Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE UK.

Κάθομαι σε ένα σπίτι Willesden στο βόρειο Λονδίνο και μιλάω με μια 29χρονη γυναίκα για αγάπη, σχέσεις και όρκους. Αλλά ενώ οι περισσότερες 29χρονες γυναίκες μπορεί να συζητάνε τα συν και τα πλην του γάμου ενώ πίνουν το τσάι τους ή που να πάνε για φθηνό δείπνο με το άλλο τους μισό το σαββατοκύριακο, η Theo μιλάει για ένα εντελώς διαφορετικό είδος ένωσης. Σε λίγα χρόνια, θα δώσει τους όρκους της όχι σε έναν ή σε μία σύζυγο αλλά στο Θεό.

Όπως κι άλλες 44 γυναίκες το 2014, η Theodora Hawksley έχει επιλέξει να γίνει καλόγρια και σήμερα μιλάει για τα πρώτα δειλά βήματά της προς την θρησκευτική ζωή. Το ίδιο κάνουν όλο και περισσότερες νεαρές Βρετανίδες κάτω των 30 ετών. Στην πραγματικότητα, τα στατιστικά στοιχεία από την Καθολική Εκκλησία στην Αγγλία και την Ουαλία αποκαλύπτει πως ο αριθμός των γυναικών που ακολουθεί τη μοναστική ζωή έχει εκτοξευθεί στο υψηλότερο σημείο των τελευταίων 25 ετών, από μόλις 7 εισόδους που είχαν καταγραφεί το 2004.

Κι όλο αυτό συμβαίνει ενώ μειώνεται σταθερά το ποσοστό εκείνων που εκκλησιάζονται. Σύμφωνα με το Faith Survey, το ποίμνιο που παρακολουθεί τη λειτουργία εβδομαδιαίως έχει μειωθεί κατά 30% από το 1993 έως το 2010. Επιπλέον παρατηρείται μια σταδιακή απαγκίστρωση από το κοινό καθώς η Καθολική Εκκλησία παλεύει να αντιμετωπίσει προβλήματα δημοσίων σχέσεων που έχει και μια παγκόσμια αύξηση της αθρησκείας.

Η πρεσβυτέρα Cathy Jones, υπεύθυνη δημοσίων σχέσεων του Religious Life Vocations στο National Office for Vocation, περιγράφει λίγο περισσότερο το πλαίσιο: «Οι αριθμοί των γυναικών που ακολουθούν θρησκευτική ζωή στην Αγγλία και την Ουαλία αυξάνεται σταθερά την τελευταία δεκαετία, όταν πριν από δέκα χρόνια είχε καταγράψει ιστορικό χαμηλό» εξηγεί.

Γιατί; Τι είναι αυτό που προσελκύει νέες, μορφωμένες γυναίκες στη Βρετανία να θέλουν να μείνουν άγαμες και να δώσουν όρκο στο Θεό και μόνο στο Θεό το 2015;

Ο τρόπος που η Καθολική Εκκλησία επικεντρώνει τις προσπάθειές της τα τελευταία χρόνια για να έρθει σε επαφή με το ευρύτερο κοινό και να ρίξει φως στη θρησκευτική ζωή, ιδιαιτέρως για τις γυναίκες, μπορεί να παίζει ρόλο. «Η συντριπτική πλειοψηφία των ανδρών θα γίνουν ιερείς και ο Καθολικός ιερέας έχει έναν πολύ σαφή, αναγνωρίσιμο ρόλο, ενώ το τι κάνουν οι καλόγριες εξακολουθεί να παραμένει μυστήριο για πολλούς» λέει η Jones. «Για αυτό είναι ιδιαιτέρως σημαντικό οι καλόγριες να εργαστούν για να κάνουν ευρύτερα γνωστό και κατανοητό αυτό που κάνουν και γιατί το κάνουν».

Το διαδίκτυο έχει προφανώς βοηθήσει την εκκλησία να γίνει πιο ορατή και προσβάσιμη στις υποψήφιες μοναχές. «Σήμερα, οποιοσδήποτε θέλει να μάθει πως θα γίνει μοναχή πρώτα γκουγκλάρει» εξηγεί η Jones. «Τα μοναστήρια το γνωρίζουν αυτό και σήμερα τα περισσότερα έχουν ιστοσελίδες, ενώ αυξάνεται συνεχώς και ο αριθμός εκείνων που έχουν παρουσία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Όλο αυτό βοηθάει στην "ομαλοποίηση" της θρησκευτικής ζωής ως ένας τρόπος να υπηρετεί ένας Καθολικός το Θεό και ενημερώνει για τα πολλά διαφορετικά είδη μοναστηριών με τον ευκολότερο δυνατό τρόπο».

