Υπάρχει ένα Ελληνικό Εργοστάσιο Ρούχων που Σώζει Ζωές

Έχουμε συνηθίσει μέχρι σήμερα να κατηγορούμε τη βιομηχανία της μόδας για την ανθρώπινη εκμετάλλευση που προωθεί σε διάφορα επίπεδα. Καθόλου άδικο, αφού για χάρη των ρούχων, της εικόνας και του στιλ, πεθαίνουν ή βασανίζονται άνθρωποι με ποικίλους σύγχρονους τρόπους. Υπάρχει ένα κίνημα όμως μέσα σε αυτήν τη βιομηχανία που προχωρά προς την αντίθετη κατεύθυνση, με ανθρώπους που προσπαθούν όχι μόνο να σταματήσουν την παραγωγή των ματωμένων φασόν των αναπτυσσόμενων χωρών, αλλά και να φέρουν ισότητα και ευκαιρίες εργασίας και στον δυτικό κόσμο. Είναι το κίνημα Fashion Revolution και μέρος του αποτελούν και Έλληνες επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στον χώρο της μόδας.

Προσφέροντας ένταξη στην εργασία και την επιχειρηματικότητα σε πρόσφυγες, θύματα human trafficking και άνεργους Έλληνες, αποδεικνύουν πως το να ασχολείσαι με φανταχτερά πράγματα μπορεί να πηγαίνει χέρι-χέρι με τις κοινωνικές ανησυχίες. Για την ακρίβεια, οι άνθρωποι του Social Fashion Factory -μιας συνεργατικής δομής σχεδιαστών και επαγγελματιών στον χώρο της μόδας- είναι το καλύτερο παράδειγμα για να δούμε ότι αυτό που έχουμε ανάγκη είναι ανοιχτά μυαλά και θέληση να βρούμε άλλους τρόπους, λιγότερο άνισους και άδικους, για να παράξουμε οτιδήποτε καταναλώνουμε σε ένα παγκοσμιοποιημένο καπιταλιστικό σύστημα. Επιπλέον, η παραγωγή των ρούχων τους γίνεται μόνο από ανακυκλώσιμα υλικά: Με τη βιομηχανία της μόδας να είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος παράγοντας μόλυνσης του περιβάλλοντος μετά το πετρέλαιο, μάλλον χρειαζόμαστε περισσότερες τέτοιες ολοκληρωμένες και πολυεπίπεδες προσπάθειες.

«Όταν το εργοστάσιο Rana Plaza στο Μπαγκλαντές κατέρρευσε πριν από τρία χρόνια, ανέδειξε όλα τα προβλήματα αυτής της glamorous βιομηχανίας. Σκοτώθηκαν εκεί περισσότεροι από 1.000 άνθρωποι, ενώ από τα συντρίμμια ανασύρθηκαν τραυματισμένοι άλλοι τόσοι. Οι περισσότεροι ήταν γυναίκες και παιδιά που εργάζονταν στο εργοστάσιο για ένα δολάριο και έραβαν ρούχα για μεγάλα ονόματα της μόδας. Τότε υπήρξε μια παγκόσμια κινητοποίηση και κάπως έτσι ξεκίνησε το κίνημα Fashion Revolution. Μέσα σε αυτή την οικογένεια συγκεντρώθηκαν άνθρωποι που ήθελαν να σπάσουν την αλυσίδα της εκμετάλλευσης που έχει δημιουργήσει η βιομηχανία της μόδας. Η ιδέα για το Social Fashion Factory ξεκίνησε τότε», εξηγεί η Φιόρη Ζαφειροπούλου, υπεύθυνη του κοινωνικού εργοστασίου και εκλεγμένη συντονίστρια του Fashion Revolution στην Ελλάδα.

«Ταυτοχρόνως στην Ελλάδα υπάρχει το προσφυγικό κύμα και αυτοί οι άνθρωποι είναι οι πρώτοι που θα πέσουν θύματα μοντέρνας δουλείας. Στην Ευρώπη έχουν εξαφανιστεί 10.000 παιδιά που δεν ξέρουμε που είναι και είναι πολύ πιθανό πολλά απ' αυτά να έχουν καταλήξει στην καταναγκαστική εργασία. Το Fashion Revolution προσφέρει διαφάνεια στην αλυσίδα παραγωγής. Έχει σημασία να ξέρουμε και να ρωτάμε που φτιάχτηκε το ρούχο που φοράμε», επισημαίνει η κυρία Ζαφειροπούλου. Εξηγεί επίσης πως ακόμη κι αν δεν θέλεις να δεις την ένταξη των προσφύγων ή των μεταναστών σε μια κοινωνία και στην αγορά εργασίας με ανθρωπιστικά κριτήρια, «αυξάνει το ΑΕΠ μιας χώρας και το εισόδημα των γηγενών, σύμφωνα με διεθνείς έρευνες. Οι πρόσφυγες φέρνουν επίσης μια τεχνογνωσία που αγνοούμε τι δυναμική ανάπτυξης μπορεί να δώσει στην Ελλάδα».

