Αίμα, Σφαίρες και Ανεξαρτησία: Η Μέρα που η Βαρκελώνη Άλλαξε

Το ξημέρωμα της Κυριακής, ένας αέρας αλλαγής φυσούσε στην Καταλονία. Οι ημέρες καλοκαιρινής ραστώνης έδωσαν τη θέση τους σε μία ατμόσφαιρα έντασης, αγωνίας, ενθουσιασμού, που κυριαρχούσε στους δρόμους, τα σχολεία και όλα τα δημόσια κτήρια που επρόκειτο να ανοίξουν τις πόρτες τους στις 9 το πρωί, για να υποδεχτούν τους Καταλανούς ψηφοφόρους.

Η Κυριακή ήταν η μέρα του μεγάλου δημοψηφίσματος, στο οποίο οι Καταλανοί θα αποφάσιζαν αν θα επιλέξουν τον δρόμο του ανεξάρτητου κράτους. Για κάποιος, αυτή η εξέλιξη ήταν μία ιστορική νομοτέλεια: Οι Καταλανοί μιλούν τη δική τους γλώσσα, είναι πλουσιότεροι από τους υπόλοιπους Ισπανούς και λαμβάνουν από τον εθνικό προϋπολογισμό πολύ λιγότερα από αυτά που προσφέρουν. Ακόμη, οι ιστορικές μνήμες τους από την κεντρική κυβέρνηση της Μαδρίτης δεν είναι και οι καλύτερες, αφού την περίοδο 1939-1975, η δικτατορία του Franco καταπίεσε τους Καταλανούς σε επίπεδο πολιτισμού, ταυτότητας και ελευθεριών. Αν και για πολλούς η δικτατορία του Franco είναι μια παλιά κακή ανάμνηση, για τους Καταλανούς είναι το σύμβολο μίας μακραίωνης καταπίεσης από τη Μαδρίτη.

Στο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Καταλονίας -το οποίο οι ισπανικές Αρχές χαρακτήρισαν αντισυνταγματικό, επειδή παραβιάζει την αρχή του Συντάγματος που καθιερώνει το «ακατάλυτο» του ισπανικού κράτους-, η ισπανική κυβέρνηση απάντησε με βία. Περισσότεροι από 700 άνθρωποι τραυματίστηκαν όταν διμοιρίες των ΜΑΤ εισέβαλαν σε εκλογικά κέντρα, κατέσχεσαν ψηφοδέλτια και κάλπες, και προχώρησαν σε συλλήψεις σε μία προσπάθεια αποτροπής της διεξαγωγής του δημοψηφίσματος. Το περίφημο σχολικό συγκρότημα Ramon Llull, που βρίσκεται στο κέντρο της Βαρκελώνης, έγινε το επίκεντρο των αστυνομικών επιχειρήσεων, με αυτόπτεις μάρτυρες να λένε ότι η Αστυνομία χρησιμοποίησε ακόμη και τσεκούρια για να σπάσει πόρτες, ενώ χρησιμοποίησε και πλαστικές σφαίρες κατά των ψηφοφόρων.

Το Υπουργείο Υγείας της Καταλονίας ανακοίνωσε ότι, ως αποτέλεσμα της αστυνομικής βίας, 761 άνθρωποι κατέληξαν στο νοσοκομείο, δύο από τους οποίους σοβαρά τραυματισμένοι. Σύμφωνα με το υπουργείο, 335 άνθρωποι τραυματίστηκαν στη Βαρκελώνη, 187 στη Ζιρόνα, 111 στη Γέιδα, 55 στο Τέρες ντε λ' Έμπρε, 46 στην κεντρική Καταλονία και 26 στην Ταραγόνα. Το Υπουργείο Εσωτερικών της Ισπανίας είπε ότι 12 αστυνομικοί τραυματίστηκαν και τρεις άνθρωποι συνελήφθησαν για αντίσταση κατά της Αρχής και βία κατά των Αρχών.

Παρά τις έντονες αντιδράσεις εντός και εκτός Ισπανίας, για την έντονη βία της ισπανικής κυβέρνησης, ο Ισπανός πρωθυπουργός Mariano Rajoy είπε το βράδυ της Κυριακής ότι η κυβέρνησή του έκανε το καθήκον της και ευχαρίστησε την Αστυνομία που έδρασε με «αποφασιστικότητα και ψυχραιμία».

«Σήμερα δεν πραγματοποιήθηκε κανένα δημοψήφισμα αυτοδιάθεσης στην Καταλονία. Το κράτος δικαίου παραμένει σε απόλυτη ισχύ. Είμαστε η κυβέρνηση της Ισπανίας, είμαι ο επικεφαλής της κυβέρνησης της Ισπανίας και αποδέχομαι την ευθύνη μου», δήλωσε ο κ. Rajoy και πρόσθεσε: «Κάναμε αυτό που έπρεπε να κάνουμε. Δράσαμε σύμφωνα με τον νόμο και μόνο σύμφωνα με τον νόμο. Αποδείξαμε ότι το δημοκρατικό μας κράτος έχει τα μέσα για να προστατευθεί από μία επίθεση τόσο σοβαρή, όπως αυτή που έγινε με αυτό το παράνομο δημοψήφισμα. Σήμερα, η δημοκρατία επικράτησε επειδή υπακούσαμε στο Σύνταγμα».

