Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE UK.

Είσαι στη δουλειά και διαβάζεις αυτό το θέμα, ενώ παράλληλα προσπαθείς να τελειώσεις και μια παρουσίαση που σου ζήτησε να φτιάξεις το αφεντικό σου πριν από τέσσερις μέρες, κάθε φορά που εκείνος περνάει από το γραφείο σου. Δεν χρειάζονται τέσσερις μέρες για να το τελειώσεις. Το ξέρεις. Και το αφεντικό σου το ξέρει. Αλλά η αλήθεια είναι ότι κανείς δεν θέλει να την φτιάξει.

Υποτίθεται ότι δεν έπρεπε να είναι έτσι τα πράγματα. Υποτίθεται ότι έπρεπε να πας σε ένα site - πληκτρολογώντας το βιογραφικό σου ενώ ακόμα δεν έχεις συνέλθει από το πάρτι αποφοίτησης - πριν κάποιος από κάποια εταιρεία παραγωγής ή κάποια διαφημιστική εταιρεία έρθει σε επαφή μαζί σου λέγοντας «Διαβάζω σωστά; Είσαι αυτός που πήρε βαθμό 9 στις Σπουδές ΜΜΕ του Παντείου; Εάν δεν σε έχει ήδη αρπάξει κάποιος εκδότης, εμείς σε θέλουμε μαζί μας. Μπορούμε για αρχή να σου δώσουμε 50.000 ευρώ ή μήπως 75.000 ευρώ είναι πιο σωστό ποσό;».

Το θέμα είναι ότι συνήθως τα πράγματα δεν είναι έτσι. Έτσι δεν είναι; Αντί των παραπάνω υπάρχουν τρία βασικά κλασσικά μονοπάτια να ακολουθήσεις όταν τελειώνεις το πανεπιστήμιο:

1) Της μεγάλης επιτυχίας. Όταν εύκολα και ομαλά πας σε θέση που προορίζεται για κάποιον με μεταπτυχιακό και γρήγορα αλλάζεις κλίμακες και βαθμούς, φοράς κοστούμια, έχεις επαγγελματικές κάρτες, λες πολύ τη λέξη «κίνητρα», πριν αρχίσεις να ξοδεύεις το αντίστοιχο ποσό του ετήσιου ενοικίου των συμφοιτητών σου σε μια σειρά από ρολόγια χειρός.

2) Της επιστροφής στη ζωή που είχες και πριν από το πανεπιστήμιο. Είναι σαν να κάθεσαι σε έναν άνετο καναπέ. Εξάλλου τον είδες τον κόσμο, δεν τον είδες; Είδες την πανεπιστημιούπολη και τη φοιτητική ζωή. Είδες αρκετά από τον κόσμο για τον οποίο όλοι μιλούν.

3) Της ζωής μιας μετριότητας. Πασχίζεις να βγεις από το τέλμα της ιδέας ότι έχεις δικαιώματα που σύντομα μετατρέπεται σε έναν εσωτερικό μονόλογο τύπου: «Σε παρακαλώ, σε γαμω-παρακαλώ. Σε παρακαλώ, άφησέ με να κάνω μια βραδινή βάρδια σε αυτό το μπαρ, ακόμα κι αν είναι μια δοκιμαστική βάρδια. Σε παρακαλώ! Υποτίθεται ότι θα ήμουν δικηγόρος».

Τέλος πάντων. Αυτό το τελευταίο, υποθέτω ότι είναι ο τρόπος με τον οποίο ζεις σήμερα ή αυτό που περιμένεις σε μερικούς μήνες, από τη στιγμή που θα έχεις πάρεις το πτυχίο. Ακολουθούν όλα εκείνα που θα μπορούσες να ανυπομονείς να τα ζήσεις.

Είτε πρόκειται για την περίοδο των καλοκαιρινών διακοπών, είτε για ένα μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, η επιστροφή στο πατρικό είναι δεδομένη. Έστω για λίγο. Και όλα θα γίνουν σκατά όπως παλιά.

Για παράδειγμα, το δωμάτιο σου τώρα ονομάζεται «εφεδρικό δωμάτιο». Όταν ξυπνάς από μεθύσι, η μαμά σου δεν σου κάνει πια κήρυγμα, απλά φτιάχνει πρωινό, ρίχνοντας στο πάτωμα με δύναμη κάθε κατσαρολικό που υπάρχει στην κουζίνα της. Όλα έχουν αλλάξει.