Το Social Fashion Factory είναι μια ολοκληρωμένη ιδέα που θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε κάθε είδους επιχείρηση. Αν και τα πράγματα στην Ελλάδα της κρίσης είναι τουλάχιστον δύσκολα για τους Έλληνες επιχειρηματίες, η κυρία Ζαφειροπούλου κατάφερε να δημιουργήσει εδώ ευκαιρίες εργασίας. Μέχρι στιγμής απασχολούνται στο κοινωνικό εργοστάσιο επτά γυναίκες που υπήρξαν θύματα human trafficking, δύο Έλληνες σχεδιαστές και πέντε Έλληνες επαγγελματίες, ενώ τώρα δημιουργούνται οι συνθήκες για την ένταξη και δύο προσφύγων. «Προσπαθούμε να κρατάμε μια ισορροπία μεταξύ Ελλήνων, μεταναστών και προσφύγων» υπογραμμίζει η ίδια και θέτει σαν μελλοντικό της στόχο την αναβίωση της Zita Hellas, του εργοστασίου παπουτσιών που έκλεισε τη δεκαετία του '90 και το οποίο ανήκε στον πατέρα της.

«Υπάρχει μια οργάνωση με την οποία συνεργαζόμαστε και η οποία προσφέρει σε θύματα trafficking υποστήριξη κάθε είδους. Εμείς ερχόμαστε όταν τα θύματα έχουν ανακάμψει σε ένα βαθμό και προσφέρουμε εκπαίδευση και εργασία, επειδή οι περισσότερες γυναίκες που σώθηκαν από τέτοιου είδους καταστάσεις δεν ξέρουν να κάνουν κάτι. Πολλές απ' αυτές χρειάζονται μέχρι και τρία χρόνια για να ασχοληθούν με κάποια κανονική μορφή εργασίας. Είναι πολύ τραυματισμένες. Στην αρχή μπορεί να δουλεύουν δυο φορές την εβδομάδα, για δυο-τρεις ώρες, δεν σε κοιτούν στα μάτια, δεν ξέρουν να φροντίσουν τον εαυτό τους. Ήταν εντελώς αφημένες στους ανθρώπους που τις εκμεταλλευόντουσαν. Επίσης, οι περισσότερες από αυτές αναζητούν να διασωθούν όταν μένουν έγκυες. Τα παιδιά τους είναι τώρα μικρά, δύο ή τριών ετών. Είναι πολύ σημαντικό για εκείνες και γι' αυτά να κάνουν μια φυσιολογική εργασία», τονίζει η κυρία Ζαφειροπούλου όταν τη ρωτώ για τα θύματα trafficking που απασχολούνται στο Social Fashion Factory.

Μπορείτε να δείτε την ομιλία της Φιόρης Ζαφειροπούλου στο Tedx Αλεξανδρούπολης εδώ:

H εύρεση των προσφύγων που είχαν κάποια εκπαίδευση σχετικά με τον χώρο της μόδας, του παπουτσιού ή του ρούχου, έγινε αρχικά μέσα από τα camps και τις ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στο προσφυγικό. Ωστόσο, η προσπάθεια για την ένταξη τους δεν σταματά μόνο στο δικό τους πεδίο: «Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε τώρα είναι να δημιουργήσουμε και μια πλατφόρμα εύρεσης εργασίας για πρόσφυγες. Είναι μια πλατφόρμα που κάνει match μεταξύ των ικανοτήτων που έχουν δηλώσει και των εργοδοτών που ζητάνε κάτι. Από εκεί στοχεύουμε κι εμείς να βρίσκουμε πιο εύκολα και γρήγορα τους πρόσφυγες που γνωρίζουν το αντικείμενο», εξηγεί η κυρία Ζαφειροπούλου.

Η συνεργασία με τα θύματα trafficking και με τους πρόσφυγες γίνεται αρχικά σε επίπεδο εκπαίδευσης και ένταξης στην εργασία. Μετά την εκπαίδευση, τους δίνεται πρόσβαση σε μηχανήματα για να παράξουν την κολεξιόν τους και πρόσβαση στα κανάλια διανομής για να μπορέσουν να την πουλήσουν. Σε ένα δεύτερο επίπεδο, εισάγονται στην επιχειρηματικότητα. Μάλιστα, το Social Fashion Factory θα ξεκινήσει από τον Φεβρουάριο ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα σε συνεργασία με το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο οποίο είναι υποψήφιοι και Έλληνες άνεργοι ή μικρομεσαίοι επιχειρηματίες που δεν μπορούν να επιβιώσουν στον χώρο της μόδας.

