Μήπως «Πέθανε» το Clubbing στην Αγγλία;

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο Thump.

Πρόσφατα μάθαμε μερικά συνταρακτικά στατιστικά στοιχεία σχετικά με την νυχτερινή ζωή της Μεγάλης Βρετανίας. Τα στοιχεία που εξέδωσε το Association of Licensed Multiple Retailers, δείχνουν πως μέσα στην δεκαετία 2005-2015, ο αριθμός των κλαμπ στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει πέσει από τα 3.144 στα 1.733. Ο υπέρτιτλος που προκύπτει από κάτι τέτοιο είναι πως μέσα σε μια δεκαετία, η χώρα έχει χάσει σχεδόν τα μισά της κλαμπ. Η εποχή των κλαμπ τελείωσε.

Κάτι όμως δεν βγάζει νόημα σε όλο αυτό. Πώς γίνεται να ζούμε σε μια εποχή όπου η dance και η ηλεκτρονική μουσική παράγουν τόσο κέρδος (η βιομηχανία της ηλεκτρονικής dance σκηνής αποτιμάται στα 6.2 δισεκατομμύρια δολάρια), ενώ ταυτόχρονα τα κλαμπ κλείνουν το ένα μετά το άλλο; Οι λόγοι που διακρίνονται είναι κυρίως δύο: είτε αναφερόμαστε στο γεγονός ότι τα κλαμπ κυνηγιούνται πλέον από τα τοπικά συμβούλια των πόλεων με ό,τι αυτό συνεπάγεται, είτε απλά αποδεχόμαστε ότι ο έρωτας του Ηνωμένου Βασιλείου με τα κλαμπ πολύ απλά τελείωσε, την θέση του οποίου έχει πάρει η αγάπη για τα φεστιβάλ και τα μεγάλα, αυτόνομα events.

Αυτήν την πιο συναισθηματική δεύτερη περίπτωση, το ότι δηλαδή η ερωτική σχέση των Βρετανών με τα κλαμπ έχει αρχίσει να πεθαίνει, προσπαθεί να εξετάσει το ντοκιμαντέρ μικρού μήκους του BBC με τίτλο «Where Have All the Clubs Gone?», το οποίο υποστηρίζει πως το τέλος αυτής της κοινωνικής σύνδεσης έχει να κάνει με τις βασικές αλλαγές συμπεριφοράς και συνήθειας. Ένα άτομο που καλείται να απαντήσει σχετικά με το θέμα στο ντοκιμαντέρ, δηλώνει πως «η κουλτούρα των κλαμπ σίγουρα πεθαίνει. Κανείς από τους φίλους μου δεν πηγαίνει σε κλαμπ, πλέον πηγαίνουμε περισσότερο σε μπαρ και φεστιβάλ. Προτιμούν να μαζεύουν τα λεφτά τους για κάποιο φεστιβάλ».

Σαν επιχείρημα είναι αρκετά πειστικό. Με την dance μουσική να κινείται όλο και πιο έντονα μέσα στο mainstream, το κοινό πλέον ξέρει περισσότερα για τους DJs και τις εμφανίσεις του και δεν διατίθεται πια να δίνει τεράστια ποσά, απλά για να βρεθεί μέσα σε ένα κλαμπ. Αντί αυτού, προτιμούν να ακολουθούν τους DJs τους οποίους γνωρίζουν, ή ακόμα και να μαζεύουν λεφτά για κάποιο φεστιβάλ, τα οποία δεν λαμβάνουν χώρα μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες, ενώ πλέον υπάρχουν και σε αστικό περιβάλλον, αφαιρώντας τις όποιες δυσκολίες ενός Glastonbury για παράδειγμα. Με τα «πραγματικά» πάρτι να γίνονται σε τέτοια event λοιπόν, το να ξεδώσεις απλά μετά από μια δύσκολη εβδομάδα είναι κάτι που πλέον αναλαμβάνουν τα μπαρ, με την δωρεάν είσοδο, τα φτηνά ποτά και τον DJ στην γωνία. Ο συνδυασμός λοιπόν λιγότερων χρημάτων και καλύτερης ενημέρωσης του κοινού σχετικά με την σκηνή που παρακολουθούν μας έχει οδηγήσει στην τωρινή κατάσταση.