Κι αυτό γιατί οι γονείς σου έχουν κουραστεί με την πάρτη σου. Υποτίθεται ότι θα έπρεπε να είναι ημι-συνταξιούχοι, κάτι που δε προβλέπεται σύντομα με βάση τα δεδομένα της Ελλάδας, ενώ εσύ απλά αράζεις στον καναπέ. Απλά με την ύπαρξη σου, καταστρέφεις το όνειρο κάποιου άλλου, χωρίς όμως να φταις εξ ολοκλήρου βάσει των στατιστικών ανεργίας.

Κι αυτός συνήθως είναι κάποιος θείος. «Τι πράγμα έκανες;» λέει. «Σκηνογραφία; Τι είναι αυτό;». Η αγαπημένη του σκήνη είναι «όλες του Σεφερλή». Η ζωή του περιστρέφεται γύρω από το κάπνισμα, το θυμό του για τον πληθωρισμό, την κρίση κλπ.

«Χάσιμο χρόνου ήταν» λέει. «Έπρεπε να μάθεις μια τέχνη. Ο ξάδερφός σου είναι υδραυλικός». Ο ξάδερφός σου είναι ο γιος του, εκείνος που ξεκινούσε τους καυγάδες όταν ήσασταν έξι ετών. «Τα καταφέρνει μια χαρά» λέει ο θείος. «Μόλις αγόρασε φορτηγάκι». Εσύ δεν έχεις τίποτα. «Δεν μπορείς να οδηγήσεις μέχρι τη Θεσσαλονίκη με το πτυχίο φιλοσοφίας, μπορείς;». Έχει ένα δίκιο.

Για κάποιο λόγο, οι άνθρωποι βλέπουν από τη λάθος πλευρά την απόφαση κάποιου να περάσει τέσσερα χρόνια για να πάρει ένα πτυχίο και με χαρά θα σε κλωτσήσουν στον κώλο επειδή είχες το θράσος να προσπαθήσεις να βελτιώσεις τον εαυτό σου λαμβάνοντας μόρφωση.

Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει τρόπος να το χειριστείς αυτό εδώ. Ο καθένας κάνει τη διαδρομή του και η δική σου απλά έτυχε να περιλαμβάνει μια 4-5ετία όπου κόλλησες με τουλάχιστον ένα τηλεοπτικό πρόγραμμα και απέκτησες συνήθεια να σου αρέσει το κακής ποιότητας χόρτο.

«Ξέρεις την Μυρτώ» λέει η μαμά σου στο τηλέφωνο. «Την ξέρεις. Ερχόταν στο σπίτι και έκοβε τα μαλλιά σου όταν ήσουν παιδί. Είναι εκείνη που έπεσε από την καρέκλα στο γάμο μου με τον πατριό σου και άρχισες να κλαις επειδή δεν φορούσε εσώρουχο και την κοιτούσες εκεί ακριβώς».

«Α, ναι» λες. «Η Μυρτώ».

«Λοιπόν, τέλος πάντων, η κόρη της που ήταν πάντα πολύ νεότερη σου για να έχετε κάτι πραγματικά κοινό, αλλά που σας είχα βάλει να κάνετε παρέα, μόλις πέρασε πρώτη στην Ιατρική. Θα να γίνει γιατρός, λέει – παρόλο που πιθανώς θα μπορούσε να γίνει ότι θα ήθελε. Σήμερα, θα πάμε σε ένα πάρτι που διοργανώνουν για εκείνη. Ο πατέρας σου έχει φορέσει το κοστούμι του».

«Δεν είναι ο μπαμπάς μου» ουρλιάζεις, κλείνοντας το τηλέφωνο.

Δεν έκαναν πάρτι για σένα όταν πέρασες στο ΤΕΙ Λογιστικής, έκαναν;

«Αγγλική φιλολογία, είπαμε; Εντάξει εξυπνάκια: τι είναι ο πρόβολος (υποστήριγμα); Δεν ξέρεις, ξέρεις; Χα! Δεν ξέρεις τι είναι ο πρόβολος! Τρία χρόνια πήγαν χαμένα!»

Ο πατέρας σου μπορεί να γίνει μεγάλος κόπανος μερικές φορές.

