Οι Μέρες Ενός Έλληνα Φωτορεπόρτερ που Βρίσκεται «Έγκλειστος» στον Τόπο που Γεννήθηκε

Κάποτε, όσο και να το αντιπαλεύεις, έρχεται εκείνη η στιγμή που οι δικαιολογίες δεν επαρκούν. Η αναβλητικότητα σε εγκαταλείπει. Οι λόγοι που χρόνια τώρα στριφογυρνάς σαν τη σβούρα στον χάρτη, προσπαθώντας να απομακρυνθείς όλο και περισσότερο από τη μικρή αυτή κουκίδα που γεννήθηκες, πλέον παύουν να υπάρχουν. Και όχι μόνο έχεις να συγκρουστείς μετωπικά με το παρελθόν σου, αλλά το δυστυχέστερο όλων, είναι πως αυτό πρέπει να γίνει εν καιρώ πανδημίας.

Έχεις προσαρμόσει τη ζωή σου, ώστε να βρίσκεσαι μια εδώ και μια εκεί. Στην Αθήνα, την Πρίστινα, την Κωνσταντινούπολη, το Σεράγεβο και όπου αλλού. Με ένα σακίδιο. Στο σπίτι όπου μένεις από το 2010 όταν και εγκατέλειψες την Αθήνα -και βρίσκεται λίγα εκατοντάδες μέτρα από το πατρικό σου- δεν έχεις μείνει παραπάνω από μια ολόκληρη εβδομάδα. Αλλά τώρα, το καθεστώς έχει βίαια αλλάξει.

Ο τόπος που είσαι «έγκλειστος» βρίσκεται λίγα μόλις μέτρα από τις Εργατικές Κατοικίες της Χαλκίδας, μια συστάδα πολυκατοικιών, καρφωμένες σε έναν από τους λόφους της πόλης. Κτισμένες στις απαρχές της χρυσής δεκαετίας του ΠΑΣΟΚ, αυτή του '80, θα στεγάσουν κυρίως οικογένειες εργατών από την τότε ευημερούσα βιομηχανία της Χαλκίδας και των γύρω περιοχών. Ανάμεσά τους και την οικογένεια μου.

Το 1993, στη μια τους παρυφή εγκαινιάζεται η υψηλή γέφυρα από τον προπάτορα του σημερινού πρωθυπουργού της χώρας. Στην απέναντι όχθη, από το 1926 στέκουν και μολύνουν την περιοχή τα Τσιμέντα Χαλκίδας, οικονομικός «πνεύμονας» της Εύβοιας. Αυτά τα δυο τοπόσημα, όπως καθετί σε αυτόν τον μόνιμα σκονισμένα τόπο, κουβαλούν και την αντίφασή τους. Η γέφυρα, «πλακούντας» ανάμεσα στο νησί και την ηπειρωτική Ελλάδα, αποτελεί την πιο γνωστή suicide brigde των Βαλκανίων. Στη βάση της, εικονοστάσια θυμίζουν πως κάποιοι υπήρξαν γείτονες, φίλοι και γνωστοί. Το επιβλητικό κτήριο του τσιμεντάδικου που δεσπόζει δίπλα από τη γέφυρα, από το οποίο συνταξιοδοτήθηκε και ο πατέρας μου το 2003, βύθισε κατά την πτώχευση του το 2013 εκατοντάδες οικογένειες στην οικονομική εξαθλίωση, σημαίνοντας το τέλος μιας εργατικής και συνδικαλιστικής εποχής.

Σε αυτόν τον τόπο βρίσκομαι δυο εβδομάδες. Και αν τις πρώτες ημέρες -μέχρι να «κάτσει» το σοκ- σκέφτομαι να ολοκληρώσω τη «Ματαιοδοξία του Ντουλουόζ» ή την «Πετρούπολη» που έχω αφήσει λίγο μετά τη μέση, συνειδητοποιώ πως όλο αυτό δε θα έχει σύντομο τέλος. Και τότε, αποδεσμευμένος από τα project, τα μαθήματα και τα workshop, αλλά και πολιορκημένος από έναν ιό που «ξερνάει» συνέχεια πανικό, πήρα μια απόφαση: Να κάνω αυτό που έκανα πάντα, να φωτογραφίσω. Έτσι, κόβοντας τις άσκοπες μετακινήσεις, βρήκα έναν σκοπό. Να σηκώσω πάλι τη φωτογραφική. Όχι μόνο γιατί αυτός είναι ο γενέθλιος τόπος μου με τους συνεπακόλουθους συμβολισμούς του, αλλά γιατί αυτό που συμβαίνει είναι μια πραγματική κοσμογονία, που οφείλει κάποιος σε αυτή τη γωνιά της πόλης να απαθανατίσει. Και όπως συμφωνήσαμε με τον θεραπευτή μου από το τηλέφωνο, «ίσως μόνον έτσι θα μπορούσες να φωτογραφίσεις τον τόπο σου. Μες το ζόφο, υπό το καθεστώς μιας μόνιμης υπαρξιακής απειλής».

