Παρακολουθήσαμε τις Πρόβες της Νέας Παράστασης του Κωνσταντίνου Ρήγου

«Αρκαδία». Αυτός είναι ο τίτλος της νέας παράστασης του Κωνσταντίνου Ρήγου στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών.  Ένας από τους πιο καταξιωμένους και πολυσυζητημένους Έλληνες χορογράφους, δώδεκα χορευτές, μία σκηνή, οι ιδέες της θνητότητας, της ελευθερίας, της ουτοπίας, της αθωότητας και μερικές πατερίτσες. Η  «Αρκαδία» που θα παρουσιαστεί στις 16 και 17 Ιουνίου (Πειραιώς 260, αίθουσα Η) με το χοροθέατρο Οκτάνα σηματοδοτεί την επιστροφή του Κωνσταντίνου Ρήγου στο Φεστιβάλ Αθηνών έπειτα από οχτώ χρόνια.

Ποικίλοι οι χαρακτηρισμοί που έχουν αποδοθεί στο παρελθόν στο πρόσωπο και το έργο του Κωνσταντίνου Ρήγου, σίγουρα όμως αυτοί εμπεριέχουν τις έννοιες του ταλέντου, της τρέλας, της ιδέας που γεννιέται μέσω μίας αέναης αναζήτησης και της κριτικής σκέψης. Κλήθηκα να μίλησω με τον Κωνσταντίνο Ρήγο και μάλιστα στον χώρο που πραγματοποιούνται οι πρόβες της εν λόγω παράστασης. Σάββατο λοιπόν, παίρνω ταξί και κατευθύνομαι προς τις αποθήκες του Φεστιβάλ Αθηνών νιώθοντας ταυτόχρονα άγχος, ενθουσιασμό, μία βλακώδη έλλειψη αυτοπεποίθησης και μία έντονη τάση φυγής, φοβούμενη ότι θα θεωρήσει ότι δεν μπορεί να συζητήσει μαζί μου. Φτάνω. Βλέπω. Ακούω. Μετά από λίγο έρχεται, συστηνόμαστε, ανταλάσσουμε την τυπική χιεραψία και κάθεται να συνομιλήσουμε. Είναι όλα διαφορετικά.

VICE: «Αρκαδία». Γιατί;

Κωνσταντίνος Ρήγος: Η Αρκαδία λειτούργησε σαν έμπνευση. Έχω ένα θέμα όταν καίγονται τα δάση. Η Αρκαδία έχει καεί στο παρελθόν. Μου φάνηκε πως το γεγονός αυτό ήταν ένας συμβολισμός για τη ζωή στη φύση, την αγάπη για το περιβάλλον και το πώς βιώνουμε το τοπίο σαν άνθρωποι. Το κίνημα του αρκαδικού ιδεώδους, όπως ξεκίνησε στην αναγέννηση με την ζωγραφική και την φιλοσοφία και όλα αυτά που υποτίθεται πως πρεσβέυει, ειναι σαν μια ζωή κοντά στην φύση, με ελεύθερη ερωτική διάθεση. Όταν κάηκε η Αρκαδία, ήταν σαν να καίγεται μια ιδέα.

Φωτογραφίες: Μυρτώ Παπαδοπούλου

Πότε καίγεται μια ιδέα;

Υπάρχουν πολλές εκδοχές. Η μία είναι ότι πολλές ιδέες καίγονται όχι επειδή έχουν δοκιμαστεί, αλλά επειδή δεν αντέχουν να δοκιμαστούν και δεν υπάρχει μια αίσθηση καθαρής συνείδησης απέναντι στα πράγματα. Από εκεί και ύστερα νομίζω ότι δεν γεννιούνται ιδεές για να καούν πια. Όταν εννοώ ιδέες, εννοώ μεγάλες ιδέες. Ζούμε σε μια εποχή που επειδή έχουν ανακυκλώθει τα πάντα υπάρχουν μόνο μικρές διέξοδοι και όχι μεγάλοι δρόμοι. Με αυτή την έννοια το τοπίο είναι μάλλον καμμένο και προσπαθούν να βρεθούν διέξοδοι για να ξεφύγουμε απ’ αυτό.

