Ο Έλληνας Ψυχολόγος Των Αβορίγινων

Φωτογραφία: flickr/Marxchivist

Του Κώστα Κ.
(όπως διηγήθηκε την ιστορία του στην Ιωάννα Φωτιάδη)

«Είστε καλά, κύριε;». Η φωνή της αεροσυνοδού της Singapore Airlines είχε διακόψει το ονειροπόλημά μου. «Tώρα ξεκινάει μια ζωή με νέους όρους» επαναλάμβανα συνεχώς μέσα μου,  ενώ έσφιγγα ασταμάτητα το χέρι της Χριστίνας δίπλα μου. Εγώ, που πάντα υποστήριζα ότι «σαν την Ελλάδα πουθενά», είχα γίνει μετανάστης πρώτης κλάσης.

Για να ανοίξει ο δρόμος προς τη Γη της Επαγγελίας είχε προηγηθεί μια διαδικασία κομματάκι υποτιμητική. «Σκλαβοπάζαρο» σκεφτόμουν σιωπηλά. Με παρηγορούσε τουλάχιστον η ιδέα ότι θα ήμουν περιζήτητος στη Νότια Αυστραλία ως ψυχολόγος. Άνοιξα, λοιπόν, διάπλατα το στόμα μου, σαν καλό παιδί, για να μου ελέγξουν τα σφραγίσματά. Και γέμισα αδιαμαρτύρητα τον ουροσυλλέκτη, σε αιφνιδιαστική εξέταση ούρων, ώστε να πεισθούν ότι δεν είμαι χρήστης ουσιών. Είχα αρχίσει να βαρυγκωμάω βέβαια. Η αξιοκρατική διαδικασία για την πρόσληψη με αποζημίωσε. Με ιδρωμένα χέρια βρέθηκα στητός μια μέρα μπροστά από τον υπολογιστή περιμένοντας να με καλέσουν μέσω Skype. Η βίζα που μου προσέφεραν συνεπαγόταν όλα τα δικαιώματα ενός Αυστραλού πολίτη εκτός από την ψήφο. Σε μερικά χρόνια μπορώ να διεκδικήσω και υπηκοότητα. Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι μοιράζομαι τα εν λόγω προνόμια με την σύντροφό μου. Τι κι αν δεν είμαστε παντρεμένοι; Για το ομοσπονδιακό κράτος της Αυστραλίας αυτό δεν παίζει ρόλο.

Κλείσαμε έναν χρόνο στην Αδελαϊδα. Εδώ και τέσσερις μέρες έχουμε 40 βαθμούς Κελσίου. Σας γράφω φορώντας ακόμα το μαγιό. Μια βουτιά στην θάλασσα είναι υπόθεση ρουτίνας. Θάλασσα; πρόκειται για ωκεανό, εξ ου και θέλει προσοχή το κολύμπι, ειδικά στις παραλίες που είναι «αφύλακτες». «Αν το πτερύγιο πάει πάνω κάτω, τότε είναι δελφίνι, αν κινείται ευθεία, είναι καρχαρίας». Αυτή είναι η συμβουλή των Αυστραλών. Κομμένα τα μακροβούτια, εδώ μπαίνω στο νερό μέχρι το στήθος. Στην παραλία έχουμε παρέα. Οι φώκιες λιάζονται δίπλα μας και εμείς τις ταϊζουμε στο στόμα, όπως στις αθηναϊκές ταβέρνες τις γάτες.

Ιδιαίτερη πολιτιστική ζωή στην Αδελαϊδα δεν παίζει. Η διασκέδαση είναι βρετανικού τύπου: πολύ αλκοόλ και ασυδοσία. Ένας δρόμος γεμάτος μπαράκια με μεθυσμένους. Σαν να ξετρυπώνεις το Φαληράκι στην Αυστραλία. Ίσως, στη Μελβούρνη και στο Σίδνεϊ οι επιλογές διασκέδασης είναι περισσότερες. Εδώ απολαμβάνουμε το καλοκαίρι την λιακάδα, τον χειμώνα, όμως, μελαγχολούμε λιγάκι. Τότε είναι που μπαίνω στο facebook και οι φίλοι μου, που ζουν τώρα στο άλλο ημισφαίριο, ανεβάζουν φωτογραφίες με κυκλαδίτικα τοπία και ζηλεύω. Οι καινούριοι μας φίλοι είναι Έλληνες δεύτερης και τρίτης γενιάς, αλλά και νεομετανάστες. Οι παλιοί χαίρονται ακούγοντας ελληνικά, οι νέοι ανακουφίζονται που δεν είναι μόνοι. Η ροή είναι ασταμάτητη. «Τόσους Έλληνες και Ιταλούς είχαμε να δούμε στην Αυστραλία από την λήξη του Β’ Παγκόσμιου Πόλεμου» μου πέταξε μια μέρα η προϊσταμένη. Μήπως, τελικά, είναι πόλεμος αυτό που ζούμε;

Η Αυστραλία είναι μια πληγωμένη ήπειρος. Οι Αβορίγινες νιώθουν καταδιωγμένοι, θύματα μιας διαρκούς γενοκτονίας. Ζουν στην χώρα των προγόνων τους, η οποία ωστόσο δεν τους ανήκει. Οι μέτοικοι από την γηραιά Ήπειρο κουβαλούν ακόμα μαζί τους τον αποχωρισμό της μετανάστευσης. Γι’ αυτό έχει ενδιαφέρον να εργάζεσαι εδώ ψυχολόγος εδώ, γιατί έρχεσαι αντιμέτωπος με το συλλογικό τραύμα.

