Τι Μπορείς να Πάθεις Παίζοντας Ouija

Γυρίζω τον χρόνο πολλούς μήνες πίσω. Θεσσαλονίκη, 5ήμερη, έφηβοι, μυαλό πάνω από το κεφάλι. Κάπως έτσι ήταν η φάση μας -εμένα και της παρέας μου- τότε. Και μέσα σε όλες τις άλλες καφρίλες και απερισκεψίες, «Δεν καλούμε κανένα πνεύμα;», είπε ο Τεό, ο οποίος σήμερα ζει στο εξωτερικό. «Ξέρω έναν τρόπο», είπε ξανά, αφού τον είχαμε κοιτάξει όλοι κάπως περίεργα. Μαζευτήκαμε στο δωμάτιό μου στο ξενοδοχείο - το 203, σχηματίσαμε έναν κύκλο, καθίσαμε οκλαδόν, πιαστήκαμε χέρι-χέρι και είπαμε κάποια λόγια - δεν θυμάμαι ποιά. Είχαν περάσει 2-3 λεπτά ώσπου ένα αεράκι, από το πουθενά, έσπρωξε ελαφρά προς τα μέσα την μπαλκονόπορτα του 203. Ξέραμε ότι ήταν τυχαίο, αλλά όπως και να 'χει αυτή ήταν η πρώτη και η τελευταία προσπάθειά μου ever να έρθω σε επαφή με τον «άλλον κόσμο».

Ο Τεό έχει επιστρέψει στην Ελλάδα εδώ και λίγες μέρες και τον φιλοξενώ, οπότε θυμηθήκαμε τα παλιά, ανάμεσα στα οποία και αυτήν την ιστορία. Κάπως έτσι μου γεννήθηκε η απορία, κατά πόσο αυτό που επιχειρήσαμε τότε, με τα αφελή μυαλά μας, μπορούσε να «σταθεί». Αν γίνεται, τέλος πάντων, να έρθεις όντως σε επαφή με το υπερπέραν. Το μυαλό μου πήγε κατευθείαν στον πίνακα Ouija, επηρεασμένος από τις σχετικές ταινίες.

Αρχικά, για όσους δεν γνωρίζετε, τι είναι το Ouija: Προέρχεται από την ένωση των «Oui» και «Ja» (οι δύο λέξεις σημαίνουν «ναι», στα Γαλλικά και τα Γερμανικά αντίστοιχα). Αποτελείται από έναν ξύλινο πίνακα -μπορείς να το φτιάξεις και με χαρτί- που περιέχει όλα τα γράμματα του αλφαβήτου, τους αριθμούς του δεκαδικού συστήματος και μια ξύλινη γραφίδα/ δείκτη, ή έστω ένα ποτήρι. Μέσα από μια ειδική τελετή (seance), το «πνεύμα/φάντασμα», αφού κληθεί, υποτίθεται ότι επικοινωνεί μετακινώντας τη γραφίδα, μέσα από τα χέρια του αρχηγού -αυτού που έχει αναλάβει να είναι ο επικεφαλής- στο κατάλληλο γράμμα. Έτσι, γράμμα-γράμμα, σχηματίζονται οι λέξεις που θέλει να πει το «πνεύμα».

«Στην Ελλάδα δύσκολα θα βρεις πίνακα κατασκευασμένο, έτοιμο. Εδώ, κυρίως χρησιμοποιείται αυτό που λέμε "ποτηράκι"», λέει ο κ. Γιώργος Ιωαννίδης, ψυχολόγος και συγγραφέας τέτοιων θεμάτων, τον οποίον βρήκα μέσω της κοινότητας metafysiko.gr και ο οποίος έχει δοκιμάσει το Οuija. «Το έκανα καθαρά από περιέργεια. Όλοι όσοι ασχολούνται, έστω και λίγο, με τέτοια θέματα το έχουν κάνει. Δεν είναι ταμπού για όσους είναι μες στην -ας την πούμε- φάση», συνεχίζει.

