Ο Νικόλας Δεν Ήταν το Πρώτο Παιδί που Έπεσε Θύμα Bullying (και Πέθανε)

«Τον έβριζαν πολύ άσχημα. Τον πρόσβαλλαν. Ένιωθε αμήχανα, δεν ήξερε πώς να αντιδράσει. Δεν ξέρω αν το έλεγε στους γονείς του. Ήταν παιδιά της τάξης του. Εκείνος είχε πολύ καλό χαρακτήρα, ούτε έβριζε, ούτε χτυπούσε, ούτε θύμωνε», είπε χθες ένας συμμαθητής του, λίγο πριν την κηδεία του 15χρονου Νικόλα που έβαλε τέλος στη ζωή του την Κυριακή στο σπίτι του στην Αργυρούπολη.

Ανάμεσα στα σενάρια που τον οδήγησαν στην αυτοχειρία -και μάλλον το επικρατέστερο είναι ο σχολικός εκφοβισμός- ενώ η υπόθεση προκάλεσε την παρέμβαση του εισαγγελέα Ηλία Ζαγοραίου, ο οποίος διέταξε κατεπείγουσα προκαταρκτική έρευνα, ώστε η εισαγγελία ανηλίκων να αρχίσει άμεσα την έρευνα για τυχόν ποινικές ευθύνες. Ένα τετράδιο στο οποίο κάποτε έγραφε τις πιο ενδόμυχες σκέψεις και τους προβληματισμούς του ο Νικόλας, εξετάζεται τώρα από την Υποδιεύθυνση Προστασίας Ανηλίκων που διερευνούν το ψυχολογικό υπόβαθρο του 15χρονου, προσπαθώντας να αποκωδικοποιήσουν τις σημειώσεις του και να βρουν την αιτία της αυτοκτονίας.

Η Αστυνομία προς το παρόν παρακολουθεί τα ανοιχτά προφίλ του έβηβου αυτόχειρα, ενώ έγινε άρση τηλεφωνικού απορρήτου ώστε να υπάρχει πλέον πρόσβαση σε μηνύματα και κλήσεις του. Μια μητέρα παιδιού από το ίδιο σχολείο, ωστόσο, ανέφερε πως και το δικό της παιδί έπεφτε -και πέφτει- θύμα λεκτικού εκφοβισμού με αποτέλεσμα να απευθυνθεί σε ιδιώτη ψυχολόγο για να της προσφέρει ψυχολογική υποστήριξη. Αν και όπως είπε, είχε προσπαθήσει να λύσει το πρόβλημα μιλώντας στους καθηγητές, οι ίδιοι της απάντησαν πως «προσπαθούν, όμως δεν μπορούν να κάνουν και πολλά πέρα από συστάσεις». Μετά την αυτοχειρία του 15χρονου, έκανε καταγγελία στο Χαμόγελο του Παιδιού.

Ο Νικόλας όμως δεν ήταν το μόνο παιδί που έπεσε θύμα σχολικού εκφοβισμού. Μπορεί να ακούμε σπάνια για περιπτώσεις αυτοχειρίας, αλλά κάτι τέτοιο δεν σημαίνει πως αυτή η μάστιγα δεν έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις. Τα ποσοστά ερευνών φωνάζουν πως υπάρχουν παιδιά που τους ασκείται βία εντός και εκτός των σχολείων από συμμαθητές τους ή στα Πανεπιστήμια από συμφοιτητές τους.

Το 2006, η δολοφονία του Άλεξ έδειχνε ίσως για πρώτη φορά τόσο μαζικά στο πανελλήνιο τι είναι το bullying. Ο Άλεξ με τα γυαλάκια, ο ήσυχος που δεν τον έκανε παρέα κανείς γιατί ήταν πολύ συνεσταλμένος, όπως αποδείχθηκε έπεφτε θύμα εκφοβισμού όχι μόνο στο σχολείο, αλλά και εκτός όταν έβγαινε να παίξει στη γειτονιά του.

Τον Φεβρουάριο του 2015, ο Βαγγέλης Γιακουμάκης έφυγε από τη Γαλακτοκομική Σχολή στα Ιωάννινα όπου σπούδαζε και άφησε πίσω του τα προσωπικά του αντικείμενα. Αρχικά όλα παρέπεμπαν σε μια μυστηριώδη εξαφάνιση, χωρίς κανείς να υποψιάζεται τι ακριβώς είχε συμβεί - κανείς, εκτός από εκείνους που είχαν δει τον Βαγγέλη να γίνεται σάκος του μποξ για την παρέα των Κρητικών. Τα πειράγματα και τα καψόνια ήρθαν στην επιφάνεια και μόνο τότε συνειδητοποιήσαμε τι ακριβώς είχε συμβεί στην ψυχοσύνθεση του. Έναν μήνα μετά, βρέθηκε νεκρός με τραύματα στα χέρια σε απόσταση 800 μέτρων από τη σχολή. Η υπόθεση του εκκρεμεί ακόμη στα δικαστήρια.

