O Πολεμικός Φωτογράφος που Πειραματίζεται Δουλεύοντας για το Facebook

Πριν από τέσσερις μήνες, ο Teru Kuwayama διορίστηκε Photo Community Manager στο Facebook – δουλειά που κανονικά δεν θα συνέδεες με ένα πολεμικό φωτογράφο.

Ο Teru είναι διακεκριμένος συνεργάτης της μη κερδοσκοπικής TED και παθιασμένος πιστός της χρήσης των social media για δημοσιογραφικούς σκοπούς. Σταματώντας για λίγο να αποφεύγει σφαίρες σε μέρη όπως το Αφγανιστάν και το Πακιστάν, το 2004 συμμετείχε στην ίδρυση του Lightstalkers, το online φόρουμ για δημοσιογράφους. Αργότερα, το 2010, δημιούργησε το Basetrack, εγκαινιάζοντας τη φωτογραφία με iPhone σε εμπόλεμες ζώνες, ενώ την ίδια στιγμή χρησιμοποιούνται τα social media για να επισημανθεί το ανάλογο στοχευμένο κοινό για αποτελεσματική μετάδοση ειδήσεων.

Ήρθα σε επαφή με τον Teru  για να μιλήσουμε για όλα αυτά και το  Instagram στο διάστημα.

VICE: Μάλλον, θα πρέπει να ξεκινήσω συγχαίροντας σε για τη νέα σου δουλειά.

Teru Kuwayama: Ευχαριστώ! Τα κατάφερα 20 χρόνια ως φωτογράφος χωρίς στην πραγματικότητα να έχω δουλειά, οπότε ακόμα δεν είμαι σίγουρος εάν το να έχω προσληφθεί είναι κάτι για το οποίο πρέπει να με συγχαρούν. Ωστόσο είναι σίγουρα μια περιπέτεια. Δεν είμαι εξημερωμένο ζώο, οπότε αυτό είναι μια εντελώς νέα εμπειρία για μένα. Ήταν σίγουρα πείραμα και για τις δυο πλευρές.

Πώς πάει;

Είναι μια εταιρία με γρήγορους ρυθμούς και τα πράγματα αλλάζουν γρήγορα. Στην πραγματικότητα είμαι ένα σημείο επαφής, κάποιος που μπορεί να μιλήσει στη φωτογραφική κοινότητα και να τους εξηγήσει τι προσπαθεί να κάνει η εταιρεία και το αντίστροφο. Μερικές φορές αισθάνομαι λίγο σαν αυτό που κάποτε ο αμερικανικός στρατός ονόμαζε ‘terp’ ή διερμηνέας, μεταφράζοντας τα λεχθέντα μεταξύ Αμερικανών και Αφγανών.

Πολλοί φωτογράφοι δεν εμπιστεύονται το Facebook. Η μεγαλύτερη ανησυχία φαίνεται να είναι η απώλεια των πνευματικών δικαιωμάτων των εικόνων που κατεβαίνουν και η αυτόματη διαγραφή των μεταδεδομένων μόλις ολοκληρωθεί η μεταφόρτωση στον ιστότοπο. Τι θα τους έλεγες;

Μερικές φορές υπάρχει η εντύπωση ότι οι πλατφόρμες είναι εκεί έξω για να σε εκμεταλλευτούν αλλά δεν είναι αυτή η περίπτωση. Μερικές φορές ο κόσμος δεν έχει επίγνωση των ανησυχιών ή ότι η πολυπλοκότητα του να αντιμετωπίζεις αυτές τις ανησυχίες είναι πολύ μεγαλύτερη από ότι αντιλαμβάνονται. Όταν έχεις μια πλατφόρμα που χρησιμοποιείται από πάνω από ένα δις ανθρώπων, το να είναι ικανοποιητική 100% για καθέναν από αυτούς είναι μια δύσκολη υπόθεση.