Το ντοκιμαντέρ όμως έχει δημιουργήσει και αρκετές αντιδράσεις, κυρίως από την πλευρά εκείνων που υποστηρίζουν πως δεν εξετάζεται η προβληματική κατάσταση με τις επιτροπές αδειοδότησης, η οποία έχει παίξει τεράστιο ρόλο στην σταδιακή εξαφάνιση των κλαμπ. Το The Arches, το Plastic People και η συνεχιζόμενη κατάσταση στο Hackney, είναι μερικές μόνο κλασικές περιπτώσεις κερδοφόρων κλαμπ και επιχειρήσεων, που έχουν οδηγηθεί σε λουκέτο εξαιτίας σκληρότατης νομοθεσίας και οπισθοδρομικών πρακτικών.

Δεν μιλάμε για επιχειρήσεις που είχαν χάσει την πελατεία τους, αλλά για επιχειρήσεις που έπεσαν θύματα απανωτών παραπόνων σχετικά με το επίπεδο του θορύβου που παρήγαγαν, καθώς και κοντόφθαλμων αντιλήψεων σχετικά με την αξία της κλαμπ κουλτούρας. Ας πάρουμε ως πιο συγκεκριμένο παράδειγμα το The Arches. Στην επιχείρηση επιβλήθηκε απαγόρευση λειτουργίας μετά τα μεσάνυχτα, πράγμα που σήμαινε πως δεν μπορούσε πλέον να λειτουργήσει σαν κλαμπ, κάτι που οδήγησε σε απώλειες εσόδων της τάξης του 50% και φυσικά στο κλείσιμό της.

Αν και το παραπάνω δεν εξετάζεται στο ντοκιμαντέρ, το ALMR αναγνωρίζει τον ρόλο που έπαιξε αυτό το στοιχείο της ιστορίας στην εξαφάνιση των κλαμπ, με την υπεύθυνη του οργανισμού Kate Nicholls να τονίζει το πόσο εύκολο είναι να κάνει κανείς ένα παράπονο για υπερβολικά επίπεδα θορύβου και το πόσο άμεσα τέτοιες ενέργειες μπορούν να επηρεάσουν την εκάστοτε επιχείρηση. Όπως λέει χαρακτηριστικά: «O κόσμος θέλει και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο. Αν θες να μένεις σε μια περιοχή που είναι κουλ, που έχει χαρακτήρα, τότε χρειάζεται να υπάρχει και η άλλη, η πιο ακραία, η πιο θορυβώδης πλευρά της».

Αν και ξέρουμε πως το Ηνωμένο Βασίλειο έχει χάσει σχεδόν τα μισά από τα κλαμπ του μέσα στα τελευταία δέκα χρόνια, αυτό που δεν γνωρίζουμε είναι το ρυθμό εξαφάνισης αυτών των επιχειρήσεων μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα. Επικοινωνήσαμε με το ALMR, ώστε να μπορέσουμε να ρίξουμε μια πιο λεπτομερή ματιά στα στοιχεία και ανακαλύψαμε μερικά πολλά ενδιαφέροντα πράγματα.

Εξετάζοντας δείγματα από τα West Midlands, το Sussex και το Essex, είδαμε πως η πτώση των κλαμπ δεν έγινε σταδιακά από την θέσπιση του νόμου αδειοδότησης το 2003, ούτε υπάρχουν στοιχεία που να φανερώνουν κάποια σταδιακή αλλαγή στις συνήθειες των καταναλωτών. Τα νούμερα αλλάζουν δραματικά από το 2008 εως το 2010. Στα West Midlands, ο αριθμός των κλαμπ αυξάνεται από 145 σε 158 από το 2002 εως το 2005, πριν μειωθούν εντυπωσιακά σε 109 το 2011. Το ίδιο ισχύει για το Essex, το οποίο για το μεγαλύτερο μέρος της δεκαετίας παρουσιάζει μεταξύ 70 και 80 κλαμπ, ένας αριθμός που πέφτει κάτω από τα 50 μέσα στα τελευταία χρόνια. Και σε αυτήν την περίπτωση, αυτή η μείωση αφορά την τελευταία τετραετία.