Παράλληλα, θεωρεί χρήσιμο να μου κάνει ένα ταχύρυθμο μάθημα για το πώς «γεννήθηκε» το Ouija και γιατί δεν πρέπει να θεωρείται παιχνίδι - ως τέτοιο πωλείται στην Αμερική. «Δεν είναι παιχνίδι, διότι δεν ξεκίνησε έτσι. Στα μέσα του 19ου αιώνα στη Γαλλία, σε μια πνευματική συνεδρία, που ως τότε έκαναν τα μέντιουμ, κάποιος πρότεινε να χρησιμοποιηθεί μία πλακέτα -σε σχήμα καρδιάς- και ένα μολύβι, για να διευκολυνθεί η δουλειά του μέντιουμ. Αυτό, βασιζόταν στη θεωρία του αυτοματισμού. Δηλαδή, ακουμπούσε το μέντιουμ το χέρι του στο μολύβι και αυτό μετακινούνταν και έγραφε κάτι. Ύστερα, το Ouija "πήγε" στην Αμερική και επανασχεδιάστηκε. Το έφτιαξαν 3 άνθρωποι, με επικεφαλής έναν κατασκευαστή φέρετρων. Έγιναν κανονική εταιρία. Ήταν πολύ της μόδας τότε η επαφή με τον άλλον κόσμο. Στην αρχή δεν πήγε καλά ως προϊόν. Διότι, τότε, το κίνημα των πνευματιστών, που ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές, δεν ήταν υπέρ του να κάνει ο οποισδήποτε μια πνευματική συνδερία, αλλά μόνο τα μέντιουμ. Με λίγα λόγια, τους έπαιρνε τη δουλειά. Το Οuija έγινε γνωστό δεκαετίες αργότερα, κατά τον Α΄ Πασκόσμιο Πόλεμο, επειδή αυτοί που έχαναν τους δικούς τους ανθρώπους ήθελαν να έρθουν σε επαφή μαζί τους. Και φυσικά, "εκτοξεύτηκε" με την ταινία o "Εξορκιστής", το '73. Η ταινία τοποθέτησε το Ouija ως το αίτιο της επαφής με τους δαίμονες και έτσι φθάσαμε ως εδώ. Στις Η.Π.Α., πια, πωλείται σαν παιχνίδι, μέχρι και σε σούπερ-μάρκετ. Κι αυτό, διότι, έχει τα δικαιώματά του μια εταιρία κατασκευής παιχνιδών. Άρα, το ότι προωθείται σαν παιχνίδι είναι, καθαρά, θέμα μάρκετινγκ», αναφέρει ο κ. Ιωαννίδης.

Εκτός από τον «Εξορκιστή», το Ouija αποτελεί ένα σιγουράκι, γενικά, για τον αμερικανικό κινηματογράφο. Διάφορες ταινίες, όπως το «Μεταφυσική Δραστηριότητα» ή το ομώνυμο «Ouija» το έχουν εντάξει στο σενάριό τους και έχουν κάνει επιτυχία. «Οι ταινίες παρουσιάζουν εικόνες υπερβολής. Απέχουν πολύ από την αλήθεια. Στην πραγματικότητα, δεν ανοιγοκλείνουν ντουλάπια, ούτε αναβοσβήνουν φώτα. Στα περισσότερα περιστατικά δεν θα γίνει τίποτα ή θα κουνηθεί ελάχιστα το ποτήρι. Και υπάρχουν θεωρίες για το πώς μπορεί να γίνει αυτό. Μία από αυτές λέει ότι η "οντότητα" χρησιμοποιεί την ενέργεια των παρευρισκομένων, η οποία συμπυκνώνεται στο ποτήρι κι έτσι αυτό μετακινείται. Όσο περισσότερα άτομα υπάρχουν, τόσο πιο εύκολο είναι να μετακινηθεί. Το φαινόμενο μπορεί να ενισχυθεί μόνο αν υπάρχει κάποιος ψυχικά ευαίσθητος στην παρέα. Επίσης, θα μπορούσε η όλη κατάσταση να είναι προϊόν αυθυποβολής. Αυτό σημαίνει ότι ένα άτομο, από την παρέα, θα μπορούσε να κάνει μικροσυσπάσεις, χωρίς να το καταλαβαίνει. Σπάνια μεν, αλλά μπορεί να συμβεί. Για να σου δώσω ένα παράδειγμα, σκέψου τα περιστατικά δαιμονισμού. Ουσιαστικά, εχουν να κάνουν με ψυχοπαθολογικές καταστάσεις. Ακόμα και τα λεγόμενα μέντιουμ δεν επικοινωνούν κυριολεκτικά με τον άλλον κόσμο. Απλά, κάποια κομμάτια του εσωτερικού τους κόσμου, συνήθως υπό υπνωτισμό, εκδηλώνονται. Είναι μια εσωτερική κατάσταση. Το ίδιο συμβαίνει και στο Οuija», τονίζει ο ψυχoλόγος-συγγραφέας.