Το «πολλοί φωτογράφοι» βασικά αναφέρεται στους επαγγελματίες φωτογράφους, οι οποίοι πραγματικά αποτελούν ένα πολύ μικρό ποσοστό των ανθρώπων που ανεβάζουν φωτογραφίες στο Facebook. Έχουμε την τάση να θεωρούμε τους εαυτούς μας ως την πιο σημαντική κατηγορία των φωτογράφων, αλλά ανάμεσα στα εκατοντάδες εκατομμύρια φωτογραφιών που ανεβαίνουν κάθε μέρα, είμαστε στατιστικά ασήμαντοι. Αλλά πολλά από αυτά τα ερωτήματα τα δουλεύουμε, ιδιαιτέρως το θέμα με τα μεταδεδομένα.

Ποιες συναρπαστικές εξελίξεις βλέπεις στο μέλλον;

Ακόμα πιστεύω ότι η φωτογραφία και η φωτογραφία κίνησης ίσως βρουν κάποια ενδιαφέρουσα σύγκλιση σε αυτές τις νέες μικρού μήκους μορφές βίντεο. Υπάρχει τεχνολογία όπως το Oculus Rift που κυριολεκτικά ανοίγει μια νέα διάσταση της αισθητηριακής αντίληψης. Επίσης πιστεύω ότι είναι ενδιαφέρον το πόσα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν είναι άμεσα ορατά. Μεγάλο μέρος της επικοινωνίας γίνεται μέσα σε ομάδες ή εφαρμογές μηνυμάτων, οπότε δεν βλέπεις πλέον αρκετά από τα πράγματα που κάποτε ζούσαν στους τοίχους των ανθρώπων στο Facebook.

Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι αποκτούν μεγαλύτερη συναίσθηση για την προστασία της ιδιωτικής τους ζωής.

Ναι, αλλά επίσης γίνεται ολοένα και περισσότερο δυνατή η επικοινωνία με ανθρώπους ή ομάδες πιο συγκεκριμένα και πιο επιθυμητά, καθώς ο online πληθυσμός διευρύνεται. Αυτή είναι μια από τις θεμελιώδεις διαφορές ανάμεσα στα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης και τα social media. Πρόκειται για τις προσωπικές συνδέσεις του ατόμου και την πρόσβαση σε αυτά τα κοινωνικά γραφήματα. Με τον πολλαπλασιασμό αυτών των εφαρμογών ανταλλαγής προσωπικών μηνυμάτων βλέπεις τη δυναμική του να γίνει πιο αναλυτικά και πιο στοχευμένα.

Είμαι περίεργος να δω εάν κάποια νέα μορφή δημοσιογραφίας θα εξελιχθεί μέσα από αυτό. Κάτι σαν μετατόπιση από την αποστολή ενός μηνύματος σε εκατομμύρια ανθρώπους προς την αποστολή πολύ συγκεκριμένων μηνυμάτων απευθείας στα άτομα. Ποιος ξέρει; Αυτό είναι το συναρπαστικό όσο αφορά το που είμαι τώρα. Κυριολεκτικά μπροστά στα μάτια μου, βλέπω μεγάλο μέρος αυτού του πράγματος να δουλεύεται.

Ένας από τους πιο καταπληκτικούς είναι της NASA. Κυριολεκτικά υπάρχει Instagram στο εξώτερο διάστημα! Ένας άλλος φανταστικός λογαριασμός που ακολουθώ είναι της TSA (Διεύθυνση Ασφάλειας Μεταφορών). Οι φωτογραφίες των πραγμάτων που κατάσχονται στα αμερικανικά αεροδρόμια. Επίσης εκείνο του Asim Rafiqui, που είναι ένα οικογενειακό άλμπουμ με πορτρέτα των συγγενών όσων κρατούνται στο Μπαγκράμ. Απέχει από το στερεότυπο του διαδικτύου ως μια συλλογή με γάτες και καπουτσίνους, είναι αληθινά ένα ισχυρό παράδειγμα του πως μπορεί να χρησιμοποιηθεί μια πλατφόρμα social media.

Τι είναι πλέον η δημοσιογραφία; Συσχετίζουμε την με ‘κεφαλαίο Δ’ δημοσιογραφία με μία πολύ επίσημη έννοια και κατασκευή που απορρέει από την εποχή της εφημερίδας, σχεδόν σαν μια αισθητική. Αυτό που συμβαίνει στις πλατφόρμες των social media είναι η πιο θεμελιώδης μορφή δημοσιογραφίας που μπορείς να φανταστείς: οι άνθρωποι μοιράζονται τις σκέψεις και τις εμπειρίες τους.

