Έχεις ποτέ σκεφτεί τη στιγμή που για κάποιον μυστηριώδη λόγο όλα αλλάζουν στη ζωή σου; Τη στιγμή που τίποτα δεν είναι όπως πριν; Αυτό βίωσαν πριν από μερικά χρόνια οι κάτοικοι της μακρινής Φουκουσίμα, που είδαν την καθημερινότητά τους να μεταβάλλεται βίαια σε μία μόλις ημέρα. Το ημερολόγιο έγραφε 11 Μαρτίου 2011, όταν ένας καταστροφικός σεισμός και το τσουνάμι που ακολούθησε, προκάλεσαν στην ιαπωνική πόλη ένα από τα χειρότερα πυρηνικά ατυχήματα στην ιστορία της ανθρωπότητας. Πάνω από 100.000 άνθρωποι υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Χιλιάδες από αυτούς παραμένουν μέχρι σήμερα εκτοπισμένοι και κανείς δεν ξέρει πότε θα επιστρέψουν στις κατοικίες τους. Ίσως δεν καταφέρουν ποτέ να περάσουν ξανά το κατώφλι του σπιτιού τους.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, στη βρόμικη και καταπονημένη πλατεία Ομονοίας, προβάλλει ταπεινά ένας άλλος εγκαταλελειμμένος χώρος. Είναι το ιστορικό ξενοδοχείο Acropol. Ένα οκταώροφο και μεγαλοπρεπές δημιούργημα του Εμμανουήλ Βουρέκα, ενός από τους σημαντικότερους αρχιτέκτονες της μεταπολεμικής ανοικοδόμησης της Αθήνας. Το πέντε αστέρων Acropol έκλεισε αιφνίδια, μία ανοιξιάτικη ημέρα του 2011.Το διατοπικό και διαχρονικό θέμα του βίαιου εκτοπισμού και του αντίκτυπου που έχει στην ανθρώπινη ζωή διαπραγματεύεται το project Don't Follow the Wind της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, που λαμβάνει χώρα στο σφραγισμένο σήμερα Acropol (Πειραιώς 1, Ομόνοια). Η έκθεση φέρνει δύο μακρινούς τόπους σε απόσταση αναπνοής και συνδέει την εγκατάλειψη που προκάλεσε σε ένα ξενοδοχείο η οικονομική κρίση, με την εγκατάλειψη που προκάλεσε σε μία ολόκληρη πόλη η πυρηνική καταστροφή. Παίρνει το όνομά της από τις προσπάθειες ενός Ιάπωνα να σώσει τον ίδιο και την οικογένειά του από τη ραδιενέργεια. Ξέροντας να ψαρεύει, ο ίδιος γνώριζε τη φορά του αέρα και έτσι πήρε την αντίθετη κατεύθυνση, ώστε να γλιτώσει από τις συνέπειες του πυρηνικού ατυχήματος.Η επίσκεψη στο εγκαταλελειμμένο και γεμάτο σκόνη Acropol -που άνοιξε τις πόρτες του αποκλειστικά για το project- σε φέρνει αντιμέτωπο με την αδυσώπητη και διαβρωτική δύναμη του χρόνου. Πιάτα από την αίθουσα του πρωινού, πληκτρολόγια και εκτυπωτές που πριν από μόλις λίγα χρόνια ήταν η αιχμή της τεχνολογίας και σήμερα αποτελούν μουσειακό είδος, σεντόνια φθαρμένα που δεν στρώθηκαν για χρόνια, πολυθρόνες σκισμένες όπου κάποτε κάθονταν δεκάδες άνθρωποι, ποτήρια που έχουν μείνει γεμάτα με καφέ από την ημέρα που εκκενώθηκε ο χώρος. Αυτά και πολλά άλλα αντικείμενα που βρίσκουμε στο ξενοδοχείο καταμαρτυρούν ότι αυτό που τώρα σφύζει από ζωή και δείχνει αιώνιο και ανίκητο, σε κάποια χρόνια δεν θα υπάρχει. Παρακολουθώντας το project σε έναν χώρο που πέρασε από την αίγλη στην ανείπωτη παρακμή, δεν μπορείς παρά να σκεφτείς ότι και εσύ ο ίδιος είσαι μέρος αυτής της αναπόφευκτης φθοράς που ενέχει η ζωή. Η σκόνη, ένα στοιχείο που περιφρονούμε ως το απόλυτο τίποτα, γίνεται ο πιο τρανός μάρτυρας της πορείας της ζωής προς την απώλεια και τον θάνατο.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Δωμάτιο του ξενοδοχείου Acropol στο πλαίσιο του πρότζεκτ.
