Στις φυλακές Διαβατών στη Θεσσαλονίκη λειτουργεί ίσως η μοναδική πτέρυγα για την οποία το ελληνικό σωφρονιστικό σύστημα μπορεί να δηλώνει περήφανο. Τον τελευταίο μήνα, 13 κρατούμενοι φιλοξενούνται στη θεραπευτική κοινότητα του προγράμματος ΚΕΘΕΑ-Προμηθέας, την πρώτη αυτόνομη μονάδα απεξάρτησης που λειτουργεί στις ελληνικές φυλακές. Ακολουθούν το πρόγραμμα σε καθημερινή 24ωρη βάση, χωρίς δηλαδή να επιστρέφουν το βράδυ στα κελιά με τους υπόλοιπους κρατούμενους. «Ένα όνειρο 20ετίας έγινε πραγματικότητα. Αντίστοιχη πτέρυγα σε σωφρονιστικό κατάστημα σε ευρωπαϊκό επίπεδο υπάρχει μόνο σε δύο φυλακές της Βρετανίας» μου είπε ο Φαίδων Καλοτεράκης, διευθυντής του ΚΕΘΕΑ στη Βόρεια Ελλάδα, αναφερόμενος στο πρωτόγνωρο για τα ελληνικά δεδομένα πρόγραμμα απεξάρτησης.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Μετά από έναν σωρό γραφειοκρατικά και τεχνικά προβλήματα – για παράδειγμα, χρειάστηκαν δύο χρόνια για να ηλεκτροδοτηθεί η καινούρια πτέρυγα – η θεραπευτική κοινότητα εγκαινιάστηκε τον περασμένο μήνα από τον Πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα, και τον Υπουργό Δικαιοσύνης, Νίκο Παρασκευόπουλο. Η διώροφη πτέρυγα διαμορφώθηκε κατάλληλα από το ΚΕΘΕΑ, ενώ την ευθύνη για την καθαριότητα του χώρου και την προετοιμασία των γευμάτων έχουν οι ίδιοι οι κρατούμενοι. Στο ισόγειο βρίσκεται το μαγειρείο, η τραπεζαρία, οι αίθουσες συναντήσεων και ο αυτόνομος χώρος προαυλισμού και άθλησης, ενώ στον πρώτο όροφο έχουν διαμορφωθεί κελιά τριών ατόμων. Το τελευταίο φαντάζει λυτρωτικό με δεδομένο τον υπερπληθυσμό των ελληνικών φυλακών. Ενδεικτικά, στη φυλακή της Θεσσαλονίκης τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των κρατούμενων είναι σταθερά στα 600 άτομα, αν και υπάρχει χώρος για λιγότερα από τα μισά. Σε κάθε κελί ζουν δέκα άτομα και ιδιαίτερα το καλοκαίρι οι συνθήκες είναι πολύ δύσκολες. Στην αυτόνομη πτέρυγα του ΚΕΘΕΑ υπάρχει σε κάθε κελί λουτρό και τουαλέτα. «'Και πόρτα στην τουαλέτα που κλείνει', όπως παρατήρησε ο πρώτος κρατούμενος που μπήκε στον χώρο. Το ελάχιστο αυτονόητο, δεν είναι πάντα δεδομένο» σημειώνει με πικρό χαμόγελο ο κ. Καλοτεράκης.Τον πρώτο μήνα λειτουργίας της μονάδας-πρότυπο φιλοξενήθηκαν σε αυτή 15 κρατούμενοι, ένας εκ των οποίων αποφυλακίστηκε και ένας διέκοψε το θεραπευτικό πρόγραμμα. «Είναι ένα αυτόνομο κοινόβιο μέσα στη φυλακή, με αυστηρούς κανόνες» είπε στο VICE ο Χρήστος Βέττας, υπεύθυνος του προγράμματος ΚΕΘΕΑ-Προμηθέας και ψυχή της προσπάθειας. «Σύμφωνα με τη φιλοσοφία του προγράμματος, τέσσερα πράγματα είναι τα ζητούμενα», εξηγεί ο ίδιος, «η συναισθηματική ωρίμανση, η ανάληψη της ευθύνης τόσο για το άτομο όσο και για την ομάδα, η δημιουργία υγειών σχέσεων με τους υπόλοιπους κρατούμενους και η εκπαίδευσή τους».
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Για τον Γιώργο και τον Νίκο, κρατούμενους οι οποίοι θα εκτίσουν το υπόλοιπο της ποινής τους στις φυλακές Διαβατών, η καινούρια πτέρυγα μοιάζει σχεδόν σαν παράδεισος, σε σύγκριση με την πολυκοσμία και την καθημερινή ένταση στους υπόλοιπους χώρους της φυλακής.
Η αυτόνομη πτέρυγα του ΚΕΘΕΑ-Προμηθέας στα Διαβατά μπορεί να φιλοξενήσει «αυστηρά μέχρι 84 άτομα», γεγονός που την καθιστά το μεγαλύτερο πρόγραμμα απεξάρτησης διαμονής στην Ελλάδα. Εκτός από τους πρώτους κρατούμενους, περίπου 50 ακόμη, που παρακολουθούν το πρόγραμμα συμβουλευτικής του ΚΕΘΕΑ στα Διαβατά, επίσης προετοιμάζονται για να ενταχθούν σύντομα στην κοινότητα. Στη δομή απασχολούνται τρία άτομα ως επιστημονικό προσωπικό του ΚΕΘΕΑ, τα οποία αναμένεται να αυξηθούν το επόμενο διάστημα.«Όσοι ολοκληρώνουν το πρόγραμμα της θεραπευτικής κοινότητας θα μπορούν να καταθέτουν αίτηση για πρόωρη αποφυλάκιση και ένταξη στο Κέντρο Υποδοχής και Επανένταξης Αποφυλακισμένων του ΚΕΘΕΑ-Προμηθέας στα Λαδάδικα της Θεσσαλονίκης. Όλο αυτό λειτουργεί στη βάση της φιλοσοφίας ότι η φυλακή αποσκοπεί στον πραγματικό σωφρονισμό και όχι στην τιμωρία των κρατουμένων» συμπληρώνει ο κ. Βέττας.
Η σημασία της νέας πτέρυγας προκύπτει αν αναλογιστεί κανείς ότι οι μισοί κρατούμενοι στις ελληνικές φυλακές σχετίζονται με παραβάσεις του Νόμου περί ναρκωτικών, ενώ εκτιμάται ότι ίσως και επτά στους δέκα έχουν μια επαφή με τα ναρκωτικά.
Δεν πρέπει να παραγνωρίζεται η καλή συνεργασία του ΚΕΘΕΑ-Προμηθέας με τους σωφρονιστικούς υπαλλήλους των Διαβατών, αρκετοί εκ των οποίων έχουν εκπαιδευτεί σε ζητήματα αντιμετώπισης των εξαρτήσεων από το ΚΕΘΕΑ και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Το μοντέλο της πρότυπης θεραπευτικής κοινότητας των Διαβατών θα παρουσιαστεί την ερχόμενη εβδομάδα στη Συνέλευση του ΟΗΕ για τα Ναρκωτικά στη Βιέννη.
Με την εγγραφή σας στο newsletter του VICE συμφωνείτε να λαμβάνετε ηλεκτρονικά ενημερώσεις που αφορούν το VICE, οι οποίες ορισμένες φορές ενδέχεται να περιλαμβάνουν διαφημιστικό ή/και χορηγούμενο περιεχόμενο.
