«Μόλις Βγουν στα Έξι Μίλια, Δεν μας Νοιάζει Τίποτα» - Τα Ταξίδια των Δουλεμπορικών στο Ιόνιο

Τις πρώτες μέρες του Ιανουαρίου, οι ελληνικές Αρχές γνώριζαν ότι δύο Ουκρανοί σκίπερ ιστιοπλοϊκών είχαν φθάσει αεροπορικώς στην Αθήνα. Ήταν η επιβεβαίωση ότι το σχέδιο για το παράνομο ταξίδι στη θάλασσα περνούσε στην τελική του φάση.

Η έρευνα για την υπόθεση κρατούσε ήδη δύο μήνες. Σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή της Αστυνομίας, το απόγευμα της 7ης Οκτωβρίου κάποιος άγνωστος, που τηλεφωνούσε με απόκρυψη, αποκάλυψε ότι τα μέλη δικτύου δουλεμπόρων στην Αθήνα προσπαθούσαν να αγοράσουν ιστιοπλοϊκό για τη μεταφορά μεταναστών στην Ιταλία. Η ανεπίσημη εκδοχή λέει ότι η έρευνα ξεκίνησε μετά από το σήμα των βρετανικών Αρχών ότι εντοπίστηκε στην Αθήνα ένα «μεγάλο ψάρι». Επρόκειτο για 45χρονο Ιρακινό, γνωστό με το ψευδώνυμο Abu Alo, ο οποίος βρισκόταν από καιρό στο στόχαστρο των ξένων διωκτικών αρχών για διακίνηση ανθρώπων.

Ο τελευταίος κατοικούσε κοντά στον σταθμό Αττική. Από τη φυσική παρακολούθηση και από την συνακρόαση τηλεφωνικών επικοινωνιών, προέκυψε ότι το δίκτυο αναζητούσε ιστιοπλοϊκό μήκους 10-14 μέτρων, κατασκευής έως το 1994, το οποίο θα κόστιζε από 10.000 έως 15.000 ευρώ. Η έρευνα οδηγούσε στις φυλακές Ναυπλίου. Ένας Τούρκος κρατούμενος, σύμφωνα με το κατηγορητήριο, φέρεται να συντόνιζε το σχέδιο, να χρηματοδοτούσε την αγορά του σκάφους κι επίσης να έδινε εντολές σε μεσάζοντες και περιφερειακά μέλη.

Ο ίδιος είχε ποινικό παρελθόν. Κατηγορήθηκε το καλοκαίρι του 2015 για τη μεταφορά 170 μεταναστών από τα τουρκικά παράλια στην Τήλο και την Ψέριμο. Επίσης, τον Αύγουστο του 2016 για την απόπειρα διακίνησης 67 ανθρώπων από τις ακτές της Μεσσηνίας στην Ιταλία. Στη δεύτερη περίπτωση, το πλοιάριο χτύπησε σε βραχονησίδα στο νησάκι Σαπιέντζα έξω από τη Μεθώνη και βυθίστηκε. Οι μετανάστες είχαν καταθέσει τότε ότι στο τιμόνι του σκάφους βρίσκονταν επίσης δύο Ουκρανοί, που δεν συνελήφθησαν.

Σύμφωνα με τη δικογραφία, το δεξι χέρι του Τούρκου κρατούμενου στο Ναύπλιο ήταν ο Abu Alo. Στα τέλη Νοεμβρίου, τα μέλη του δικτύου διαπραγματεύτηκαν την αγορά ιστιοφόρου που ήταν δεμένο στην Ελευσίνα, όμως η δουλειά δεν προχώρησε γιατί η μετατροπή της άδειας του σκάφους από επαγγελματική σε ιδιωτική χρήση θα χρειαζόταν χρόνο. Την ίδια ώρα αναζητούσαν έναν «αχυράνθωπο» για να αγοραστεί το σκάφος στο όνομά του και κατέληξαν στην Ελληνίδα φίλη ενός συγκρατούμενου του «αρχηγού».