Ξέρεις, εκείνος ο ένας. Αυτός ο ΔΑΠίτης που πάντα εμφανιζόταν με polo μπλούζα και έλεγε μια μαλακία. Καθόταν μπροστά σου και διάβαζε όλα τα memes, γελώντας τόσο άγρια που τα σάλια πασάλειβαν το iPad του. Μια εταιρία του προσέφερε λεφτά να παρακολουθήσει το μεταπτυχιακό. Ξέρω τι σκέφτεσαι, ότι έχει μέσο.

«Φίλοι για πάντα!» λες ποζάροντας για μια τελευταία selfie με τους κολλητούς πριν να γυρίσετε στο σπίτι για ένα μήνα διακοπών. Αλλά συγγνώμη, ο Νίκος τα παράτησε; Έπιασε δουλειά σε τράπεζα; Ούτε ο Χριστόφορος έρχεται πια; Πήγε στο Λονδίνο για να βρει δουλειά;

Και έπειτα σαν σκισμένα κομμάτια μια φρικτής διατριβής την οποία έπρεπε να έχεις κάνει χαρτοπόλεμο και όχι να παραδώσεις στον καθηγητή, άρχισαν να ξεθωριάζουν. Τότε θυμάσαι ότι στην πραγματικότητα ήταν φρικτοί έτσι κι αλλιώς. Ο Νίκος ΄ηταν μπίχλας όταν μένατε μαζί στη Κομοτηνή και ο Χριστόφορος ήταν ο καμμένος που ξέρναγε πάνω σε γκόμενες στα πάρτι. Ποιος του γαμάει τέλος πάντων.

Σε παίρνει ξαφνικά τηλέφωνο και λέει ότι είναι στο κέντρο για μια δουλειά. Και σκέφτεσαι: «Από πού τον ξέρω αυτόν τον τύπο;». Και συνεχίζεις: «Είναι αυτός που νόμιζα ότι μου την έπεσε σε ένα πάρτι; Είναι αυτός ο μαλάκας;». Γιατί όλοι οι φίλοι που νόμιζες ότι έκανες στο πανεπιστήμιο σε έχουν εγκαταλείψει και ό,τι σου απέμεινε είναι αυτός ο τύπος που σου λέει να πάτε για κανά καφέ να πείτε τα νέα σας.

Όποια κατεύθυνση κι αν έχεις πάρει, το πανεπιστήμιο ήταν ένα συνεχές κυνήγι για να μπορείς να είσαι κουλ τύπος με κάθε τρόπο. Όλα σχετίζονται με το να βρεις άτομα με τα οποία έχετε κοινά ενδιαφέροντα και να χτίσεις το φρούριο σου γύρω τους. Θυμάσαι εκείνον τον τύπο που του είχες πει ότι κάνεις και λίγο DJιλίκι και σου έκλεισε να παίξεις μια Πέμπτη βράδυ, με συνέπεια να τσακωθείς με τον ιδιοκτήτη επειδή σου ζήτησε Παντελίδη, ενώ εσύ παίζεις minimal electronica; Αυτό.

Κάθε σεμινάριο που δεν πήγες, κάθε T-shirt Zara, κάθε φορά που διάβαζες ένα βιβλίο φιλοσοφίας δημοσίως, όλα ήταν προσπάθειες προς την ίδια κατεύθυνση.

Και έπειτα βγαίνεις στον αληθινό κόσμο και συνειδητοποιείς: για περίμενε, οι κλίκες δεν υπάρχουν εκεί έξω στην πραγματική ζωή. Κανείς δεν νοιάζεται πραγματικά πόσο cool είσαι. Ήρθε ο καιρός να αρχίσεις να είσαι φυσιολογικός.

Φορούσες άκυρα ρούχα, τα οποία συνήθως δεν σου άρεσαν κιόλας. Ίσως να βάρεσες και κανά tattoo που το μετάνοιωσες μετά, μπορεί να είχες και κανα piercing στο φρύδι, αλλά δήλωνες αριστερά δέξια ότι μισείς τους hipster. Ήσουν χάλια φίλε. Ήσουν εντελώς χάλια.

Έχε υπόψη ότι κατά κάποιο τρόπο αυτό είναι καλό. Εάν κοιτάζοντας τη φωτογραφία της αποφοίτησης λες «ναι, φαίνομαι καλός και κουλ» τότε είσαι ακόμα παιδί και ηλίθιος. Από τη στιγμή που όταν κοιτάς το πώς ήσουν στο πανεπιστήμιο δεν μπορείς παρά να κάνεις μορφασμούς, τότε έχεις επίσημα μεγαλώσει και βελτιωθείς ως άτομο. Βαδίζεις στο δρόμο για να γίνεις ενήλικος. Ένας ενήλικας που δεν θεωρεί ότι το τρυπημένο φρύδι με γκριζοπράσινα υπολείμματα πάνω στα σκουλαρίκια είναι και τόσο αποδεκτή εμφάνιση.

