Τι Συμβαίνει με το Εμβόλιο Κατά του Έμπολα;

Photo via Flickr user European Commission DG ECHO

«Μέχρι σήμερα, λιγότεροι από 5.000 άνθρωποι έχουν μολυνθεί από τον ιό Έμπολα. Ξέρω πως ακούγεται τρομακτικό, όμως δεν υπάρχει ακόμα πανικός -ούτε αρκετοί εν δυνάμει αγοραστές του εμβολίου ώστε να μπορεί μια μεγάλη φαρμακευτική εταιρεία να δικαιολογήσει το κόστος της έρευνας».

Στα μέσα Αυγούστου, ο Μπεν Νόιμαν, ερευνητής του πανεπιστημίου Reading, κλήθηκε από το αμερικανικό δίκτυο Bloomberg να απαντήσει σε ένα εύλογο ερώτημα που ταλανίζει εκατομμύρια ανθρώπους τους τελευταίους μήνες: «Γιατί δεν υπάρχει ένα εμβόλιο για τον Έμπολα, έναν θανατηφόρο ιό που τα εργαστήρια  γνωρίζουν εδώ και δεκαετίες;». Τα παραπάνω λόγια ήταν η αυθόρμητη απάντησή του –μια αναμφίβολα κυνική εξήγηση, η οποία παρόλα αυτά αποτυπώνει τη σκληρή  πραγματικότητα: Για τις μεγαλές φαρμακοβιομηχανίες του πλανήτη το να σώζεις ζωές χωρίς να κερδίζεις κάτι από αυτό, δεν έχει αξία. Ή τουλάχιστον μέχρι ο ιός να χτυπήσει και τη δική σου πόρτα.

Στις 8 Αυγούστου, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας περιέγραψε την επιδημία του ιού Έμπολα στη δυτική Αφρική ως μια από τις πλέον «σοβαρές και έκτακτες ανάγκες για την υγεία παγκοσμίως». Μέχρι και τις 8 Οκτωβρίου 4706 άνθρωποι νοσούσαν  στην χώρα που έχει πληγεί περισσότερο από κάθε άλλη, την πολύπαθη Λιβερία, με 2316 από αυτούς να χάνουν τη μάχη με το θάνατο. Την ίδια ώρα η γειτονική Σιέρα Λεόνε μετρά τις δικές της πληγές: 2950 κρούσματα και 930 θανάτους. Από κοντά και η Γουινέα με 1.350 νοσούντες και 778 νερκούς, ενώ κρούσματα σημειώθηκαν σε  Νιγηρία και Σενεγάλη -με την τελευταία να μην κινδυνεύει πλέον σύμφωνα με ανακοίνωση του Π.Ο.Υ. Η διεθνής κοινότητα, βέβαια, παρά τις εκατοντάδες εκκλήσεις από τους φορείς υγείας που βρίσκονταν στη πρώτη γραμμή της μάχης με τον ιό, κορύφωσε την «ανησυχία» της μόλις ο Έμπολα χτύπησε την πόρτα Ισπανίας και Ηνωμένων Πολιτειών. Τις προάλλες, η Γαλλία ανακοίνωσε ότι θα παράσχει βοήθεια στα αφρικανικά κράτη που βρίσκονται στον πυρήνα της υγειονομικής κρίσης, ενώ η Βρετανία ζήτησε από τους ηγέτες των ισχυρότερων χωρών του κόσμου να παρέχουν ιατρική και οικονομική υποστήριξη στις χώρες που πλήττονται από τον ιό. Θα μπορούσε άραγε να είχε αποφθεχθεί νωρίτερα η τραγωδία στη δυτική Αφρική;

Photo via Flickr user NIAID

Πρόσφατα ο Brice De Le Vingne, διευθυντής επιχειρήσεων των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, έλεγε σε δηλώσεις του στην επίσημη ιστοσελίδα της οργάνωσης: «Θα οδηγηθούμε στο τέλος της επιδημίας, μόνο όταν έχουμε αναπτύξει ένα εμβόλιο. Όμως η έρευνα εξαρτάται από τις μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες, οι οποίες θέλουν να έχουν κέρδος. Για να τους ενθαρρύνουμε, πρέπει να τους υποσχεθούμε παραγγελίες. Αυτή είναι η δουλειά της διεθνούς κοινότητας. Δεν έχουμε την πολυτέλεια του χρόνου».