Όχι μόνο αυτό, αλλά και τα σαββατοκύριακα οι ανοιχτές για το κοινό μέρες δίνουν στις γυναίκες την ευκαιρία να πάρουν γεύση από διαφορετικά μοναστήρια, κάτι που έκανε η Theo πριν να επιλέξει το μοναστήρι Congregation of Jesus (Το Εκκλησίασμα του Ιησού).

Καθώς χτυπάω την πόρτα της, οι προκαταλήψεις για τις μοναχές γκρεμίζονται αμέσως. Μια νεαρή γυναίκα που φαίνεται κουλ, με κοντά σκουρόχρωμα μαλλιά με χαιρετάει, φορώντας τζιν παντελόνι και πουκάμισο. Δεν ξέρω τι περίμενα να δω, για να είμαι ειλικρινής, αλλά δεν φοράει άμφια. «Στις αρχές της δεκαετίας του ΄60, πολλοί μοναχοί σταμάτησαν να φοράνε άμφια. Αλλά ο κόσμος δεν το γνωρίζει» μου λέει αργότερα η Theo. «Πιστεύουν ότι όλοι απλά εξαφανίστηκαν ή πέθαναν όπως οι δεινόσαυροι. Φοράνε κανονικά ρούχα. Τους προσπερνάς στο δρόμο και δεν το ξέρεις καν».

Μια σκέψη περνάει αστραπιαία από το μυαλό μου καθώς η Theo ψάχνει στα ντουλάπια για μια καθαρή κούπα τσαγιοού - κάτι που θα μπορούσε να κάνει οποιαδήποτε από τις φίλες μου. Είναι αστεία, γλυκιά και χαρισματική. Δεν υπάρχει τίποτα στον τρόπο που μιλάει, το οποίο να φωνάζει «Θεός» ή θρησκεία. Μέχρι που κάνει μια γρήγορη παρένθεση για την καθαριότητα του σπιτιού της. Στη συγκάτοικό της, μου λέει η Theo, αρέσει να πλένει και να καθαρίζει, αλλά η όρασή της δεν είναι η καλύτερη. Είναι μια 80χρονη αδελφή από το Congregation of Jesus. Η Theo ζει με «τρεις καλόγριες περίπου στην ηλικία των γονιών μου και τρεις περίπου στην ηλικία των παππούδων μου» οι οποίες έλκουν την ιδρυτική επιρροή τους από τους Ιησουίτες.

Το Congregation of Jesus (ή «CJs» όπως το λέει η Theo), ιδρύθηκε το 1609 από την Mary Ward, και ήταν ή ένα από τα πρώτα που δημιουργήθηκε για γυναίκες που σύμφωνα με την Theo, επιθυμούσαν «να είναι έξω και με τον κόσμο», «δεν φορούσαν διακριτικά άμφια» και ενθάρρυναν την ενεργή διακονία αντί της στοχαστικής ζωής. «Δεν υπάρχει τόσο μεγάλη διαφορά μεταξύ ανδρών και γυναικών, ώστε οι γυναίκες να μην μπορούν να κάνουν υπέροχα πράγματα» δήλωσε η Ward το 1617.

Το 2015, η ελπίδα της Ward να «κάνουν υπέροχα πράγματα» οι γυναίκες εμπνέει μια νέα γενιά και φέτος τον Ιανουάριο, η Theo άφησε τη μεταδιδακτορική έρευνά της στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, και έγινε δεκτή ως δόκιμη, δηλαδή ως άτομο που φιλοδοξεί να μονάσει αλλά δεν έχει γίνει ακόμα δεκτή σε ένα συγκεκριμένο τάγμα.

Όμως δεν είναι πολύ μικρή ηλικία τα 29 για να δεσμευτεί κάποιος στη μοναστική ζωή; Πώς ξέρεις;

«Λοιπόν, είναι ο μέσος όρος της ηλικίας για να παντρευτείς και είναι περίπου ο ίδιος τύπος δέσμευσης, σωστά;» λέει η Theo, χαμογελώντας. Ωστόσο δεν μπορώ παρά να αναρωτηθώ εάν ο τριπλός όρκος της φτώχειας, της αγνότητας και της υπακοής είναι πολύ μεγαλύτερο βάρος για μια γυναίκα που δεν έχει φθάσει καν τα 30. Προφανώς κάνω λάθος.