Παρά τις γεμάτες αυτοπεποίθηση δηλώσεις που μιλούν για «νίκη της δημοκρατίας», η μεγάλη εικόνα είναι ότι ο Mariano Rajoy βρίσκεται σε μία πολύ δυσχερή θέση, αφού η βία όξυνε παρά αποσυμπίεσε την τεταμένη κατάσταση στην Καταλονία. Ο πρόεδρος της Καταλονίας, Carles Puidgemont, που υποστήριξε τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος, παρά την αντίδραση της Μαδρίτης και του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Καταλονίας, δήλωσε ενώπιον των Καταλανών ότι «η αστυνομική βία θα ντροπιάζει το ισπανικό κράτος για πάντα», προσθέτοντας: «Οι Καταλανοί πρέπει να γίνουν σεβαστοί στην Ευρώπη. Οι Ισπανοί παραβίασαν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Τόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) όσο και ο κόσμος, είδαν το απολυταρχικό πρόσωπο του ισπανικού κράτους».

Από την πλευρά της, η Ada Colau, Δήμαρχος της Καταλονίας, ζήτησε να σταματήσει η βία της Αστυνομίας και κάλεσε τον Mariano Rajoy να παραιτηθεί. Ο Artur Mas, πρώην πρόεδρος της Καταλονίας, του οποίου η κυβέρνηση πραγματοποίησε το συμβολικό δημοψήφισμα ανεξαρτησίας πριν από τρία χρόνια, ζήτησε από τον «αυταρχικό» Rajoy να αποχωρήσει, λέγοντας ότι η Καταλονία δεν μπορεί να μείνει σε «ένα κράτος που χρησιμοποιεί σφαίρες και αστυνομική καταστολή».

Το Yπουργείο Εσωτερικών της Ισπανίας ανακοίνωσε ότι, μέχρι αργά το απόγευμα της Κυριακής, η Aστυνομία έκλεισε τα 79 από τα 2.315 εκλογικά κέντρα του δημοψηφίσματος. Από την άλλη πλευρά, η κυβέρνηση της Καταλονίας είπε ότι, παρά τις προσπάθειες της αστυνομίας, η ψηφοφορία διεξήχθη κανονικά στο 96% των εκλογικών κέντρων.

Ο Jesús López Rodríguez ήταν ένας από τους ψηφοφόρους που το πρωί της Κυριακής πήγε με την οικογένειά του για να ψηφίσει στο σχολείο Ramon Llull. Όπως πολλοί Καταλανοί, μπήκε στην ουρά από τις πέντε το πρωί. Τρεισήμισι ώρες αργότερα, λίγο πριν ανοίξουν οι κάλπες, η αστυνομία έφτασε στο σχολείο. O ίδιος είπε στη βρετανική Guardian για την βία της αστυνομίας:

«Μας είπαν ότι το Ανώτατο Δικαστήριο της Καταλονίας τους διέταξε να πάρουν τις κάλπες και ότι έπρεπε να διαλυθούμε. Εμείς φωνάζαμε ρυθμικά: "Όχι, όχι, όχι" και τότε περίπου 20 αστυνομικοί άρχισαν να μας σπρώχουν. Όλο αυτό κράτησε λίγο -περίπου δύο λεπτά-, όμως μείναμε ενωμένοι».

Μετά από περίπου 15 λεπτά, η Αστυνομία άρχισε να κυκλώνει τους γύρω δρόμους, συλλαμβάνοντας πολίτες. «Μας απομάκρυναν με τη βία. Προσπαθήσαμε να μείνουμε στις θέσεις μας, όμως συνέχισαν να σπρώχνουν ανθρώπους, κλοτσώντας τους και πετώντας τους στο έδαφος. Ένιωσα πραγματικά θυμό για όλο αυτό, όμως ελπίζω ότι οι άνθρωποι στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο θα δουν τι πραγματικά συμβαίνει στην Καταλονία», πρόσθεσε ο Καταλανός.

Σύμφωνα με τα πρώτα αποτελέσματα που ανακοίνωσε η καταλανική κυβέρνηση, το 90,09% των 2,26 εκατομμυρίων Καταλανών που πήγαν στην κάλπη, ψήφισαν υπέρ της ανεξαρτητοποίσης της Καταλονίας. Το 7,87% όσων ψήφισαν τάχθηκαν κατά της ανεξαρτητοποίησης. Αυτό που επίσης έχει σημασία είναι ότι η συμμετοχή στο δημοψήφισμα ανήλθε μόλις στο 42%, γεγονός που ενδέχεται να δημιουργήσει ζήτημα νομιμοποίησης του αποτελέσματος λόγω της χαμηλής συμμετοχής, αφού συνολικά η Καταλονία έχει 5,3 εκατομμύρια ψηφοφόρους.