Μία από τις ενδιαφέρουσες ευκαιρίες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι ότι επιτρέπει στα άτομα να πουν τις ιστορίες τους και να τις επικοινωνήσουν με το δικό τους τρόπο χωρίς να χρειάζεται να περάσουν από το φίλτρο κάποιου που θεωρείται επαγγελματίας. Αυτή είναι μια ιδέα που προκαλεί αναστάτωση η οποία είναι πολύ ενοχλητική για πολλούς επαγγελματίες δημοσιογράφους και οργανισμούς.

Αναμφισβήτητα υπάρχει η ανάγκη για εκείνες της βασικές έννοιες της ηθικής, την ειλικρίνεια, την ακρίβεια και τη διαφάνεια. Αλλά νομίζω ότι θα κοροϊδεύαμε τους εαυτούς μας εάν λέγαμε ότι οι εφημερίδες και οι σχολές δημοσιογραφίας απλώς και μόνο επειδή υπήρχαν, επέβαλλαν αυτές τις έννοιες σε όλο τον κόσμο. Εξίσου σημαντικό είναι ότι κάθε άνθρωπος αρχίζει να σκέφτεται με τον τρόπο που εμείς συσχετιζόμαστε με τους επαγγελματίες δημοσιογράφους. Αναλύοντας την πληροφορία που βλέπουν, αναρωτιούνται: «Είναι αλήθεια;», «Με τι μπορώ να το συγκρίνω αυτό και ποιες άλλες προοπτικές υπάρχουν εκεί έξω;».

Πριν λίγο καιρό, οι ειδησεογραφικοί οργανισμοί ίσως έβλεπαν τα μπλογκ ως ενδιαφέρουσες πηγές γνώμης, ακατέργαστα κομμάτια πληροφοριών που θα μπορούσαν να μπουν σε ένα πλαίσιο και να χρησιμοποιηθούν ως πρόλογος κατά ένα τρόπο. Σήμερα, πιστεύω ότι ο κόσμος βλέπει με αυτό τον τρόπο τους ειδησεογραφικούς οργανισμούς. Μπορούν να δουν ξεκάθαρα ότι διαφορετικοί ειδησεογραφικοί οργανισμοί έχουν διαφορετικές απόψεις ακόμα κι αν αυτοχαρακτηρίζονται δίκαιοι, ισορροπημένοι ή ουδέτεροι.

Το Basetrack ιδρύθηκε πριν από μερικά χρόνια, αλλά αυτό που δεν έχει αλλάξει είναι το εξής: η Αμερική έχει εμπλακεί στον μακροβιότερο πόλεμο στην ιστορία της και θα διαπιστώσεις ότι στη συντριπτική πλειοψηφία του ο αμερικανικός λαός δεν ξέρει τίποτα για το Αφγανιστάν και δεν μπορεί να ταυτοποιήσει ή να πει με ευκρίνεια τι προσπαθούμε να πετύχουμε εκεί.

Εγώ και η ομάδα του Basetrack ενδιαφερόμασταν πραγματικά να δούμε εάν υπήρχε μια εναλλακτική στον τρόπο που παραδοσιακά εργαζόμασταν. Ξεκινήσαμε το πείραμα του να είμαστε οι δικοί μας εκδότες. Όλοι εργαζόμασταν για μεγάλα τηλεοπτικά δίκτυα που είχαν πρόσβαση σε εκατομμύρια ανθρώπους και εμείς εδώ επικεντρωνόμασταν σε μερικές χιλιάδες μέλη των οικογενειών αυτών που ανήκαν σε αυτό το τάγμα πεζοναυτών.

Ωστόσο ήταν μια από τις πιο έντονες εμπειρίες που είχαμε ποτέ με όρους εμπλοκής και επειδή μας πλησίαζαν συνεχώς καινούργιοι άνθρωποι. Θυμάμαι μια φορά, όταν εμφανιστήκαμε σε ένα μικρό φυλάκιο στο νότιο Αφγανιστάν και βρήκαμε ένα κουτί μπισκότα που μας είχε ταχυδρομήσει η μητέρα ενός Πεζοναύτη. Αυτό δεν συνέβη όταν εργαζόμουν σε ειδησεογραφικά έντυπα.