Στις αρχές Δεκεμβρίου, προσπάθησαν να αγοράσουν δεύτερο σκάφος, στην Αίγινα. Ήταν ιδιωτικής χρήσης, με ελληνική σημαία και τακτοποιημένους φόρους, όμως η συμφωνία χάλασε γιατί ο ιδιοκτήτης ζήτησε λίγες μέρες παράταση για ένα προσωπικό του θέμα. Μετά από αυτό, ο Τούρκος αντικατέστησε τον Abu Alo κι έναν ακόμη Έλληνα από τη Βόρεια Ελλάδα που εμφανιζόταν ως μεσάζοντας των αγοραστών. Από τα επίσημα έγγραφα προκύπτει κάτι παράδοξο. Στις 17 Δεκεμβρίου κι ενώ βρίσκόταν σε στενό αστυνομικό κλοιό ως το δεξί χέρι αρχηγού κυκλώματος δουλεμπόρων, ο Abu Alo έφυγε αεροπορικώς από την Ελλάδα. Από τις συζητήσεις των υπολοίπων πιθανολογείται ότι ταξίδεψε στη Σουηδία, όμως έκτοτε τα ίχνη του αγνοούνται.

Στο μεταξύ στην Αθήνα, η νέα εντολή για να βρεθεί σκάφος φέρεται να δόθηκε σε έναν 35χρονο Ιρακινό, που έπιασε αμέσως δουλειά και κατέληξε στο ιστιοπλοικό Elpida, το οποίο ήταν δεμένο στην Αίγινα. Στον ιδιοκτήτη είπε ότι οι αγοραστές ήταν Γάλλοι και ότι το θέλουν για αναψυχή και η τιμή συμφωνήθηκε στις 14.000 ευρώ. Ο ίδιος Ιρακινός ανέλαβε την τακτοποίηση των εγγράφων της μεταβίβασης με δικηγόρο κι επίσης επικοινώνησε με εταιρεία ασφάλειας, λέγοντας ότι το σκάφος θα ταξιδέψει στο Μαυροβούνιο.

Στις 23 Ιανουαρίου πραγματοποιήθηκε ένα δοκιμαστικό ταξίδι. Το σκάφος αναχώρησε από τη μαρίνα της Βάρκιζας και δύο μέρες αργότερα εντοπίστηκε στη Μαραθούπολης της Μεσσηνίας. Μια οικογένεια με δύο παιδιά, πιθανόν μετανάστες, πλησίσαν το σημείο που ήταν δεμένο, όμως, άγνωστο γιατί, δεν επιβιβάστηκαν. Το ιστιοπλοϊκό έφτασε λίγο βορειότερα στο Κατάκολο, όπου συνέβη κάτι αναπάντεχο. Το Λιμενικό έκανε έλεγχο και διαπίστωσε ότι δεν είχε καταβληθεί το Τέλος Πλοίων Αναψυχής και Ημερόπλοιων. Ο Ουκρανός σκίπερ επικοινώνησε με τον Ιρακινό, όχι όμως απευθείας, αλλά μέσω ενός αριθμού στη Γεωργία. Από την άρση του τηλεφωνικού απορρήτου, προέκυψε ότι ο ίδιος αριθμός είχε χρησιμοποιηθεί από Γεωργιανό διεθνώς καταζητούμενο για υποθέσεις διακίνησης ανθρώπων. Μετά από αυτό, το σκάφος επέστρεψε στην Αθήνα μέχρι να τακτοποιηθεί η οικονομική εκκρεμότητα και να επισκευαστεί μια βλάβη στο σύστημα GPS και τον αυτόματο πιλότο.

Αργά τη νύχτα της 1ης Φεβρουαρίου, το Elpida εντοπίστηκε στην περιοχή Θυμάρι πριν από το Σούνιο, έχοντας στο πίσω μέρος του δεμένη μια φουσκωτή βάρκα. Όσο περνούσε η ώρα, αυτοκίνητα μετέφεραν μετανάστες στο σημείο, οι οποιοί πηδούσαν το κιγκλίδωμα και κατέβαιναν με τις αποσκευές τους προς τη θάλασσα, όπως κατέθεσαν αστυνομικοί που παρακολουθούσαν από απόσταση. Το σκάφος αναχώρησε και χάθηκε από το οπτικό πεδίο τους. Κοντά στα μεσάνυχτα έγιναν ταυτόχρονες επιχειρήσεις και συνελήφθησαν οκτώ άτομα, στην Παλαιά Φώκαια, στα Σεπόλια και στην Καλλιθέα.

Την ίδια στιγμή, το σκάφος είχε ανοιχτεί στη θάλασσα. Εντοπίστηκε δέκα λεπτά πριν τη 1 μετά τα μεσάνυχτα έξω από την Ύδρα. Λιμενικοί έκαναν ρεσάλτο και συνέλαβαν τους δύο Ουκρανούς που κάθονταν στο τιμόνι. Στην καμπίνα του σκάφους, βρέθηκαν 19 μετανάστες, μεταξύ αυτών τέσσερα παιδιά, οι οποίοι κατέθεσαν ότι πλήρωσαν 4.000 ευρώ για το ταξίδι στην Ιταλία. Στο σκάφος δεν υπήρχαν σωστικά μέσα για ένα ταξίδι που θα κρατούσε δυο μέρες στην ανοιχτή θάλασσα.