Η ανακύκλωση των ιδεών, φαντάζομαι και για σένα αισθητικά, είναι κάτι που γενικά σε απασχολεί;

Καταρχήν υπάρχει πάντα μια δυσκολία στο να δημιουργήσεις προσωπικά κάτι πρωτότυπο έτσι και αλλιώς. Κάθε δημιουργία εμπεριέχει μία προηγούμενη. Μια ιδέα που γεννιέται σε ενα έργο εξελίσσεται στο επόμενο. Οπότε και κινητικά και αισθητικά και ιδεολογικά κανένα έργο δεν είναι αυτοτελές. Προσπαθώ να σταματήσω την ανακύκλωση. Το να αποχωριστείς το προσωπικό σου ύφος όμως, είναι πολύ επώδυνο.

H μανιέρα δείχνει χαρακτήρα;

Η μανιέρα ειναι αυτή που χαρακτηριζει τον δημιουργό. Δεν υπάρχει μεγάλος δημιουργός που να μην έχει μανιέρα. Από την ζωγραφική μέχρι τη μουσική μέχρι την χορογραφία μέχρι οτιδήποτε, ο καθε συγγραφεας έχει στυλ. Δεν φοβάμαι την ανακύκλωση, φοβάμαι την επανάληψη. Αυτή είναι η αγωνία μου. Προσπαθώ αυτό που χαρακτηρίζει τις δουλειές μου, που είναι ενας αυτοσαρκασμός, μια ειρωνία και μια δόση χιούμορ, να με οδηγήσει σε μια τελετουργία που είναι κόντρα στην λογική.

Γιατί η τελετουργία ειναι κόντρα;

Γιατί δεν έχω ακολουθήσει ποτέ αυτή τη λογική γραμμή της τελετουργίας, δηλαδή μιας κατάστασης που ξεκινάει τώρα και οδηγεί μέσω συγκεκριμένης ροής τα πράγματα στο τέλος τους. Στην θυσία για παράδειγμα, στον εξαγνισμό. Συνήθως οι δουλειές μου έχουν μια αποσπασματικοτητα στην ροη τους και στον ρυθμό τους.

Άρα σε κάθε πρότζεκτ τα κάνεις όλα διαφορετικά;

Καταρχήν τα ξεχωρίζω τελείως σαν σκέψη. Όταν μιλάω για ένα κλιπ προσπαθω να βρω τα σήματα εκείνα που ίσως θα εξοργίσουν, θα μαγέψουν ή θα δημιουργήσουν μια ένταση ή μια κατάσταση ανατροπής. Κάθε φορά σκέφτομαι ένα κλειδί. Θέλω να είναι ο αισθησιασμός αυτό; Θέλω να είναι κόντρα; Είναι πιο συμβολικές οι θέσεις μου απέναντι σε εκείνα τα πράγματα και επίσης ειναι φτιαγμένες πιο πολύ για να δημιουργούν φλας.

Μιλήσες για τον αισθησιασμό.

Θέλω να σου πω για τον αισθησιασμό. Μιλάμε για κάτι που γεννιέται από το σκοτάδι και πρέπει να πάρει φως κάποια στιγμή. Δηλαδή, ξεκινάς από το πουθενά, από την λευκή κόλλα και πρέπει να δημιουργήσεις πάνω σ’ αυτήν σταδιακά εκείνα τα στοιχεία που θα ανασυνθέσουν ένα έργο από το μηδέν. Οπότε είναι τελείως διαφορετική η διαδικασία στην οποία βάζεις τον εαυτό σου. Είναι πολλά τα ερωτηματικά που τίθενται κάθε μέρα, πολλοί οι δρόμοι που μπορείς να ακολουθήσεις και πρέπει να επιλέξεις έναν δρόμο. Πολύ πιο επώδυνη διαδικασία και πολύ διαφορετικό το σύνολο που θες να αποδώσεις.