Το πώς ο χρόνος και η αιφνίδια εγκατάλειψη αλλάζει τις ζωές μας, αποτυπώνεται μέσα από τα λόγια των ανθρώπων που περιγράφουν στο project μέσω οπτικοακουστικού υλικού το πώς έζησαν τον βίαιο εκτοπισμό, είτε αυτός αφορά τη Φουκουσίμα είτε το ξενοδοχείο Acropol. «Ο τρόπος ζωής μας άλλαξε δραματικά μετά την 11η Μαρτίου 2011, όταν μολύνθηκε η πόλη μας. Η τοπική εφημερίδα μας ξεκίνησε να διανέμεται σε χαρτοσακούλα, για να μην επικάθεται η ραδιενεργός σκόνη πάνω της. Έπλενα τα ρούχα της οικογένειάς μας καθημερινά, για να μην μένουν καθόλου ραδιενεργά σωματίδια πάνω τους. Φορούσαμε όλοι μάσκες προσώπου σε εξωτερικούς χώρους, αλλά καμιά φορά και σε εσωτερικούς», διηγείται μία μητέρα που έζησε την πυρηνική καταστροφή της Φουκουσίμα, την ώρα που ένας άνδρας λέει: «Είμαι συνεχώς καλυμμένος και φοράω πάντα αδιάβροχο, ακόμη και το κατακαλόκαιρο, για να μην αφήνω τη ραδιενεργό σκόνη να περάσει στα ρούχα ή το δέρμα μου. Μετά την καταστροφή, για την προστασία των αυτοκινητιστών από τη μολυσμένη σκόνη, απαγορεύτηκε η οδήγηση μοτοσυκλετών στην περιοχή μου. Ελπίζω να ξαραχνιάσω κάποτε το κράνος μου και να το φορέσω πάνω στη μηχανή μου».Σε άλλο ιστορικό πλαίσιο, αλλά στο ίδιο θεματικό μοτίβο απώλειας και εγκατάλειψης, ένας από τους ανθρώπους που έζησαν το Acropol διηγείται: «Στα τέλη της δεκαετίας του 1990, δούλευα για ένα φεστιβάλ στο νησί όπου έζησε ο παππούς μου, προτού φύγει μετανάστης στην Αλεξάνδρεια. Η ομάδα μας έκανε συναντήσεις στις συνεδριακές αίθουσες του ξενοδοχείου Acropol. Εκείνη την εποχή υπήρχαν λίγα καφέ στο κέντρο της Αθήνας και τα περισσότερα από αυτά ήταν πολύ θορυβώδη. Η συνεδριακή αίθουσα του ξενοδοχείου ήταν ένα ήσυχο και άνετο μέρος για συζήτηση. Τώρα που ήρθα ξανά και το είδα άδειο, ένιωσα περίεργα και στεναχωρήθηκα. Μου ήρθαν μνήμες από τον ιδρυτή του, ο οποίος έχει πεθάνει πλέον».
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
To δωμάτιο 311. Κάθε επισκέπτης έχει την ευκαιρία να πατήσει το κουδούνι που έχει τοποθετηθεί στα δεξιά της πόρτας. Με κάθε πάτημα, ένας παρατεταμένος ήχος ακούγεται στο δωμάτιο. Μέσω σύνδεσης Ίντερνετ, ο ίδιος ήχος ακούγεται παράλληλα και σε ένα δωμάτιο στη Φουκουσίμα, δείχνοντας έτσι ότι ο βίαιος εκτοπισμός έχει παντού το ίδιο σκληρό πρόσωπο.