Ακόμα κι αν τέλειωσες το πανεπιστήμιο μόλις χθες, μέχρι να σε πάει ο πατέρας σου με το αυτοκίνητο σπίτι, θα έχουν ανακαλυφθεί τουλάχιστον επτά νέα ναρκωτικά και 100 καινούργιες τάσεις. Μέχρι να έρθει ο Σεπτέμβριος αυτοί οι αριθμοί θα έχουν τριπλασιαστεί.

Θα πας στο ίδιο κλαμπ που πήγαινες πάντα και ο Αντρίκος στην πόρτα δεν θα σε αναγνωρίσει. «Αντρίκο!» θα πεις. «Έλα ρε φίλε! Με θυμάσαι!» Και ο Αντρίκος πριν σε κοιτάξει με λύπηση θα σου πει «φιλαρακι 10 ευρώ είσοδος».

Θεέ μου, θυμάσαι όταν ήσουν κελεπούρι; Τότε που έλεγες ότι θα περάσεις Πολυτεχνείο, και το κατάφερες και οι γονείς σου έβγαζαν φωτογραφίες σαν τρελοί την ημέρα της ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων; Τώρα πια, είσαι ο γιος που έκανε αφτά χρόνια να τελειώσει και αυτό όχι με τον βαθμό που επιθυμούσες. Και αισθάνεσαι ότι όλοι είχαν καλύτερους βαθμούς από σένα, όλοι πήγαν για μεταπτυχιακό σε πανεπιστήμια που σε απέρριψαν, όλοι θα έχουν το δεύτερο πτυχίο που κρυφά πάντα ήθελες να έχεις και όλοι θα βρουν δουλειές πριν από σένα.

«Τα βασικά που χρειάζεται ο φοιτητής» γράφουν οι εφημερίδες τον Σεπτέμβριο. «Οι δέκα καλύτερες κουζίνες για το φοιτητικό σπίτι». Και θυμάσαι εκείνες τις επισκέψεις στο ΙΚΕΑ, τα φοιτητικά φυλλάδια που σου έδιναν στα σούπερ μάρκετ με γρήγορες και εύκολες συνταγές μαγειρικής. Κλαις για τη χαμένη σου νεότητα.

Εάν δεν πας πανεπιστήμιο, όπου σε υποχρεώνουν να διαβάζεις βιβλία, η αλήθεια είναι ότι δεν θα διαβάσεις ούτε ένα. Ούτε για πλάκα.

Δεν έχει σημασία τι δουλειά κάνεις -μπορεί να φτιάχνεις καφέ ή να τυπώνεις 3D τμήματα μηχανής F1, μπορεί απλώς να περνάς δεδομένα ή να είσαι πραγματικός αστροναύτης που πάει στο φεγγάρι- κάποια στιγμή μέσα στη μέρα θα πρέπει να σφίξεις το χέρι κάποιου, ο οποίος βρίσκεται δυο σκαλοπάτια μπροστά από εσένα επαγγελματικά και για ανεξήγητους λόγους είναι μόλις δέκα ετών.

Σκέφτεσαι: μισό λεπτό. Έκανες τα πάντα σωστά, έτσι δεν είναι; Αποφοίτησες χθες. Είσαι 23 ετών. Είσαι όσο νέος χρειάζεται ενώ εργάζεσαι. Όμως εδώ υπάρχει ένα παιδί που λέει «ναι, έπιασα δουλειά αμέσως μετά τις πανελλήνιες και ακόμα μένω με τους δικούς μου, οπότε έχω μαζέψει μεγάλο ποσό για το ενοίκιό μου. Φαντάζομαι ότι θα μπορώ να δώσω καπάρο για σπίτι σε περίπου ένα χρόνο».

Είναι ακόμα εφηβάκια και κοντεύουν να πάρουν σύνταξη. Όμως μην ανησυχείς για αυτούς. Είναι φρικιά και η αντίληψη που έχουν για το σαββατοκύριακο ισοδυναμεί με αγορά ρούχων από πολυκατάστημα.