Την ίδια στιγμή, ο Anthony Fauci, επικεφαλής του Εθνικού Ινστιτούτου για τις Aλλεργείες και τις Μολυσματικές Ασθένειες, στις ΗΠΑ και εκ των κορυφαίων ανοσολόγων παγκοσμίως, τόνιζε στο περιοδικό Scientific American ότι η έρευνα για το εμβόλιο θα είχε προχωρήσει ταχύτερα, αν μεγάλοι φαρμακευτικοί οργανισμοί υποστήριζαν οικονομικά την προσπάθεια. «Έχουμε αναπτύξει ένα εμβόλιο για τον Έμπολα και φαίνεται αποτελεσματικό, όμως δεν υπάρχει ενδιαφέρον από τη μεριά των φαρμακευτικών εταιρειών να μας υποστηρίξουν με κάποια χρηματοδότηση. Η βελτίωση ενός εμβολίου που θεραπεύει επιδημίες κάθε 40 χρόνια δε φέρνει κέρδη σε αυτούς τους οργανισμούς».

Photo via Flickr user NIAID

Για την ώρα, λοιπόν, ο κόσμος θα χρειαστεί να περιμένει τα αποτελέσματα από το πειραματικό εμβόλιο (cAd3-EBO-Z), το οποίο αναπτύχθηκε στο Εθνικό Ινστιτούτο Αλλεργιών και Μεταδοτικών Ασθενειών στο Μέριλαντ. Ο ορός χορηγήθηκε πρόσφατα σε τρεις εθελοντές στο Μάλι και όπως τόνισε ο Σάμπα Σόου, γενικός διευθυντής του Κέντρου Ανάπτυξης Εμβολίων στην πρωτεύουσα Μπαμακό: «… θα έχουμε κάποια πρώτα αποτελέσματα για την ασφάλεια του εμβολίου έως τα τέλη Νοεμβρίου. Οι δοκιμές βέβαια θα διαρκέσουν μήνες». Εν τω μεταξύ στη «μάχη» κατά του Έμπολα ρίχνονται και οι Ρώσοι. Η υπουργός Υγείας, Βερόνικα Σκόρτσοβα αποκάλυψε προ ημερών πως: «Σε δύο μήνες θα έχουμε στην κατοχή μας εμβόλια τριαζορβερίνης, τα οποία θα τα στείλουμε στη δυτική Αφρική για να καταγράψουμε τα αποτελέσματά τους σε κλινικές συνθήκες».

Έως τότε, όπως εύστοχα και αρκούντως δηκτικά, έγραψε σε άρθρο του στον Independent ο πρόεδρος της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου, John Ashton, θα πρέπει να αποδεχθούμε ότι η ηθική χρεωκοπία του υπάρχοντος οικονομικού συστήματος υπερτονίζεται ξεκάθαρα πια, ανάμεσα σε άλλα, και από τη σκανδαλώδη  απροθυμία της φαρμακευτικής βιομηχανίας να επενδύσει στην παραγωγή φαρμάκων και εμβολίων διότι σύμφωνα με την ίδια, τα νούμερα μιας ασθένειας δεν δικαιολογούν την επένδυση. Και δυστυχώς, για την ώρα ο Έμπολα παραμένει μια μη κερδοφόρα επιδημία –ίσως αν πανικοβληθούμε όλοι ταυτόχρονα, όπως με τον H1N1, κάτι να γίνει.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter,  Facebook και Instagram.