Το πρότζεκτ Basetrack ήταν το πρώτο για το οποίο χρησιμοποίησα iPhones ως φωτογραφική μηχανή και αυτό επειδή είναι τόσο λειτουργικό. Είναι μικρό, αυτή η οθόνη αφής το προστατεύει εκπληκτικά από τη σκόνη και βγάζει καλές φωτογραφίες. Υπάρχει αυτό το φάσμα των εφαρμογών που δίνεται μαζί με τη συσκευή και το γεγονός ότι όλοι μπορούν να κάνουν μετεπεξεργασία είναι καταπληκτικό. Όλοι έχουν ένα σκοτεινό δωμάτιο στην τσέπη τους και μια εκδοτική πλατφόρμα ενσωματωμένη στη συσκευή. Όλα αυτά είναι αξιοσημείωτα. Επίσης έχει επιταχύνει την καμπύλη μάθησης τόσο πολύ που ο κόσμος μπορεί να προχωρήσουν σε ένα ταχύτερο κύκλο. Νομίζω ότι αυτή είναι η πραγματικά πρώτη λειτουργική ψηφιακή φωτογραφική μηχανή. Για πρώτη φορά πρόκειται για «επικεντρώνω και φωτογραφίζω».

Το τηλέφωνο για το οποίο σου μιλάω είναι αυτό που χρησιμοποιούσα όταν ήμουν ενσωματωμένος [σε στρατιωτική μονάδα] στο Αφγανιστάν και έχει μια θήκη προστασίας που σχεδιάστηκε από τους Balazs και Peter Gardi κατά τη διάρκεια του πρότζεκτ Basetrack. Λέγεται Strikecase.

Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες δυσκολίες όταν φωτογραφίζεις με τηλέφωνο σε αυτές τις συνθήκες;

Ειλικρινά δεν αντιμετώπισα πολλά εμπόδια με αυτό. Η άποψη μου πιθανώς δεν είναι παραδοσιακή σε αυτό το θέμα. Πριν να χρησιμοποιήσω το κινητό τηλέφωνο ως φωτογραφική μηχανή, χρησιμοποιούσα κυρίως Polaroids, Holgas και μια πανοραμική μηχανή που ονομάζεται Widelux. Όλες αυτές είναι αρχαίες, απολύτως χειροκίνητες φωτογραφικές μηχανές που είχαν τόσους πολλούς τεχνικούς περιορισμούς. Οπότε συγκριτικά, ένα κινητό τηλέφωνο είναι μια από τις πιο εξελιγμένες τεχνολογικά φωτογραφικές μηχανές που έχω ποτέ χρησιμοποιήσει.

Ποια από τις φωτογραφίες που τράβηξες με iPhone στο Αφγανιστάν είναι η πιο χαρακτηριστική για σένα;

Αυτή η φωτογραφία με τη γαλοπούλα. Κατά τη διάρκεια επιχείρησης ‘καθαρισμού αυτής της πόλης που είχε καταληφθεί από αντάρτες, μια μονάδα Πεζοναυτών χρησιμοποιούσε αυτό το συγκρότημα ως θέση για ελεύθερους σκοπευτές και για να κρατάει αυτούς τους κρατουμένους που τους είχαν μαζέψει από την περιοχή. Νομίζω ότι αυτή είναι η φωτογραφία που με διαπερνάει, καθώς τραβήχτηκε στο ζενίθ της επιχείρησης κατά των ανταρτών στο Αφγανιστάν, η οποία τότε περιγράφηκε ως ‘προσέγγιση μυαλών και καρδιών’ αφού στόχος ήταν να πειστεί ο τοπικός πληθυσμός να στηρίξει την τοπική κυβέρνηση. Αυτός είναι ένας κύκλος που συνέβαινε συνεχώς. Άνθρωποι κρατούνταν, τους έβαζαν κουκούλες στα κεφάλια τους και καταλάμβαναν τα σπίτια τους ξένες δυνάμεις. Πολλές καρδιές ξεριζώθηκαν και πολλά μυαλά χάθηκαν.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.