«Ο εντολέας μου αρνείται τις αποδιδόμενες κατηγορίες, έχει σταθερή διαμονή και εργασία στην Ελλάδα, δεν γνωρίζει καν την ύπαρξη του σκάφους Elpida ούτε βοήθησε να ανέβει πάνω σε αυτό οποιοδήποτε άτομο», δήλωσε στο VICE ο δικηγόρος Πειραιά, Γιάννης Γλύκας, ο οποίος εκπροσωπεί έναν από τους κατηγορούμενους. «Η σχέση του με την υποθεση είναι περιφερειακή, μη ποινικώς κολάσιμη και αυτό θα αποδειχθεί στο δικαστήριο».

Οι δύο Ουκρανοί ναυτικοί κράτησαν αρνητική στάση και δεν απολογήθηκαν. Οι υπόλοιποι είπαν ότι δεν γνώριζαν τον σκοπό για τον οποίο είχε αγοραστεί το σκάφος, κάποιος ότι ήθελε ο ίδιος να φύγει στην Ιταλία και δέχτηκε να βοηθήσει στη μεταφορά και άλλοι ότι χρωστούσαν στο δίκτυο και ήθελαν να ξεπληρώσουν. Πολλοί από τους κεντρικούς συλληφθέντες είχαν ποινικό παρελθόν, μεταξύ άλλων για διακίνηση μεταναστών από τις ακτές της Δυτικής Ελλάδας (Μεσολόγγι, Λευκάδα κ.α.) στην Ιταλία.

Η βρετανική εμπλοκή στην υπόθεση προκύπτει από την ανακοίνωση που εξέδωσε η NCA μετά το τέλος της επιχείρησης στην Αθήνα. «Οι αστυνομικοί μας έπαιξαν καθοριστικό ρόλο σε αυτές της συλλήψεις. Η διακίνηση μεταναστών είναι μια διεθνής εγκληματική δραστηριότητα και η συγκεκριμένη διαδρομή μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας είναι κομβική στην αλυσίδα που καταλήγει στο Ηνωμένο Βασίλειο», δήλωσε ο αναπληρωτής διευθυντής της βρετανικής υπηρεσίας ασφάλειας, Μάθιου Λονγκ.

VICE Video: Ζω με την Κλιματική Αλλαγή

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Η υπόθεση του σκάφους Elpida δεν είναι η μοναδική που αφορά διακίνηση ανθρώπων στο Ιόνιο και παραμένει ανοιχτή. Στο Κακουργιοδικείο Πειραιά εκκρεμεί η υπόθεση του δουλεμπορικού Imren, που μετέφερε μετανάστες από το Κατάκολο Ηλείας στην Ιταλία. Στις 3:05 τα ξημερώματα της 10ης Μαΐου του 2018, ειδικές δυνάμεις του Λιμενικού ακινητοποίησαν στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ του ακρωτηρίου Γέρακα Ζακύνθου και του Κατάκολου Ηλείας το σκάφος αναψυχής με σημαία Τουρκίας. Καπετάνιος ήταν επίσης ένας Ουκρανός και στην καμπίνα του δεκάμετρου πλοιαρίου βρέθηκαν 38 μετανάστες, οι περισσότεροι Ιρακινοί, μεταξύ αυτών γυναίκες και παιδιά.

Η υπόθεση έχει άρωμα από το διπλωματικό κεφάλαιο για την ονομασία της Βόρειας Μακεδονίας. Την άνοιξη της ίδιας χρονιάς, οι ελληνικές μυστικές υπηρεσίες βρέθηκαν κοντά σε πρόσωπα που θεωρήθηκε ότι λειτουργούσαν υπέρ των ρωσικών συμφερόντων στην Ελλάδα και ενδεχομένως επεδίωκαν να συντηρήσουν κλίμα κατά της Συμφωνίας των Πρεσπών. Το VICE πληροφορείται ότι από την ίδια δεξαμενή πληροφοριών προέκυψε η εξάρθρωση του δικτύου δουλεμπόρων στο Ιόνιο.

