Οι Λαχανόκηποι Είναι η Ξεχασμένη «Ζούγκλα» της Θεσσαλονίκης

Οι Λαχανόκηποι είναι μια μακρόστενη λωρίδα γης, έκτασης περίπου 2.130 στρεμμάτων, μεταξύ των οδών Γιαννιτσών και 28ης Οκτωβρίου. Το μεγαλύτερο μέρος ανήκει στον Δήμο Θεσσαλονίκης κι ένα μικρότερο, περίπου 250 στρέμματα, στον Δήμο Αμπελοκήπων–Μενεμένης. Υπάρχουν δημόσιες και ιδιωτικές εκτάσεις γης. Τους Λαχανόκηπους διατρέχουν σιδηροδρομικές γραμμές, ενώ τα τελευταία χρόνια την περιοχή «έκοψε» στη μέση η αερογέφυρα της εθνικής οδού, κάνοντας περισσότερο δυστοπική την τοπογραφία της. Ο Γιώργος Νόττας μεγάλωσε στους Λαχανόκηπους. Το πατρικό του σπίτι, στο οποίο κατοικεί ως σήμερα, είναι στο τέλος ενός αδιεξόδου, χωμένο στην πυκνή βλάστηση και περιτριγυρισμένο από καλαμιές. Η μονακατοικία έχει έναν όμορφο περιποιημένο μπαξέ και στο πίσω μέρος της απλώνεται ένας λαχανόκηπος, με θερμοκήπια και φρεσκοσκαμμένες γραμμές στο χώμα. «Καλλιεργώ κηπευτικά και αρωματικά φυτά. Παλιότερα, η περιοχή ήταν γεμάτη με θερμοκήπια και καλλιέργειες, όπως μαρτυρά και το όνομά της, όμως σήμερα έχουμε μείνει ελάχιστοι», είπε ο Νόττας. «Λιγότερα από δέκα σπίτια κατοικούνται. Η περιοχή έχει ερημώσει, το βράδυ δεν περνά ψυχή. Έχουμε συνηθίσει». Η περιοχή των Λαχανόκηπων είναι επιβαρυμένη περιβαλλοντικά, καθώς περιμετρικά είχαν αναπτυχθεί τις προηγούμενες δεκαετίες ρυπογόνες βιομηχανίες, που σήμερα ρημάζουν, ακόμη και τα παλιά βυρσοδεψεία της Θεσσαλονίκης βρίσκονταν πιο κάτω.

Τις μέρες που περπατήσαμε στους Λαχανόκηπους, ελάχιστοι κάτοικοι μας μίλησαν επώνυμα. Οι περισσότεροι ήταν τουλάχιστον επιφυλακτικοί, ορισμένοι επιθετικοί. «Ποιοι είστε εσείς και τι θέλετε εδώ;», φώναζαν ηλικιωμένοι πίσω από κλειστές αυλόπορτες. Όταν μαλάκωναν λίγο, διαμαρτύρονταν για την έλλειψη δημοτικού φωτισμού, για τους κάδους που ξεχειλίζουν πολλές μέρες, για διαρρήξεις και κλοπές. Πριν από λίγα χρόνια, είχε χαθεί από την πιάτσα της Γιαννιτσών μία τοξικοεξαρτημένη ιερόδουλη. Αργότερα, βρέθηκε νεκρή σε πηγάδι στους Λαχανόκηπους. «Βάλαμε παντού κάγκελα, σαν φρούριο είναι το σπίτι. Διαρρήκτες είχαν σκοτώσει έναν ηλικιωμένο πιο κάτω. Τελευταία, εμφανίστηκε ένα περιπολικό και είπα στους αστυνομικούς ότι έχω την καραμπίνα δίπλα στο κρεβάτι. Ξέρεις τι μου απάντησαν; "Αν είναι ένας, ριξ' του. Αν είναι και δεύτερος, πυροβόλησε κι εκείνον"», φώναξε ένας ηλικιωμένος και μπήκε ξανά στην αυλή του βρίζοντας. Το δρομάκι για το σπίτι του ήταν τόσο στενό, ώστε βγήκαμε ξανά με το αυτοκίνητο στον κεντρικό δρόμο με την όπισθεν.