Έχεις βρει έναν τρόπο να αντιμετωπίζεις την κριτική και να την ενσωματώνεις στο έργο σου;

Δεν μου είναι θέμα να ενσωματώνω την κριτική στο έργο μου γιατί ειναι μια διαδικασία που την κρίνεις. Όταν έχεις εμπειρία πάνω στον χώρο και είσαι χρόνια μεσα σ’ αυτόν, αντιλαμβάνεσαι από που έρχεται η κριτική, ποιος ειναι ο στόχος της, αν η κριτική έχει στόχο το έργο ή εσένα, αν υπάρχει δόλος πισω απο την κριτική, αν αυτη η κριτικη εξυπηρετει κ κατι αλλο, οποτε εάν είσαι ένας ψύχραιμος άνθρωπος και συνειδητοποιημένος πανω σε αυτό που κάνεις αντιλαμβάνεσαι ποιο σημειο της κριτικης έχει αξια ως κριτικη ή ποιο σημειο της κριτικης ειναι καλή ή κακή κριτική. Δεν σημαίνει οτι μια καλή κρτιτική έχει αξία. Το να κάνω εγώ ένα έργο και να το αποθεώσει η κριτική δεν σημαίνει κάτι.

Η χυδαία κριτική;

Δεν με ενδιαφέρει καθόλου. Απαξιώ. Τα πράγματα στο θέατρο και στον χορό είναι πολύ πιο συγκρατημένα. Μπορεί να υπάρξει μια χυδαία κριτική, έχω διαβάσει τέρατα, αλλά πραγματικά όταν είναι σε αυτό το επίπεδο η κριτική δεν σε ενδιαφέρει.

Δεν ξέρω καν αν έχει την έννοια της κριτικής όταν είναι τόσο χυδαία. Αυτή είναι η ερώτησή μου.

Όχι, αυτή είναι μια κομπλεξική αντιμετώπιση πάνω σε θέματα που δεν μπορούμε να αγγίξουμε κυρίως λόγω έλλειψης παιδείας και λόγω έλλειψης γνώσεων. Γενικώς υπάρχει αυτή η λογική. Όταν δεν μπορείς να κωδικοποιήσεις κάτι, δεν μπορείς να αισθανθείς εσύ ηλίθιος, οπότε ηλίθιος είναι ο άλλος. Οταν δεν μπορείς να διαβάσεις ένα βιβλίο, δεν είναι ότι φταίει το βιβλίο, είναι ότι εσύ δεν μπορείς να το διαβάσεις.

Εγώ πιστευω οτι έχει να κανει πάρα πολύ με την παιδεία και με την εκπαιδευση. Σιγουρα υπάρχει μια κατάσταση μεσα μας η οποία μας οδηγει σε ένα σημείο αλλά και ένα μεγάλο κομμάτι έχει να κάνει με την εκπαίδευση. Που θα τύχεις και τι θα μάθεις. Εγώ θυμαμαι όταν ήμουν σχολείο δεν έκανα τίποτα σε σχεση με τις τέχνες. Δεν μου είχε περάσει ποτέ από το μυαλο. Μέχρι που κάποια στιγμή στην 2α λυκείου είχα μια φιλολογο που είχε πολύ μεγάλη αναγκη να μεταφέρει την αγαπη της για την λογοτεχνία οποτε αυτό αυτομάτως εμένα μου έκανε μεγάλη εντύπωση.

Η θνητότητα είναι ενα μεγάλο κομμάτι της «Αρκαδίας»;

Ένας μεγάλος λόγος που κάνει κανείς τέχνη είναι για να αντιμετωπίσει τον θάνατο. Δηλαδή για να συμβιβαστεί με αυτή την ιδέα, να την εξωστρακίσει και να μπορέσει να βγάλει αυτό το black από μέσα του.

Άρα η δημιουργία είναι ένας τρόπος αντιμετώπισης της θνητότητας;

Είναι κάτι που δεν το σκεφτόμουν και δεν το σκέφτομαι και δεν με ενδιαφέρει με μια έννοια. Δηλαδή το τι θα γίνει μετά. Στην πραγματικότητα όλα παραμένουν στον χρόνο γιατί εγγράφονται στο dnaτης εποχής που ζεις ή στο internet. Πριν το internet, γιατί εγώ έχω περάσει και αυτή την εποχή, όλα τα πράγματα καταγράφονταν και άρα θα μείνουν στο μέλλον όσο και να προσπαθείς να τα ακυρώσεις. Για τον καθένα που δημιουργεί σε μια σταθερή περίοδο και αυτό το πράγμα που έχει κάνει έχει περάσει στην συνείδηση του κόσμου, των συναδέλφων, του δημιουργού και της συλλογικής συνείδησης, αυτό υπάρχει για πάντα.