Από ό,τι καταλαβαίνω, η ουσία του Ouija έχει να κάνει με τα άτομα που συμμετέχουν σε μια τέτοια διαδικασία. «Βασικό ρόλο παίζουν τα άτομα. Δεν μετράει ο πίνακας αυτός καθαυτός. Δεν έχει σημασία το μέσο. Διότι, παρόμοιες τεχνικές γίνονταν και στην αρχαιότητα», λέει ο ίδιος.

Και συνεχίζει: «Πολύ εύκολα, όμως, μπορεί και κάποιος να κουνήσει το ποτήρι για να κάνει φάρσα. Η 1η μου εμπειρία ήταν μια φάρσα. Ένα παιδί θέλοντας να "σπάσει" τον πάγο κούνησε το ποτήρι, ώσπου το καταλάβαμε», αναφέρει ο Γιώργος Ιωαννίδης.

Υπάρχει, ωστόσο, κάποιο περιστατικό-εξαίρεση στον κανόνα που να μπορεί να δικαιολογήσει τη φημολογία για το Ouija; Ο κ. Ιωαννίδης απαντάει διηγώντας ένα από τα περιστατικά όπου φάνηκε να γίνεται κάτι. «Ένα από τα παράξενα που μου έχουν τύχει είναι να βγάζουν νόημα οι λέξεις που σχηματίζονται από τα γράμματα που υπέδειξε το ποτήρι. Αυτό μόνο. Ίσως ήταν τυχαίο, ίσως είχαμε κάποιον καλό συνδυασμό ενεργειών. Γενικά, για να μη φανώ ισοπεδωτικός, μπορείς να έρθεις σε επαφή με οντότητες ή στοιχειακά. Αλλά κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί, με σιγουριά, με τι έρχεσαι σε επαφή. Σε καμία περίπτωση δεν έρχονται τα πνεύματα των νεκρών για να στοιχειώσουν εσένα ή το σπίτι σου. Πάντως, χρειάζεται προσοχή, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τα ευκολόπιστα άτομα ή εκείνα που είναι εύκολο να αυθυποβληθούν», λέει ο κ. Ιωαννίδης, ο οποίος μάλιστα κυκλοφορεί κι ένα βιβλίο σχετικό με το θέμα.

Με λίγα λόγια, το Ouija δεν είναι παιχνίδι -άρα δεν παίζουμε με αυτό- όμως έχει στηριχθεί πάνω σε μια ολόκληρη βιομηχανία -ταινίες, εταιρίες παιχνιδιών - που έχει κέρδη. Η μεταφυσική συμπεριφορά, ενός ή περισσότερων ατόμων, δεν μπορεί να εξαρτάται από έναν πίνακα και, σαφώς, υπάρχει κάποια εξήγηση, όχι απαραίτητα θρησκευτική.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.