Αυτήν τη στιγμή το Social Fashion Factory βρίσκεται στη φάση της πρώτης παραγωγής για το κοινωνικό εργοστάσιο της Ζυρίχης. Τα ρούχα και τα παπούτσια που φτιάχνουν παράγονται από τους ίδιους και μερικώς από δομές που έχουν τον κατάλληλο εξοπλισμό. Η ιδέα του Social Fashion Factory και η επιχειρηματική  προσπάθεια διαγωνίζονται φέτος στον παγκόσμιο διαγωνισμός κοινωνικής επιχειρηματικότητας Chivas–The Venture, μαζί με άλλες τέσσερις νεοφυείς επιχειρήσεις με κοινωνικό αντίκτυπο που ξεχώρισαν. Ο νικητής θα εκπροσωπήσει την Ελλάδα στον παγκόσμιο διαγωνισμό, διεκδικώντας μέρος της χρηματοδότησης του ενός εκατομμυρίου δολαρίων για την επιχείρησή του. Αν κερδίσουν τον διαγωνισμό, σκοπεύουν να μεταφέρουν στο κοινωνικό εργοστάσιο το 100% της παραγωγής και να το διευρύνουν.

Φυσικά το Rana Plaza δεν ήταν το μόνο εργοστάσιο που δούλευε με σύγχρονους σκλάβους. Η βιομηχανία της μόδας απασχολεί τουλάχιστον 21 εκ ανθρώπους κυρίως γυναίκες και παιδιά, από τα 45 εκ θύματα εξαναγκαστικής εργασίας που υπάρχουν παγκοσμίως - αυτό την κάνει δεύτερη στην καταναγκαστική εργασία μετά την αγροτική στην παραγωγή. Μεγάλες εταιρείες επιλέγουν χώρες του τρίτου κόσμου για να παράγουν φθηνότερα και να πωλούν ακριβότερα. Εταιρίες όπως η Zara, η Nike και η Gap έχει διαπιστωθεί πως χρησιμοποιούσαν τέτοιες πρακτικές, με πιο πρόσφατο παράδειγμα το εργοστάσιο της Τουρκίας όπου ανακαλύφθηκαν πριν από λίγους μήνες ανήλικοι πρόσφυγες από τη Συρία να ράβουν ρούχα για τη βρετανική αλυσίδα Marks & Spencer.

Σύμφωνα με την κυρία Ζαφειροπούλου, είναι εξαιρετικά δύσκολο το να αποκλείσει ένας άνθρωπος ότι φοράει «ματωμένα ρούχα» και να κινηθεί προς την αντίθεση κατεύθυνση: «To 71% των εταιρειών μόδας λένε ότι είναι πολύ πιθανό να συμβαίνει trafficking σε κάποιο σημείο της αλυσίδας παραγωγής τους. Είναι το πιο περίπλοκο κομμάτι στη βιομηχανία, διότι είναι πολλά τα εργοστάσια που παράγουν με αυτό τον τρόπο για μεγάλες αλυσίδες και τεράστια label αυτήν τη δεδομένη στιγμή. Ο καταναλωτής πρέπει να ρωτάει που φτιάχτηκε κάτι και να πηγαίνει προς τα πίσω στην αλυσίδα, προς την παραγωγή της πρώτης ύλης. Πρωτίστως πρέπει να ρωτάει, να τον ενδιαφέρει να μάθει και να επιλέγει αυτούς τους κατασκευαστές οι οποίοι μπορούν να πιστοποιήσουν ότι δεν έχει υπάρξει trafficking σε κάποιο στάδιο της παραγωγής. Ο ηθικός καταναλωτισμός στη μόδα αυξήθηκε κατά 12% και αυτό είναι ελπιδοφόρο, διότι υπάρχει ένα κίνημα που πιέζει τις αλυσίδες να σταματήσουν αυτή τη μορφή εργασίας. Αν και οι τελευταίες έρευνες δείχνουν πως ο έλληνας καταναλωτής μάλλον δεν ενδιαφέρεται, δεν τα έχει σκεφτεί αυτά τα ζητήματα». Έχει δίκιο: Πόσοι από εμάς σκέφτηκαν ότι το  μπλουζάκι που φοράνε αυτή τη στιγμή γράφει «Made In India» ή φτιάχτηκε στο Μπαγκλαντές και υπάρχει τεράστια πιθανότητα να είναι προϊόν καταναγκαστικής, ματωμένης εργασίας;

Περισσότερα από το VICE

Ελέγχεται Πειθαρχικά ο Υπάλληλος του Δ. Αθηναίων που Έκλεισε το Κέντρο Αστέγων Επειδή «η Επόμενη Βάρδια Αρρώστησε»

Χθες η Γη Παραλίγο να Συγκρουστεί με Αστεροειδή και Κανείς δεν το Πήρε Χαμπάρι

Πώς Αντιμετωπίζουν οι Γυναίκες μια Ανεπιθύμητη Εγκυμοσύνη Όταν η Άμβλωση Είναι Παράνομη