Ο Πρόεδρος της Καταλονίας, Carles Puidgemont, χαιρέτισε τα πρώτα αποτελέσματα, λέγοντας ότι «αυτήν την ημέρα ελπίδας και βασάνων, οι πολίτες της Καταλονίας κατέκτησαν το δικαίωμα στο να έχουν ένα ανεξάρτητο κράτος με τη μορφή δημοκρατίας. Κατακτήσαμε το δικαίωμα να μας ακούν, να μας αναγνωρίζουν και να μας σέβονται». Αξιοσημείωτο είναι ότι ο εκπρόσωπος της καταλανικής κυβέρνησης, Jordi Turull, είπε πως 770.000 ψήφοι χάθηκαν εξαιτίας της διακοπής της εκλογικής διαδικασίας που προκάλεσε η Αστυνομία σε διάφορα εκλογικά κέντρα. «400 σχολεία έκλεισαν και πολλές ψήφοι κλάπηκαν», δήλωσε ο ίδιος.

Το δημοψήφισμα δεν άφησε ανεπηρέαστη ούτε την ομάδας της Μπαρτσελόνα. Μάλιστα, το μεσημέρι της Κυριακής έγινε η πρόταση να αναβληθεί ο αγώνας των Καταλανών με την Λας Πάλμας. Τελικά ο αγώνας έγινε και η Μπάρτσα κέρδισε με 3-0. Ο Jerard Piqué, ένας από τους υπέρμαχους του δημοψηφίσματος, είπε σε δηλώσεις του μετά τον αγώνα, εκφράζοντας την αντίθεσή του στη διεξαγωγή του:

«Η διοίκηση προσπάθησε να αναβάλει το παιχνίδι, αλλά δεν ήταν δυνατόν. Το συζητήσαμε, αλλά ο σύλλογος μας είπε να παίξουμε. Ήταν δύσκολο να παίξουμε σήμερα μετά από ό,τι συνέβη. Ήταν δύσκολη μέρα, με οικογένειες, παιδιά, ηλικιωμένους να θέλουν να ψηφίσουν και η αστυνομία και η πολιτοφυλακή… Οι εικόνες της αστυνομικής αγριότητας μιλούν από μόνες τους. Τα σημερινά γεγονότα τα είδαν όλοι και νομίζω ότι θα υπάρξουν επιπτώσεις. Υπήρχαν πολλές συζητήσεις για το εάν πρέπει ή όχι να παίξουμε. Η λίγκα και η Λας Πάλμας ήθελαν να παίξουν και ο σύλλογος μας είπε να παίξουμε. Καταλαβαίνω ότι υπάρχει κόσμος στην Καταλονία που δεν ξέρει γιατί παίξαμε αυτό το ματς. Δεν νομίζω ότι το μότο "κάτι παραπάνω από ένας σύλλογος" εμπίπτει στη σημερινή απόφαση, αλλά καταλαβαίνω ότι υπάρχει κόσμος που έχει την άποψη ότι η Μπαρτσελόνα δεν έπρεπε να παίξει».

Στο δημοψήφισμα της Καταλονίας δεν παίζεται μόνο το μέλλον της Ισπανίας, αλλά και εκείνο της Ευρώπης. Για να καταλάβουμε τη σημασία του Καταλανικού Ζητήματος για την ΕΕ αρκεί να δούμε ότι την απόσχιση της Καταλονίας από την Ισπανία υποστηρίζει τόσο ο Julian Assange όσο και τα ρωσικά ΜΜΕ που προωθούν τη προπαγάνδα του Κρεμλίνου στην Ευρώπη. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα η ισπανική έκδοση του ρωσικού περιοδικού Sputnik, που τις τελευταίες μέρες υποστήριξε σταθερά την πρόταση μίας εύκολης ένταξης της Καταλονίας στην ΕΕ, ώστε να θεωρηθεί πιο «βελούδινη» η ανεξαρτητοποίηση της Καταλονίας από τους Καταλανούς.

Παρότι ο καταλανικός εθνικισμός έχει ιστορικά ένα αριστερό πρόσημο, αυτό δεν εμπόδισε τη Ρωσία να υποστηρίξει με τα ΜΜΕ που ελέγχει την καταλανική απόσχιση -αν και παραδοσιακά στηρίζει ακροδεξιές δυνάμεις στην Ευρώπη, όπως το AfD στη Γερμανία, τον Nigel Farrage στη Βρετανία και την Marin Le Pen στη Γαλλία- καθώς το δημοψήφισμα της Κυριακής φαίνεται ότι μπορεί να αποτελέσει άλλη μία πηγή αποσταθεροποίσης των Βρυξελλών.

Περισσότερα από το VICE

Αυτά Είναι τα Πρώτα Μέλη του Fairbnb στην Αθήνα που Στοχεύουν σε Ένα πιο Δίκαιο Airbnb

Πράγματα που Έμαθα με το να Έχω Μακροχρόνια Σχέση στα 20 μου

Tα Χειρότερα Αστεία που Λένε οι Σερβιτόροι για να Πάρουν Καλύτερα Πουρμπουάρ