Πώς πάει το περιοδικό σου; Εκείνο που έλεγες ότι θα ξεκινήσεις να εκδίδεις όταν εκείνοι οι ερασιτέχνες εκδότες είπαν ότι ήταν «εξαιρετικά ακατάλληλο» για την τοπική εφημερίδα; Ασχολήθηκες ποτέ με τη φωτογραφία ή απλά ταλαιπώρησες τσάμπα τους γονείς σου τότε λέγοντας ότι επενδύουν στην καριέρα σου;

Λοιπόν, οι δοξασμένες μέρες που είχες ελεύθερο χρόνο για να αφιερωθείς πλήρως σε μια δημιουργική προσπάθεια λίγο-πολύ έχουν τελειώσει. Οπότε, απόλαυσέ το.

Εάν έχεις hangover και είσαι στο μάθημα, κανένα πρόβλημα. Μπορείς απλά να φύγεις και να γυρίσεις σπίτι μέχρι να αναρρώσεις πλήρως. Ή απλά μπορείς να πάρεις έναν υπνάκο μέσα στο μάθημα.

Εάν όμως έχεις hangover στη δουλειά είναι διαφορετικό. Πρέπει να κάνεις 8-10ωρη βάρδια και να μετακινηθείς με τη συγκοινωνία από και προς τη δουλειά. Και περιμένουν από εσένα να παράγεις. Και δεν νιώθουν καμία συμπόνοια. Και το τηλέφωνο δεν σταματά να χτυπά πραγματικά δυνατά. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ταλαιπωρία στη γη.

Εκτός κι αν είσαι γιατρός (και εάν είσαι γιατρός γιατί διαβάζεις αυτό το κείμενο; Δεν θα έπρεπε να κάνεις μαλάξεις στην καρδιά κάποιου;) τότε το πτυχίο σου ήταν άνευ αντικειμένου. Αυτό είναι το πρώτο πράγμα που αντιλαμβάνεσαι αμέσως μετά την αποφοίτηση. Το πτυχίο σου είναι χάσιμο χρόνου.

Θέλεις να εργαστείς στο δημιουργικό τμήμα της βιομηχανίας; Τύλιξε το πτυχίο στις τέχνες και κάψτο για καύσιμα μια και θα κάνεις έτσι κι αλλιώς τουλάχιστον 6μηνη μαθητεία.

Είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα χάσεις χρόνο από τη ζωή σου για να κάνεις μια φρικτή δουλειά που σε σκοτώνει, όπως και όλοι οι νέοι αυτή τη στιγμή. Κι αν είσαι σαν κι εμένα θα χάσεις τόσο τα νιάτα σου όσο και τον ενθουσιασμό σου κάνοντας για 2,5 χρόνια μια δουλειά που είναι βαρετή και θα αναλώνεσαι στο να μάθεις να φτιάχνεις καλό freddo.

Αλεξίσφαιρη θεωρία: όλοι στο πανεπιστήμιο είχαν το δάσκαλό τους. Εάν εσύ όχι, τότε σημαίνει πως ήσουν ο δάσκαλος κάποιου άλλου.

Τελικά, κάτι καλό θα προκύψει και για σένα. Κι όταν συμβεί, το καλύτερο πράγμα που έχεις να κάνεις είναι να μπεις στο Facebook ή το LinkedIn και να δεις πόσο σκατά είναι η ζωή κάποιου συμμαθητή σου συγκριτικά με τη δική σου. Απένειμε τα εύσημα στον εαυτό σου.

«Έλα να σου γνωρίσω τους φίλους μου» θα σου πει με χαρά, αφού έχεις πληρώσει 100 ευρώ για να πας στην πόλη της. Και θα έχεις να αντιμετωπίσεις όλα εκείνα τα περίεργα χαμόγελα και βλέμματα που θα κοιτούν προς άλλη κατεύθυνση.

Οι γονείς αστειεύονται ότι εσείς οι δυο θα παντρευτείτε και ο μπαμπάς λέει «ξέρω μερικές πραγματικά καλές δουλειές εδώ γύρω - δουλειές γραφείου. Θα μπορούσατε να νοικιάσετε κι ένα μικρό σπιτάκι - ίσως. Περιμένουμε εγγόνια;».

Και τότε καταλαβαίνεις: «Σου άρεσε μόνο και μόνο επειδή ήταν ένα από τα έξι άτομα στην ίδια τάξη με εσένα στην Κομοτηνή». Και θα χωρίσεις. Εάν δεν το έχεις ήδη κάνει, μην μασάς: κάντο τώρα!

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.