Πιο ειδικά, μεταξύ των συλληφθέντων ήταν ένας 52χρονος ομογενής από τη Ρωσία, με το ψευδώνυμο Zoras Baron, o οποίος κατηγορείται ως αρχηγός του δικτύου. Ο ίδιος διατηρούσε στενές επαφές με πολιτιστικούς συλλόγους και Ρώσους κληρικούς στη Βόρεια Ελλάδα, συμμετείχε σε γκαλά όπου φωτογραφιζόταν με πολιτικούς κι επίσης εξέδιδε μια μικρή μηνιαία εφημερίδα.

Οι ομοιότητες με την υπόθεση του σκάφους Elpida είναι αρκετές. Το Imren απέπλευσε από το λιμάνι της Νεάπολης Βοιών της Λακωνίας με δηλωμένο προορισμό την Καλαμάτα κι έπειτα το Μαυροβούνιο. Για μια σειρά από λόγους, όμως, το ταξίδι καθυστερούσε και υπήρχε εκνευρισμός. «Οι άνθρωποι έχουν ξοδέψει 60 και κάτι χιλιάδες εξαιτίας μου, επειδή είπα ότι υπάρχουν όλα αυτά. Θα φύγει όλο αυτό, κανείς δεν θέλει να ρισκάρει, ούτε αυτοί ούτε κανείς άλλος», έλεγε στο τηλέφωνο κατηγορούμενος. «Από τη Ρωσία είναι τα παιδιά, από εκεί έχουν έρθει και ήρθαν εδώ και κάθονται (σσ: αναφέρεται στους Ουκρανούς ναυτικούς). Αύριο θα το τελειώσουμε αδερφέ, υπάρχουν και άλλες δουλειές που μπορούμε να βγάλουμε χρήμα».

Στις τηλεφωνικές συνομιλίες υπάρχει κι ένας αστυνομικός. Σε αυτόν αναφέρονταν δύο μέλη του δικτύου και ένας εξ αυτών αναρωτήθηκε «αν έχουμε πρόσβαση για να μάθω αν μας ακούει το οργανωμένο», εννοώντας την Υποδιεύθυνση Αντιμετώπισης Οργανωμένου Εγκλήματος της ΕΛ.ΑΣ. Ο φερόμενος αρχηγός δέχόταν πιέσεις από τους υπόλοιπους και κάποια στιγμή απάντησε: «Τους δικούς μου ανθρώπους με τα δικά σου ψέματα θα ταΐσω; Και τι να κάνω εγώ, μήπως να το πάρω και να πάω μ’ αυτό στην Ιταλία;» Και σε παρόμοια συνομιλία: «Μια φορά το έκανες αυτό και ξέχνα το. Τι θέλεις; Να λένε ότι ο Ζόρας ασχολείται με Κούρδους;»

Η μέρα της διακίνησης πλησίαζε. «Ναι, μόλις θα βγουν στα 6 μίλια, δεν μας νοιάζει τίποτα», ανέφερε κατηγορούμενος, εννοώντας πιθανώς ότι αν το σκάφος έπλεε σε διεθνή ύδατα δεν θα υπήρχε κίνδυνος σύλληψης.

Στις 9 Μαΐου το σκάφος φεύγει από τη Ζάκυνθο και πλέει ανατολικά στις ακτές της Ηλείας. Λίγο μετά τις 11 το βράδυ φθάνει στην περιοχή μεταξύ Θινών και Παλαιοχωρίου. Εκεί εκτιμάται ότι επιβιβάστηκαν οι μετανάστες. Το Imren ανοίγεται στη θάλασσα. - «Τριάντα έξι;» ρωτάει κατηγορούμενος στο τηλέφωνο. - «Ναι», απαντά ο συνομιλητής του. Είναι αδιευκρίνιστο πώς προέκυψαν οι δύο επιπλέον επιβάτες στο πλοιάριο. Δύο ώρες μετά, σκάφη του Λιμενικού παρακολουθούν διακριτικά το σκάφος, μέχρι το τελικο ρεσάλτο. Οι μετανάστες κατέθεσαν ότι είχαν πληρώσει 4.000 ευρώ ο καθένας για τη μεταφορά στην Ιταλία. Η τιμή ήταν 10.000 ευρώ, σε «προσφορά», για τις οικογένειες.

Ακολουθήστε τον Κώστα Κουκουμάκα στο Twitter.

Περισσότερα από το VICE

Ο Επαναπατρισμός μιας Ελληνίδας Από την Ιταλία Κράτησε Τρεις Μέρες

Το Πάγωμα της Οικοδομής στη Μύκονο Λόγω Κορονοϊού, Αποκαλύπτει την Άγνωστη «Μαύρη» Εργασία

Τα Eγκαταλειμμένα Αυτοκίνητα των Διακινητών στην Ορεινή Διαδρομή του Έβρου