Το 2016 το cyberbullying και ο εκβιασμός οδήγησαν τη Γαλήνη, 22χρονη φοιτήτρια Βιολογίας, να πέσει στο κενό. Ανέβηκε στον ένατο όροφο της ταράτσας της εστίας του ΑΠΘ, πήδηξε και έβαλε τέλος στη ζωή της. Οι λόγοι που την οδήγησαν εκεί, οι απειλές που δεχόταν για τη δημοσίευση φωτογραφιών και βίντεο ερωτικού περιεχομένου, ήταν καταστάσεις που οδήγησαν μια ήδη ευάλωτη από τις απειλές ψυχολογία, στην απόγνωση.

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook

Κάθε φορά που έρχεται στο φως μια τέτοια υπόθεση, η ελεύθερη πτώση από τα σύννεφα για ορισμένους είναι καθιερωμένη. Κυρίως από τους αρμόδιους φορείς. Κι όμως από το 2006 έως και σήμερα δεν έχει γίνει καμιά ουσιαστική παρέμβαση σε σχολεία και πανεπιστήμια με τον σχολικό εκφοβισμό να παίρνει διαστάσεις επιδημίας, και όσο δεν υπάρχει αυτή η ουσιαστική παρέμβαση, ας μην περιμένουμε πως δεν θα υπάρξουν κι άλλες περιπτώσεις.

Αυτό που ξεχνάμε είναι πως η αυτοκτονία είναι ο επίλογος σε ορισμένες μόνο καταστάσεις. Πριν κάποιος βάλει τέλος στη ζωή του για λόγους που σχετίζονται με τον εκφοβισμό, κάτι, κάποιοι, συνθήκες, γεγονότα, είχαν ήδη περιορίσει την ύπαρξη του, είχαν δολοφονήσει την ελευθερία του να υπάρξει όπως ακριβώς το ήθελε. Μια αυτοκτονία δεν έρχεται ξαφνικά, διότι η απελπισία και η μάχη που δίνει μέσα του ένας αυτόχειρας είναι μια κατάσταση που διαμορφώνεται διαδοχικά. Ένα παιδί που βρίσκεται σε ένταση δεν εκδηλώνει πάντα τον ψυχικό του πόνο. Στην εφηβεία ειδικότερα, είναι δυσκολότερο τα «σήματα» που δίνει να εντοπιστούν, διότι είναι έτσι κι αλλιώς μια περίοδος με πολλά σκαμπανεβάσματα στη διάθεση. Δεν είναι πάντα εύκολη ούτε η διάγνωση, ούτε ο χειρισμός τέτοιων περιστατικών, ούτε από γονείς, ούτε και από καθηγητές.

Δεν είναι όμως μόνο το «τελικό στάδιο», εκείνο το στάδιο που κάποιος φτάνει να αφαιρέσει τη ζωή του. Κάθε κακοποίηση, λεκτική, σωματική, σεξουαλική, αφήνει το δικό της αποτύπωμα στην ψυχοσύνθεση των ανθρώπων χωρίς να είναι απαραίτητο πως θα φτάσουν σε αυτό το σημείο. Γεμίζουμε λοιπόν τραυματισμένους ενηλίκους, με τέτοιου είδους αποτυπώματα μέσα τους επειδή κάποτε υπήρξαν κακοποιημένα παιδιά.

Το πρόβλημα με αυτές τις ηλικίες είναι πως έχουν όρια. Και τα όρια δυστυχώς μπαίνουν από το σπίτι και το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνουμε. Για την ακρίβεια, αυτές οι συμπεριφορές μεταφέρονται από τους ενηλίκους, στις συνειδήσεις των παιδιών και από εκεί στους συνομηλίκους τους. Τα σχολεία και ο εκφοβισμός σε αυτά, είναι μια κατάσταση που περιγράφει τον κύκλο του εκφοβισμού και της κακοποίησης σε ολάκερη την κοινωνία. Πολλά παιδιά άλλωστε οδηγούνται στον εκφοβισμό των άλλων παιδιών διότι έχουν εισπράξει βία από το ίδιο τους το σπίτι. Είναι εικόνες που έχουν δει τα ίδια και αναπαράγονται με τρόπο μιμητικό στις μικροκοινωνίες που ζουν, στα σχολεία, στα φροντιστήρια, στις πλατείες που κάνουν βόλτες. Όλα ξεκινάνε από το σπίτι. Αυτό είναι δυστυχώς η μεγάλη αλήθεια. Και κανείς δεν μπορεί να ξέρει τι βιώνει και κάποιος που λειτουργεί σαν «νταής» στο σχολείο. Στην πραγματικότητα και αυτά τα παιδιά χρειάζονται βοήθεια, όσο κι αν δεν αφήνει ορισμένους το θυμικό τους να το δουν.