Οι τοπικές Αρχές έχουν εξαγγείλει πολλές φορές σχέδια για την ανάπλαση και την αξιοποίηση των Λαχανόκηπων. Στο πρόσφατο παρελθόν, υπήρξε επίσημη πρόταση να μεταφερθεί εκεί το εκθεσιακό κέντρο της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ), κάτι που στη συνέχεια εγκαταλείφθηκε. Το 2010, ομάδα Αρχιτεκτόνων και Πολεοδόμων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) είχε προτείνει τη δημιουργία Επιχειρηματικού Πάρκου στους Λαχανόκηπους, σε συνδυασμό με ελεύθερους χώρους πρασίνου και μικρό αριθμό κατοικιών. Στο Πάρκο θα είχαν έδρα επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας. Σε συνδυασμό με τη γειτνίαση του λιμανιού και του σιδηροδρόμου, θα ευνοούνταν επίσης εταιρείες επικοινωνιών και μεταφορών.

Στις αρχές του μήνα, η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, σε συνεργασία με το Τεχνικό Επιμελητήριο και τους δήμους της Θεσσαλονίκης που βρέχονται από τη θάλασσα, ανακοίνωσε τους στόχους μιας μελέτης Ειδικού Χωρικού Σχεδίου για το παραλιακό μέτωπο. Αυτό προτείνεται να οργανωθεί σε έξι ενότητες, από τη λιμνοθάλασσα του Καλοχωριού έως το Αγγελοχώρι. Μιλώντας στη σύσκεψη, ο Αντιδήμαρχος Περιβάλλοντος και Τεχνικών Έργων του Δήμου Θεσσαλονίκης, Θανάσης Παππάς, επεσήμανε, μεταξύ άλλων, ότι πρέπει να υπάρξει αναθεώρηση των πολιτικών σε ό,τι αφορά την περιοχή των Λαχανοκήπων κι επίσης να αντιμετωπιστεί το θέμα υπό το πρίσμα της ιδιωτικοποίησης στον ΟΛΘ.

Την προσεχή Παρασκευή 1 Δεκεμβρίου, πρόκειται να συζητηθεί στην Επιτροπή Ποιότητας Ζωής του Δήμου Θεσσαλονίκης η ολοκλήρωση του Β1 Σταδίου της Μελέτης Αναθεώρησης του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου. Στο κεφάλαιο 2.2 για την Οργάνωση των Χρήσεων Γης και την Προστασία του Περιβάλλοντος, γίνεται ειδική αναφορά στην περιοχή των Λαχανόκηπων. Στο συγκεκριμένο απόσπασμα, που παρουσιάζει το VICE, προτείνεται η ένταξη των Λαχανόκηπων στο σχέδιο πόλης, έως το φυσικό όριο του ρέματος του Δενδροποτάμου. «Προτείνεται η ανάμειξη συμβατών χρήσεων του τριτογενή τομέα και της κατοικίας, σε συνδυασμό με κάποιας οργανωμένης μορφής χώρων καλλιεργειών (σε ανάμνηση της ιστορικής χρήσης της περιοχής), με παράλληλη πρόβλεψη των απαιτούμενων κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων», αναφέρεται στη μελέτη.

[VICE Video] Οι «Γρήγοροι» της Θεσσαλονίκης Είναι «Άρρωστοι» με τα Αυτοκίνητα

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Στις ειδικότερες προτάσεις για τους Λαχανόκηπους απουσιάζει η δημιουργία του Επιχειρηματικού Πάρκου, λόγω των περιορισμών που θέτει η οδηγία Sevezo (εγκαταστάσεις πετρελαιοειδών σε μικρή απόσταση). Αντίθετα, προτείνονται χρήσεις πολεοδομικού κέντρου/κεντρικών λειτουργιών, καθώς και χρήση κατοικίας «ενδιάμεσου επιπέδου» στις δύο πλευρές της Δυτικής Εισόδου. Προτείνονται, επίσης, χρήσεις τουρισμού, αναψυχής και πολιτισμού στη ζώνη νοτίως της 26ης Οκτωβρίου, «σε συνέχεια της υφιστάμενης αλληλουχίας των νεώτερων μνημείων βιομηχανικής κληρονομιάς – ευρύτερη περιοχή ΦΙΞ». Τέλος, υπάρχει εισήγηση για περιοχή ανάπτυξης ανοικτού εμπορικού κέντρου, σε έκταση 93 στρεμμάτων επί της οδού 26ης Οκτωβρίου και επί εκτάσεων που ανήκουν σε φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Για τη χρήση αυτή θα υπάρχει απαγόρευση εγκατάστασης μεγάλων εμπορικών μονάδων και πρόβλεψη για επαρκείς κοινόχρηστους χώρους. Χώροι πρασίνου και αθλητισμού προτείνονται, μεταξύ άλλων, νοτίως του στρατοπέδου Κακιούση και στο σύνολο της έκτασης του παλιού εμπορικού σιδηροδρομικού σταθμού.