«Μπάγια» σημαίνει ωραία. Είναι μια από τις τρεις λέξεις που έχω μάθει δουλεύοντας με έφηβους Αβορίγινες. Ο θυμός που πέρασε στο γενεόγραμμά τους μετουσιώθηκε σε παραβατική συμπεριφορά. Σήμερα, οι εναπομείναντες από τις 200 φυλές των Αβορίγινων αποτελούν μόνον το 2% του πληθυσμού, αλλά μεταξύ των παραβατών αγγίζουν το 30%. Καλούμαι, επομένως, να αξιολογήσω ως ψυχολόγος τους απογόνους των Ιθαγενών της Αυστραλίας, που οι πάλαι ποτέ  Ευρωπαίοι χαρακτήρισαν «μέρος της πανίδας». Πλάι τους αντιλήφθηκα τη σχετικότητα του χρόνου και το δέσιμο του ανθρώπου με τη γη. Με ένα μεταφυσικό τρόπο νιώθω συνδεδεμένος μαζί τους. Ίσως και εμείς να είμαστε οι Αβορίγινες της Ευρώπης. Εκτοπισμένοι και παρεξηγημένοι. Το σωφρονιστικό τους σύστημα δεν είναι αψεγάδιαστο. Οι φυλακές είναι μεν πολυτελείας, οι ποινές, όμως, όπως και η συμπεριφορά προς τους έγκλειστους είναι πολύ αυστηρή. Στους ανήλικους μπορούν να τους σερβίρουν αποκλειστικά finger food, μόνο και μόνο για να μην πιάσουν πιρούνι στα χέρια τους και το μετατρέψουν σε όπλο. Η αυστηρότητα δεν εξαντλείται στις φυλακές. Φτάνει να σου πω, ότι ήδη έχω πληρώσει για παραβάσεις στην Τροχαία 1.200 δολάρια.

Φωτογραφία: flickr/Mugley

Οι Αυστραλοί πιστεύουν ότι η χώρα τους περνάει οικονομική κρίση. Ο λόγος είναι η σταδιακή εξάλειψη της άλλοτε ισχυρής αυτοκινητοβιομηχανίας τους. Εταιρείες, όπως η Mitsubishi και η Ford, μεταφέρουν τα εργοστάσιά τους στην Νοτιοανατολική Ασία με το μηδαμινό εργατικό κόστος. Το δυνατό, όμως, χαρτί στην οικονομία τους είναι το υπέδαφος. Η εκμετάλλευσή του, άλλωστε, είναι άρρηκτα δεμένη με την ιστορία της. Κάθε νέο κοίτασμα ισοδυναμεί με έναν ακόμα ξεριζωμό των Αβορίγινων, ώστε το «πεδίο» να μείνει ελεύθερο στους επιστήμονες. Μεταλλειολόγοι, γεωλόγοι και κάθε λογής μηχανικοί είναι τα golden boys της Αυστραλίας.

Πολλά άλλαξαν μέσα μου από τότε που μετακόμισα εδώ. Ο τρόπος που βλέπω τον εαυτό μου, την σχέση μου, την πατρίδα μου. Στην Ελλάδα ξεκίνησα να δουλεύω μετά από πέντε χρόνια εθελοντικής εργασίας με 800 ευρώ και είχα φτάσει στο σημείο να παρακαλώ να μην χάσω αυτή την δουλειά. Εδώ βρήκα, αν και αλλοδαπός, θέση ως υψηλόβαθμος δημόσιος υπάλληλος στο επιστημονικό μου πεδίο, με 85.000 δολάρια Αυστραλίας ετησίως. Στην Ελλάδα προσπαθούν να μας «κοντύνουν». Να μας πείσουν ότι αξίζουμε ελάχιστα. Στην Αυστραλία ανέβηκε η αυτοεκτίμησή μου, ένιωσα ικανός και δυνατός.

Από τότε που μετανάστευσα, έχω κατέβει δύο φορές Ελλάδα. Δεν θα μπορούσα να μην έρθω, αλλά δε θα μπορούσα και να μείνω. Από την δουλειά μου έχω φύγει με άδεια άνευ αποδοχών, για να έχω την ψευδαίσθηση ότι μπορώ, αν αλλάξω γνώμη, να επιστρέψω.