Και επειδή για ορισμένους πρέπει να αιτιολογήσουμε την πραγματικότητα: Δυστυχώς, δεν υπάρχουν εντός όλων των σπιτιών οι ίδιες πανανθρώπινες αξίες. Προφανώς και ο εκφοβισμός θα έρθει στα σχολεία από εφήβους που δεν γνωρίζουν τι ακριβώς κάνουν εκείνη τη στιγμή στους συμμαθητές τους. Όταν μέχρι και βουλευτές από το βήμα της Βουλής αποκαλούν κτηνοβάτη έναν ομοφυλόφιλο, όταν τους στερούν βασικά δικαιώματα, τι μπορούμε να περιμένουμε από τον ψηφοφόρο του, ότι θα διδάξει στο παιδί του εντός του σπιτιού τους για τους ομοφυλόφιλους; Όταν υπάρχουν γονείς που συνειδητά ενεργούν ρατσιστικά, τι μπορεί να διδάξουν στα πλάσματα που γέννησαν για τη διαφορετικότητα και το σεβασμό στους άλλους; Γι' αυτό θα πρέπει η Πολιτεία να μην περιμένει τα πάντα από την οικογένεια. Θα πρέπει στο σχολείο να διδάσκονται ξανά από την αρχή, όλα εκείνα που ενδεχομένως δεν έχουν την ευκαιρία τα παιδιά να μάθουν από το σπίτι.

Και φυσικά για να συμβεί αυτό, θα πρέπει να υπάρχουν καθηγητές με μάτια και αυτιά ανοιχτά ώστε να προλαβαίνουν καταστάσεις. Και όχι μόνο. Για να γίνει αυτό θα πρέπει να αποδομήσουμε τον ρόλο της οικογένειας. Πιστεύουμε όλοι πως τα παιδιά θα βρουν εκεί καταφύγιο αν δέχονται bullying ή πως εκεί θα έπρεπε να μαθαίνουν τον σεβασμό εάν είναι νταήδες. Δεν είναι όμως έτσι. Αν ήταν έτσι, ο σχολικός εκφοβισμός δεν θα υπήρχε. Η συνύπαρξη θα ήταν αυτονόητη. Γι’ αυτό και θα πρέπει στα σχολεία να διδάσκονται βασικά πράγματα, όπως η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση. Θα πρέπει να καταλαβαίνουν ήδη από το σχολείο πως ο γκέι συμμαθητής τους και η λεσβία της διπλανής τάξης είναι το ίδιο παιδιά με αυτούς, με σκέψεις, ευαισθησίες και συναισθήματα. Ότι το να είναι κάποιος ομοφυλόφιλος είναι φυσιολογικό, παρά το ότι μπορεί να ακούει από το σπίτι του και τον ομοφοβικό πατέρα του κάποιος. Πως το να είναι κάποιος μετανάστης δεν τον κάνει αντικείμενο χλευασμού, ούτε και σάκο του μποξ επειδή στο σπίτι άκουσε πως οι πρόσφυγες και οι μετανάστες ήρθαν να καταστρέψουν τον πολιτισμό του.

Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη φιλοσοφία, ούτε βαθυστόχαστες λέξεις. Υπάρχουν παιδιά που φοβούνται να πάνε στο σχολείο. Όχι επειδή θέλουν να ανταλλάξουν κάποιο βαρετό μάθημα με μια βόλτα. Επειδή φοβούνται ένα συνομήλικο τους, επειδή είναι διαφορετικοί, επειδή θεωρούν πως είναι ανίσχυροι μέσα στην έτσι κι αλλιώς τεράστια μοναξιά της εφηβείας. Όλα είναι μικροί κρίκοι που ενώνονται όμως. Και η σκέψη πάντα θα προηγείται της πράξης. Τα σχολεία μπορεί να διδάσκουν μαθηματικά, φυσική και χημεία, αλλά από το πρόγραμμα των μαθημάτων λείπει το να διδάξουμε βασικά πράγματα: συμφιλίωση και όχι διχόνοια, συνύπαρξη και όχι εξόντωση των «λιγότερο δυνατών». Να πούμε στα παιδιά, και αν χρειαστεί να το λέμε κάθε μέρα, πως όλοι, μα όλοι, έχουν το ίδιο δικαίωμα στη ζωή, στην αξιοπρέπεια, στη μάθηση, στον έρωτα και στη χαρά.

Περισσότερα από το VICE

«Τα Ήθελε ο Οργανισμός της» - Γιατί η Ελληνική Κοινωνία Ανέχεται τους Βιασμούς

Τη Mέρα που με Βίασε ο Πατριός μου, Σταμάτησα να Ονειρεύομαι

Μια Κουβέντα με τον Πρόεδρο των Ελλήνων Ρομά για το Γκέτο στο Μενίδι