Τέτοιου είδους μαρτυρίες και βιώματα θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν όσοι επισκεφθούν το project της Στέγης. Είναι λόγια αποτυπωμένα σε υφάσματα, σε ένα βίντεο 360 μοιρών που τραβήχτηκε μέσα από την ακατοίκητη ραδιενεργό περιοχή, σε φωτογραφίες, αντικείμενα και καλλιτεχνικά έργα που αναβιώνουν την εμπειρία της καθημερινότητας στη Φουκουσίμα και το Acropol και φέρουν την υπογραφή καλλιτεχνών, όπως οι Chim↑Pom, Kenji Kubota, Eva & Franco Mattes και Jason Waite.
Ένας άνεργος Έλληνας, ένας πρόσφυγας από τη Μέση Ανατολή και μία Ιαπωνέζα από την Φουκουσίμα τρώνε μαζί στο Acropol. Τους συνδέει ο βίαιος εκτοπισμός που βίωσαν, για διαφορετικούς λόγους ο καθένας, στη ζωή τους. Ο πρόσφυγας εκτοπίστηκε από την πατρίδα του λόγω πολέμου, ο άνεργος έζησε τον εκτοπισμό από την οικονομική και την κοινωνική ζωή εξαιτίας της κρίσης και της ανεργίας, και η Ιαπωνέζα αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σπίτι της εξαιτίας της πυρηνικής καταστροφής.
Έκθεμα στο Acropol. Στο βάθος διακρίνεται φωτογραφία από τη Φουκουσίμα μετά το πυρηνικό ατύχημα.
Στην έκθεση λειτουργεί χώρος με βίντεο 360 μοιρών, όπου οι επισκέπτες μπορούν να παρακολουθήσουν το τι επακολούθησε μετά το πυρηνικό ατύχημα στη Φουκουσίμα.
Αν το καλοσκεφτείς, οι καλλιτέχνες και οι προσωπικές διηγήσεις των ανθρώπων στο Don't Follow the Wind μας φέρνουν αντιμέτωπους με μία αλήθεια ακλόνητη, την οποία συχνά ξεχνάμε, μέσα στη φρενίτιδα της καθημερινότητας. Είναι η αλήθεια της μοναδικότητας κάθε στιγμής και εμπειρίας που έχουμε στη ζωή μας, η οποία έρχεται και φεύγει ανεπιστρεπτί. Αυτό μας λέει με λόγια απλά μία Γιαπωνέζα που εξαιτίας της πυρηνικής καταστροφής έχασε κάτι που στα μάτια μας φαντάζει απλό, ίσως και ασήμαντο: τις κερασιές της αυλής της. «Το σπίτι μου είναι σε ένα δρόμο γεμάτο κερασιές, στην κωμόπολη Τομιόκα της Φουκουσίμα. Κάθε άνοιξη, ερχόταν στην πόλη κόσμος από τα γύρω μέρη, για να δει τις ανθισμένες κερασιές. Εγώ έβγαζα στον κήπο μου ένα τραπέζι και μια καρέκλα, για να ξεκουράζονται οι περαστικοί και να απολαμβάνουν τα ανθισμένα δέντρα. Είναι η αγαπημένη μου περίοδος από την εποχή που ανθίζουν οι κερασιές, όταν τα πέταλά τους ξεκινούν να πέφτουν σαν νιφάδες χιονιού και σκεπάζουν το έδαφος. Εγκατέλειψα το σπίτι μου στις 12 Μαρτίου 2011 και δεν γύρισα έκτοτε».
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το Don't Follow the Wind και το Fast Forward Festival 4, στο πλαίσιο του οποίου παρουσιάζεται, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών.Ακολουθήστε τον Θοδωρή Χονδρόγιαννο στο Facebook και το Twitter.Περισσότερα από το VICEΈνας Άνδρας, ο Αλέκος Παναγούλης - Η Ιστορία του Μεγαλύτερου Έλληνα Αγωνιστή«Κρεμάστε τον στο Σύνταγμα» - Στην Ελλάδα Κάποιοι Ψοφάνε να Επιστρέψει η Θανατική ΠοινήΕπιτέλους Έγινε το Πρώτο Βήμα Ώστε οι Άνθρωποι στην Ελλάδα να Διαλέγουν Μόνοι τους το Φύλο τους