Τι σημαίνουν λοιπόν όλα αυτά; Το βασικό συμπέρασμα που βγαίνει από την μελέτη των στοιχείων είναι πως η πτώση των κλαμπ ΔΕΝ οφείλεται σε κάποια αλλαγή που έχουν υποστεί οι συνήθειες των καταναλωτών, πόσο μάλλον όταν κάποιος αρνείται ή αποτυγχάνει να υπολογίσει τον αντίκτυπο που δημιούργησε ο νόμος περί αδειοδότησης του 2003. Θα ήταν επίσης χρήσιμο να τονιστεί και το άνοιγμα του Phonox, αλλά και του The Pickle Factory, δύο ολοκαίνουργιων κλαμπ στο Λονδίνο, κάτι που δείχνει ότι το ενδιαφέρον του κοινού, αλλά και το περιθώριο κέρδους υπάρχουν ακόμα.

Είναι επίσης χρήσιμο να κοιτάξει κανείς το γεγονός ότι τα κλαμπ που έκλεισαν παρουσιάζουν εντονότατες διαφοροποιήσεις σε επίπεδο ύφους. Υπάρχουν τα superclub όπως το Syndicate στο Bristol, τα εναλλακτικά κλαμπ όπως το Twisted Pepper του Δουβλίνου και τα πιο ειδικευμένα μαγαζιά όπως το Peoples στο Holloway. Όλα έφυγαν, όλα διαφορετικά.

Το να προσπαθείς να εξηγήσεις αυτό το φαινόμενο με βάση κάποια πολιτισμική αλλαγή, είναι σαν να προσπαθείς να εξηγήσεις το κλείσιμο ενός McDonald's και ενός εστιατορίου με αστέρι Michelin στο ότι «ο κόσμος έχει αλλάξει τις διατροφικές του συνήθειες». Ρωτήστε καλύτερα τους ανθρώπους που ηγούνται της προσπάθειας να σωθεί το Arches, ή εκείνους που συνεχίζουν την καμπάνια We Love Hackney. Δεν έχουμε να κάνουμε με μια επιλογή lifestyle.

Όχι βέβαια πως κάποια εκ των επιχειρημάτων του «Where Have All the Clubs Gone?» δεν στέκουν. Σίγουρα έχουν υπάρξει αλλαγές. Η μυθολογία της νύχτας έχει αλλάξει. Το κλαμπ δεν είναι πλέον το «ορόσημο», ο DJ είναι πλέον αυτός που φέρνει το κοινό. Στην σημερινή εποχή, ο μαγνήτης θα ήταν ο Larry Levan, όχι το Paradise Garage. Το να επιτρέψεις όμως σε αυτό το στοιχείο να αναλάβει όλο το βάρος για την εξαφάνιση των κλαμπ θα ήταν εξαιρετικά κοντόφθαλμο. Τα στοιχεία δείχνουν ξεκάθαρα ότι έχει κηρυχτεί ένας νομικός πόλεμος και ο στόχος είναι η κουλτούρα των κλαμπ του Ηνωμένου Βασιλείου. Δεν μιλάμε απλά για μια πολιτιστική αλλαγή ή το «τέλος μιας εποχής», αλλά για ένα συστημικό πρόβλημα. Οι Βρετανοί δεν έχουν πάψει να αγαπάνε τα κλαμπ. Η σχέση αυτή μπορεί να έχει αλλάξει με τον καιρό, αλλά αυτήν την στιγμή, υπάρχει κάτι άλλο, κάτι πολύ δυνατό και κρατικό ανάμεσά τους.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.