Νιώθεις όσον αφορά στο κοινό, ότι είσαι μέσα σε 4 τοίχους;

Έχει πλάκα γιατί λέω στους χορευτές ότι γι’αυτή την παράσταση θέλω να είναι σαν να βρίσκονται σε 4 τοίχους. Αυτό που κάνω εγώ δεν θεωρώ ότι είναι τόσο ανατρεπτικό και τόσο ακραίο που να μην μπορεί να αναγνωριστεί. Αν δεν μπορεί να αναγνωριστεί πάει να πει οτι υπάρχει πρόβλημα όχι από μένα, αλλα από το πώς το αντιλαμβάνονται οι άλλοι. Σε μια άλλη χώρα θεωρώ ότι θα ήμουν είτε από τους συντηρητικούς καλλιτέχνες είτε θα είχα εξελιχθεί σε έναν πολύ xtreme καλλιτέχνη. Αυτό στο λέω για μένα αλλα ισχύει για όλους μας.

Αλλά τι είναι xtreme;

Xtreme είναι αυτός που δεν τον ενδιαφέρει καθόλου η δομή, που δεν τον ενδιαφέρει καθολου η γραμμή στην αφήγηση, που δεν τον ενδιαφέρει αν θα υπάρξει κατανόηση από τους θεατές γι’ αυτό που βλέπουνε.

Πολύ αναρχικό..

Ναι θα το έλεγα έτσι.

Και αυτό θα το πάρω ετυμολογικά αν–αρχικό;

Ναι με αυτή την έννοια, όχι της μολώτοφ. Απλώς θεωρώ οτι το πλαίσιο, η χωρα και η περίοδος στην οποία λειτουργεί ο κάθε καλλιτέχνης, δημιουργεί και την πορεία του ουσιαστικά. Κάποια στιγμή δεν καταλαβαίνεις τι είναι αυτό που κάνεις ή βρίσκεται μέσα ή ξεφεύγει από τα όρια. Δηλαδή εμενα μου φαίνονται πάρα πολύ φυσιολογικά αυτά που κάνω έως και συντηρητικά.

Στο «Αρκαδία» θεωρείς ότι μάζεψες τον εαυτό σου;

Νομίζω ότι αυτό γίνεται. Έφτιαξα μια φόρμα στο μυαλό μου για το πώς θέλω να είναι το έργο και προσπαθώ να κρατήσω τα πάντα που εξυπηρετούν αυτή την φόρμα. Ακομα και αν γίνονται πράγματα που μου αρέσουν πολύ, άμα δεν εξυπηρετούν αυτή τη φόρμα δεν τα κάνω.

Σπασμένος καναπές, ξύλα, κορμιά, αρκούδα. Υπάρχει σίγουρα παραλληλισμός.

Ναι, υπάρχει ένα καμμένο τοπίο. Πάνω σε αυτό το καμμένο τοπίο υπάρχουν κάποιοι που θέλουν να δουν αν μπορούν να χτίσουν εναν καινούργιο πολιτισμό, να βρουν έδαφος γαι να χτίσουν το καινούργιο τους σπίτι και αν τελικά αυτό το έδαφος θα ξαναβγάλει λουλούδια ή θα τους αφήσει στο μαύρο. Υπάρχει φως που θα μας τραβήξει στην άνοιξη ή θα επιστρέψουμε στον χειμώνα; Αυτό το ερώτημα προσπαθεί να απαντήσει η «Αρκαδία». Αυτή είναι η λογική. Αν καεί ο πολιτισμός μας και θα πρέπει να τον φτιάξουμε σε εναν πλανήτη άλλον, τι θα γινόταν;Νομίζω θα ξανακαιγόταν.

Δηλαδή μία κατάσταση ντόμινο. Όλοι κάνουμε ένα ταξίδι.

Και όλοι θα μείνουμε στο μαύρο…

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter,  Facebook και Instagram.