«Οι γονείς μου παντρεύτηκαν στα 20, οπότε προέρχομαι από ένα περιβάλλον όπου το να πάρεις απόφαση δέσμευσης για μια ζωή σε μικρή ηλικία δεν είναι κάτι φοβερό» λέει, γελώντας αυτή τη φορά. «Είμαι έτοιμη για αυτό, τώρα στα 29, με ένα τρόπο που δεν ήμουν στα 21. Η συναισθηματική ωριμότητα δεν υπήρχε απαραιτήτως. Η εμπειρία που απέκτησα στο μεσοδιάστημα ήταν πολύ σημαντική».

Γεγονός που μας φέρνει στην επόμενη ερώτηση-προκατάληψη. Το μεγάλο θέμα: την αγάπη.

Η Theo έχει υπάρξει ερωτευμένη. Με κάποιον άλλον πέραν του Θεού. Εκεί γύρω στα 20, και ενώ έψαχνε το τάγμα που θα της ταίριαζε «ερωτεύτηκε τρελά κάποιον» και είχε σχέση μαζί του για έναν χρόνο. Περιγράφοντας τη σχέση ως μια «εξαιρετικά σημαντική εμπειρία» λέει ότι την έκανε να «καταλάβει την αγάπη καλύτερα» τι ήταν αυτό που έπρεπε να δώσει, αλλά και από τι «έπρεπε να παραιτηθεί».

Καθώς τα λόγια βγαίνουν από το στόμα της, μονομιάς με εμπνέει αλλά νιώθω επίσης πόνο. Μιλάει για τη γνώση ενός είδους αγάπης το οποίο δεν θα ξαναβιώσει ποτέ. Αυτές οι αναμνήσεις δεν κάνουν δυσκολότερη της εγκατάλειψή της; Η απάντηση που δίνει η Theo, είναι όχι. «Το θεμελιώδες ερώτημα είναι, "που θα αγαπώ καλύτερα;"».

«Κατά πολλούς ανθρώπους θα αγαπήσεις καλύτερα μέσα σε ένα γάμο και την οικογενειακή ζωή. Προέρχομαι από μεγάλη και πολύ ευτυχισμένη οικογένεια και άρα είχα το καλύτερο παράδειγμα, αλλά όλο αυτό δεν ήταν ποτέ κάτι που με τράβηξε ιδιαιτέρως».

Τι σκέφτονται για αυτό οι φίλοι της;

«Νομίζω ότι οι περισσότεροι από αυτούς το έβλεπαν να έρχεται, για να είμαι ειλικρινής. Ήταν πολύ πιο χαρούμενοι για αυτό από ότι πίστευα πως θα είναι. Δεν είναι κι ότι μπαίνω στην πορνοβιομηχανία ή κάτι τέτοιο» λέει γελώντας. Κάποιοι όμως από τον κοινωνικό κύκλο της Theo δυσκολεύονται να καταλάβουν την απόφασή της, εκφράζοντας ανησυχία για αυτό που βλέπουν ως «περιορισμό» της ζωής της. Η Theo -προφανώς- δεν το βλέπει έτσι, αλλά μπορεί να δει τι βλέπει ο κόσμος.

«Μπορώ να καταλάβω πως φαίνεται μια συνηθισμένη ζωή από την οποία έχεις αφαιρέσει τη δυνατότητα να αποφασίζεις για τον εαυτό σου (υπακοή), τη δυνατότητα να κάνεις σχέσεις και σεξ (αγνότητα) και τη δυνατότητα να έχεις τα δικά σου χρήματα (φτώχεια)» λέει. «Φαίνεται σα μια ζωή που την έχεις συμπιέσει ασφυκτικά».

Οπότε τι είναι αυτό που σε ελκύει κατά κύριο λόγο;

«Πιστεύω ότι είναι μια πολύ ελεύθερη ζωή» λέει. «Και εάν ζεις με βάση τους όρκους, τότε μπορείς να γίνεις κάποιος που έχει απαλλαχθεί από τα παιχνίδια που παίζουν οι άνθρωποι με τα χρήματα, το σεξ και την εξουσία».

