο εναλλακτικά και το βλέπεις στον τρόπο που εμφανίζονται τα μοντέλα στους καταλόγους. Στα πιο εναλλακτικά ρούχα, έχουν τατουάζ και piercing. Έχουν μεγαλύτερους μύες. Κάποια ρούχα, θυμίζουν κάπως τη σκηνή των πολεμικών τεχνών ή χρησιμοποιούν πιο ζωηρά χρώματα, για να φανούν πιο μοδάτα – δεν είναι κολλημένα στο στιλ καμουφλάζ. Αυτήν την γκάμα συναντάμε αυτήν τη στιγμή στις μάρκες.

Πώς κάποιο παιδί που θέλει να φλερτάρει με την ακροδεξιά βρίσκει τι πρέπει να φορέσει, αν υπάρχουν τόσες επιλογές;
Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τρόποι. Μερικά σχολεία και γήπεδα, ακόμη και το κτίριο της γερμανικής Βουλής, έχουν απαγορεύσει κάποιες μάρκες. Έτσι, τα παιδιά ξέρουν, επειδή έχουν υπογράψει κάτι στο σχολείο που λέει ότι δεν θα φορέσουν αυτές τις μάρκες. Ένα από τα παιδιά που πήρα συνέντευξη έμαθε για έναν αριθμητικό κωδικό που απαγορεύτηκε ως εξής: ζήτησε να είναι στην πινακίδα του αυτοκινήτου του, επειδή είναι η ημερομηνία των γενεθλίων του, αλλά του είπαν ότι ήταν ναζιστικό σύμβολο. Κάποιοι είπαν ότι ήταν σε πορείες και είδαν τις μάρκες που φορούσαν όλοι. Κάποιες αναφέρονται στα media και τις συζητούν στην τάξη. Κάποια από τα παιδιά είναι πολύ ενημερωμένα για το τι επιτρέπεται σε διάφορα κλαμπ και πώς θα μπουν μέσα, κάνοντας τους πορτιέρηδες να κοιτάξουν από την άλλη. Ήταν εντυπωσιακά πληροφορημένα. Λένε ότι αυτά τα μαθαίνεις στη γειτονιά.

Στο βιβλίο σου ισχυρίζεσαι πως το γεγονός ότι υπάρχουν όλες αυτές οι μάρκες απευαισθητοποιεί τους ακροδεξιούς καταναλωτές απέναντι στις εξτρεμιστικές ιδέες, αλλά πώς συμβαίνει αυτό αν ο μέσος παρατηρητής δεν πιάνει τα μηνύματα;
Ακαδημαϊκοί ερευνητές έχουν πει μερικές φορές, «Δεν είναι απλώς ρούχα; Πώς γίνεται να είναι σημαντικά;». Υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν ότι η μόδα δεν έχει σημασία. Προσπάθησα να πω ότι έχει με πολλούς τρόπους. Μπορεί να είναι τρόπος εισόδου στη σκηνή.

Υπάρχει επίσης ένα μπλουζάκι τώρα που είναι σύγχρονη αναφορά στη μεταναστευτική κρίση, το οποίο έχει μια άγκυρα και λέει «Raise the borders, batten down the hatches» («Ανοίξτε τα σύνορα, κλείστε τις καταπακτές» – η δεύτερη πρόταση προέρχεται από τη ναυτική ορολογία και σημαίνει «προετοιμαστείτε για καταιγίδα»). Το μπλουζάκι δεν έχει τίποτα, αλλά στο site υπάρχει ένα εκτεταμένο ξέσπασμα. Έτσι, υπάρχει μια κοινωνική προέκταση στα ρούχα. Ένας τύπος που κρέμεται από μια θηλιά ή ένας που λέει «Ξέρουμε πού μένεις» που έχει τον αριθμό 88 πάνω. Το μήνυμα είναι παιχνιδιάρικο και φαίνεται διασκεδαστικό να χρησιμοποιείς τους κώδικες έτσι. Υπήρχε ένα άλλο που ανέφερε δέκα φόνους και έναν ακροδεξιό πυρήνα που ήταν υπεύθυνος για τους φόνους. Προσπαθούν να είναι ανάλαφρα ή διασκεδαστικά ή πιστεύουν ότι οι απειλές προς κάποιον είναι αστείες. Αυτή είναι η απευαισθητοποίηση για την οποία λέω ότι είναι ο τρόπος να περάσουν ανάλαφρα διάφορες φρικαλεότητες.

Δεν ήξερα ότι υπήρχαν ακροδεξιές εταιρίες ρούχων.
Δεν είναι πάντα ακροδεξιές ιδεολογικά, αλλά πουλάνε σε ακροδεξιούς καταναλωτές.

Νομίζεις πως αυτό είναι αποκλειστικά ευρωπαϊκό φαινόμενο, επειδή έχουν νόμους ενάντια στην ανοιχτή έκφραση μίσους;

Νομίζω ότι ξεκίνησε έτσι λόγω πιο περιοριστικών νόμων γύρω από την ελευθερία του λόγου, αλλά νομίζω ότι αυτό που βλέπουμε στην ακροδεξιά είναι ότι η κανονικοποίηση και η ένταξη στο mainstream τούς ασκεί έλξη. Δεν έχουν δικά τους μαγαζιά ή site, αλλά πουλάνε μέσω διανομέα.

Καταλαβαίνω ότι το να προσπαθείς να περιγράψεις την αισθητική της ακροδεξιάς είναι λίγο χαμένη υπόθεση, επειδή ο σκοπός τώρα είναι να μην έχεις εύκολα αναγνωρίσιμη εμφάνιση. Σωστά;

Νομίζω πως είναι μάλλον σωστή εκτίμηση. Αλλά συσχετίσαμε τη σκίνχεντ αισθητική με την ακροδεξιά, όταν και εκείνη ήταν απλώς μια τυχαία συλλογή σημάτων.

Υποθέτω τότε ότι το ερώτημα είναι αν θα είναι πιο εύκολο να ενισχυθούν, καθώς γίνονται πιο mainstream και οι άνθρωποι φλερτάρουν πιο εύκολα με τις ιδέες τους ή αν αυτοί οι αλλοπρόσαλλοι νέοι που ψάχνουν μια κατεύθυνση θεωρούν την έλλειψη συνοχής και ομοιομορφίας ξενέρωμα.

Υποψιάζομαι πως ισχύει το πρώτο. Ελπίζω να ισχύει το τελευταίο, αλλά φοβάμαι ότι ισχύει το πρώτο. Πιστεύω ότι έτσι γίνεται πιο αποδεκτό και πιο ελκυστικό για τους νέους που μπορεί να διστάζουν λίγο να κάνουν το μεγάλο βήμα και να ξυρίσουν το κεφάλι τους. Δεσμεύεσαι πλήρως σε αυτό το look, όταν το κάνεις. Αλλά με αυτόν τον τρόπο που περιγράφω, δεν δεσμεύεσαι.

Περισσότερα από το VICE

Ένας Πρόσφυγας από τη Βόρεια Κορέα Μιλάει για την Απόδρασή του από την «Καλύτερη Χώρα του Κόσμου»

«Ήταν μια Εξευτελιστική Οντισιόν» - Το Viral Βίντεο της Ηθοποιού που Δείχνει Όλα Όσα Πάνε Λάθος στο Ελληνικό Θέατρο

Πόσο Πιθανό Είναι να Πάμε σε Πόλεμο με την Τουρκία;