VICE Video: Τα «Αόρατα» Παιδιά της Μυτιλήνης

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Τα πρωτόλεια υλικά για ένα φωτογράφο υπάρχουν. Θέμα και ατμόσφαιρα εκεί έξω «ουρλιάζουν». Σήμερα που γράφω είναι Τετάρτη 25 Μαρτίου. Η δήμαρχος της πόλης σε μήνυμά της κάλεσε τους πολίτες να τοποθετήσουν τις ελληνικές σημαίες στα μπαλκόνια τους. Από τα μεγάφωνα ενός άσπρου χιλιοτρακαρισμένου βαν του δήμου ακούγεται ο εθνικός ύμνος. Κάθε μέρα, πλέον, με την άδεια να κινούμαι ελεύθερα -αλλά όχι ασύδοτα-, περιφέρομαι σαν φάντασμα στη γειτονιά που γεννήθηκα, σχεδόν τέσσερις δεκαετίες πριν. Από ταράτσα σε ταράτσα, από δρόμο σε δρόμο και από πιλοτή σε πιλοτή.

Τι είναι αυτό που βλέπω; Τι φωτογραφίζω; Μια γυναίκα να βαστά από το χέρι τον σύντροφό της, υπερήλικα και ΧΑΠίτη (Χρόνια Αναπνευστική Πνευμονοπάθεια). Τη γειτόνισσα μπροστά στην τηλεόραση να περιμένει το διάγγελμα του πρωθυπουργού, σύμφωνα με το οποίο, για πρώτη φορά μετά την Επταετία περιστέλλονται βασικές ελευθερίες. Οι περισσότεροι εδώ φαίνεται να πειθαρχούν. Όχι ,όμως στην ηγεμονία του πατέρα-κράτους αλλά στις αιτιάσεις των επιστημόνων. Βρίσκονται σε οικειοθελή αυτοεγκλεισμό, όχι διότι το είπαν τα κανάλια, αλλά με το φόβο και την ταπείνωση μη μολύνουν και μη μολυνθούν, μην πεθάνουν και μη σκοτώσουν.

Μέσα μου ένας συνεχής, ψυχαναγκαστικός διάλογος. «Φωτογράφισε, φωτογράφισε όσο μπορείς με την ψυχή σου», λέει η μια φωνή. «Κράτα απόσταση από τον πατέρα σου. Μην αγγίζεις τη μητέρα σου. Μπορεί να έχεις τον ιό, δεν θα ήθελες να τους σκοτώσεις», η άλλη. Τρέξε με μάσκα και γάντια στον γιο της διπλανής που κάνει μάθημα online για το μεταπτυχιακό του. Φωτογράφισε τη Στέλλα που φεύγει το πρωί για τη δουλειά -ευτυχώς αυτή δουλεύει- και γυρίζει το απόγευμα. Που απλώνει τα ρούχα της πριν μπει στο σπίτι. Πλένει τα χέρια της πριν μπει στο σπίτι. Δεν σε αγκαλιάζει, αφού έχει μπει στο σπίτι. Φωτογράφισε το προαύλιο του δημοτικού σχολείου άδειο, με το κουδούνι ακόμη ρυθμισμένο να χτυπάει στα διαλείμματα. Γάντια πεταμένα στους δρόμους. Χαρτάκια και σημειώματα για διάφορες εξόδους. Για το φαρμακείο, για τον περίπατο των καρδιοπαθών, για να βγει ο σκύλος βόλτα. Σημειώματα για τον φούρνο, για να πάρουν εφημερίδα του παππού. Αποκαμωμένους υπαλλήλους στο σούπερ μάρκετ, έτοιμους να πέσουν από τα πόδια τους «και ακόμη είναι η αρχή». Ηλικιωμένες να αδειάζουν όσες χλωρίνες έχουν μείνει στα ράφια. Ανθρώπους να τρέχουν με μάσκες, να περπατάνε με μάσκες, να πουλάνε τσιγάρα με μάσκες, αστυνομικούς που περιπολούν με μάσκες. Δρόμους έρημους, με το που πέφτει το σκοτάδι.

Κανέναν ντιλιβερά στη χάση και στη φέξη. Αδέσποτα σαν βασιλιάδες. Φόβο. Παράνοια. Και λίγη ελπίδα, λίγη άνοιξη, από όσους λένε «Θα περάσει. Υπομονή», «Εμείς πήραμε γρήγορα μέτρα και θα τη γλιτώσουμε, δεν θα γίνουμε Ιταλία».

Μέσα σε όλο αυτό, εγώ οφείλω να ζυγίσω το κάδρο. Να μοιράσω το φως. Να βρω μια ισορροπημένη σύνθεση και την καλή γωνία. Να έχω υπομονή. Να μην χάσω το θέμα. Μα ποιο θέμα; Ό,τι και να φωτογραφίσω εκεί έξω είναι θέμα. Ό,τι και να φωτογραφίσω εκεί έξω είναι Ιστορία. Μια δύσκολη ιστορία. Και πρέπει να φωτογραφίσω. Με μια φωνή να λέει: «Μπορεί να έχεις τον ιό. Δεν θα ήθελες να τους σκοτώσεις».

Περισσότερες πληροφορίες για τον Θοδωρή Νικολάου θα βρείτε εδώ.

Περισσότερα από τo VICE

In Photos: Οι Πρώτες Ώρες της Απαγόρευσης Κυκλοφορίας στην Αθήνα

Επιστήμονες Εξηγούν Γιατί ο Κορονοϊός Δεν Είναι Καλός για το Κλίμα

Οι Έλληνες Συνεχίζουν την Ψυχοθεραπεία τους Μέσω Skype