Η ελευθερία δεν είναι μια λέξη που συχνά συνδέουμε με τη μοναστική ζωή, όταν σκεφτόμαστε τους όρκους. Αλλά με όλο και περισσότερες νέες γυναίκες να δεσμεύονται στη μοναστική ζωή, το απομονωμένο στερεότυπο τίθεται υπό αμφισβήτηση.

Καθώς ψάχνω στοιχεία και αριθμούς, βρίσκω πολλές αναφορές για καλόγριες που κάνουν κοινωνική εργασία προς όφελος της κοινότητας και φθάνω σε ένα κέντρο γυναικών το Women at the Well στο King's Cross του Λονδίνου, το οποίο έχει φτιαχτεί από το ινστιτούτο Institute of Our Lady of Mercy. Αυτοπεριγράφονται ως «μια ποικιλόμορφη ομάδα Ρωμαιοκαθολικών Γυναικών… με ιδιαίτερη ανησυχία για τις γυναίκες και τα παιδιά».

Το κέντρο είναι αφιερωμένο στην υποστήριξη των ευάλωτων γυναικών που έχουν πολλές και σύνθετες ανάγκες, συχνά εμπλέκονται στην πορνεία, τη σωματεμπορία και είναι άστεγες. Διευθύνεται από την Αδερφή Lynda Dearlove που εργάζεται με γυναίκες στο ανατολικό άκρο του Λονδίνου εδώ και 10 χρόνια. Όπως επαναλαμβάνει η Jones, εκτός από τις έγκλειστες μοναχές, όλες οι μοναχές αδερφές θα συμμετέχουν σε κοινωνικές δράσεις με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Μερικές το κάνουν αυτό μέσω παραδοσιακών τρόπων όπως είναι η διδασκαλία ή η νοσηλευτική, ωστόσο άλλες προσεγγίζουν εκείνους που είναι απόκληροι και ζουν στο περιθώριο της κοινωνίας, όπως είναι οι πρόσφυγες ή εκείνοι οι οποίοι είναι θύματα εμπορίου λευκής σαρκός».

Οι μοναχές του CJ δεν διαφέρουν και εμπλέκονται σε ένα ευρύ φάσμα κοινωνικής εργασίας. «Δεν κάνουμε μια συνηθισμένη εργασία» λέει η Theo. «Εμπλεκόμαστε σε διάφορες διακονίες, αναλόγως του τι ταιριάζει στο άτομο και τι χρειάζεται ο κόσμος». Αυτή η «εμπλοκή» μπορεί να περιλαμβάνει εργασία σε σχολεία, φυλακές και νοσοκομεία. Για παράδειγμα, η Theo ζει με μία λέκτορα πανεπιστημίου, μια ψυχοθεραπεύτρια, μια φοιτήτρια και τρεις πιο ηλικιωμένες αδερφές συμπεριλαμβανομένης «μιας που εργάζεται στην αρχιεπισκοπή παρόλο που είναι στα 80».

Πιστεύει η Jones ότι πραγματικά αυτού του είδους η κοινωνική προσέγγιση σε συνδυασμό με την αύξηση των νεότερων υποψηφίων καλογριών θα μπορούσε να αλλάξει αυτό που υποθέτει το ευρύ κοινό για το τι πραγματικά σημαίνει να είσαι καλόγρια;

«Θα ήθελα να ελπίζω» απαντάει. «Παρόλο που ξέρω πόσο μεγάλη επιρροή έχουμε από εικόνες που προβάλλονται μέσω ταινιών όπως οι The Sound of Music, Sister Act and Call the Midwife…».

Κατά την Theo, το να είναι καλόγρια μερικές φορές δεν διαφέρει και πολύ από το να είναι μπαργούμαν ή κομμώτρια. «Όλοι σου λένε τα πάντα» λέει. «Ήδη είμαι σε θέση να έχω εξαιρετικά προνομιακή πρόσβαση στις ζωές των ανθρώπων, ε επειδή θέτεις τον εαυτό σου στη διάθεσή τους. Εμπιστεύονται τον εαυτό τους σε σένα. Κατά μία έννοια, είμαι ελεύθερη να αγαπήσω ευρύτερα».

Φωτογραφία από τον χρήστη του Flickr Evelyn Hill

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.