Πίσω στους Λαχανόκηπους, όσοι ελάχιστοι έχουν μείνει σήμερα να κατοικούν ή να εργάζονται εκεί, ακούν όλα τα παραπάνω μάλλον με κάποια δυσθυμία. Ο Τάσος Κυριακίδης λειτουργεί την τελευταία δεκαετία αποθήκη και συνεργείο επισκευής παιχνιδιών λούνα παρκ, στην οδό Γιαννιτσών. Οι προετοιμασίες για τη χριστουγεννιάτικη περίοδο βρίσκονται στην κορύφωσή τους. «Τα προβλήματα είναι πολλά και πρέπει να υπάρξει συνολική αντιμετώπιση. Το τοπικό οδικό δίκτυο, για παράδειγμα, είναι γεμάτο μπαλώματα και για να γίνει η αποκομιδή των σκουπιδιών, αναγκάζομαι να τηλεφωνήσω στην υπηρεσία Καθαριότητας. Το βράδυ είναι απόμερα και επικίνδυνα», είπε ο Κυριακίδης. Στην ίδια σειρά, υπάρχουν συνεργεία, μηχανουργεία και αποθήκες. Όσοι εργάζονται στο όριο των Λαχανόκηπων, θέλουν το καλύτερο για την περιοχή. «Μακάρι να προχωρήσει το Πολεοδομικό Σχέδιο, θα αναβαθμιστεί η περιοχή, θα έρθουν να μείνουν νέοι άνθρωποι», είπαν.

Τριγυρίσαμε αρκετά στην περιοχή. Συναντήσαμε σκόρπιες αγελάδες, έναν άνδρα που φρόντιζε το άλογό του στην αυλή μιας μονοκατοικίας και άλλους που παρακολουθούσαν τεμπέλικα τα ταχυδρομικά περιστέρια στον χειμωνιάτικο ουρανό. Αφήσαμε το αυτοκίνητο στις γραμμές του τρένου και χωθήκαμε ξανά στη ζούγκλα, ακολουθώντας από μακριά μια στήλη καπνού. Περνώντας ανάμεσα από χιλιάδες τόνους μπαζών και σκουπιδιών, συναντήσαμε τον Κόντζο, όπως συστήθηκε, Βούλγαρο Ρομά, που βρήκε στέγη σε μια από τις παλιές ερειπωμένες μονοκατοικίες των Λαχανόκηπων. Είχε βάλει φωτιά στα σκουπίδια που μαζεύει στους δρόμους, για να πουλήσει το μέταλλο. Δεν είναι ο μοναδικός που ζει στα έρημα σπίτια με τους μπαξέδες. Μας ρώτησε τι θέλαμε και του εξήγησα την παράγραφο για τους Λαχανόκηπους στο νέο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο. – Πότε θα γίνουν όλα αυτά; ρώτησε με αγωνία. Τον καθησύχασα ότι θα πάρει χρόνο. «Θα φάμε τον χειμώνα; Θα γίνει, δηλαδή, μετά τον Μάρτιο;», ξαναρώτησε. «Θα χρειαστεί περισσότερο», του απάντησα. Κι έσκυψε ξανά το κεφάλι στη φωτιά, που κάπνιζε στην αυλή του ερειπωμένου σπιτιού.

Δείτε περισσότερες φωτογραφίες:

Περισσότερα από το VICE

Ένας Φωτογραφικός Οδηγός για το πώς να Μεγαλώνεις

Έχω την Υποψία ότι το Facebook Ακούει τι Λέω για να μου Πουλάει Πράγματα

Στο Μενίδι η Καθημερινότητα Κυλάει Ανεπηρέαστη από Φόνους, Νόμους και Κανονικότητα