Η Καφρίλα τού να Παραγγέλνεις Φαγητό Μέσα στην Κακοκαιρία

Καθώς πήγαινα από το γραφείο προς το τρένο, ένας άνδρας με κόκκινο μπουφάν είχε σταματήσει με το μηχανάκι του στην Μπέντφορντ Άβενιου, στο Μπρούκλιν. Ήταν σαφές ότι τα ρούχα και η τσάντα που κουβαλούσε είχαν τον λογότυπο εταιρείας παράδοσης φαγητού πάνω τους. Το χιόνι και ο αέρας είχαν τελικά κάμψει τη θέλησή του -ή μπορεί και μόνο την ικανότητά του- να οδηγήσει το μηχανάκι, έτσι το είχε τραβήξει στο πεζοδρόμιο. Καθώς πέρασα και κατέβηκα να πάρω το τρένο, φαινόταν να σκεφτόταν αν έπρεπε να συνεχίσει.

Μου ήταν αδύνατο να μη σκεφτώ ότι όποιος έβαλε αυτόν τον άνδρα, σ’ αυτήν τη θέση, ήταν λιγάκι μαλάκας.

Χιονίζει, φυσάει, αλλά εσύ πεινάς. Πεινάς πολύ. Ξέρεις ότι το φαγητό απέχει από σένα μόνο μερικά κλικ ή ένα τηλέφωνο, αλλά ξέρεις ότι η πραγματικότητα της κατάστασης στην άλλη πλευρά σημαίνει ότι το φαγητό θα σου το φέρει πιθανόν κάποιος που παίρνει τον βασικό μισθό ή και λιγότερο, μέσα σε μια χιονοθύελλα που έχει περιγραφεί αρκετές φορές ως «ιστορική».

Ο δήμαρχος de Blasio σου είπε να μην το κάνεις, μα το θέλεις πολύ.

Άρα το ερώτημα παραμένει: είναι ηθικό να παραγγείλεις φαγητό, μέσα στην κακοκαιρία;

Προφανώς, το θέμα δεν αφορά μόνο τη Νέα Υόρκη αλλά ολόκληρο τον κόσμο. Απλώς, η Αμερική που πλήττεται από σφοδρή κακοκαιρία αυτές τις μέρες, μας έδωσε την αφορμή για κάτι που όλοι έχουμε σκεφτεί κάποια στιγμή στη ζωή μας.

Καθώς ένιωσα ότι δεν είχα τα προσόντα να αποφασίσω μόνος μου, ξεκίνησα να τηλεφωνώ σε καθηγητές. Έτσι, τηλεφώνησα στον Jon Heaps.

Ο Heaps και εγώ σπουδάζαμε μαζί φιλοσοφία στο Σικάγο, αλλά η αποφοίτησή μας το 2008 συνέπεσε με τη χειρότερη οικονομική κρίση μετά το Κραχ του 1929 και τα ολοκαίνουρια πτυχία φιλοσοφίας που είχαμε δεν μας επέτρεψαν να γίνουμε CEO και τιτάνες της βιομηχανίας, όπως γινόταν στο παρελθόν. Εγώ στράφηκα στον επικερδή κόσμο του επαγγελματικού blogging, ενώ ο Heaps επέστρεψε στον ακαδημαϊκό κόσμο, σπουδάζοντας φιλοσοφία και θεολογία στο Κολέγιο της Βοστώνης και τώρα στο Πανεπιστήμιο Marquette. Εγώ βούτηξα στον αμαρτωλό και λάγνο κόσμο της ιντερνετικής δημοσιογραφίας. Ο Heaps παρέμεινε έντιμος και παραλίγο να γίνει διδάκτορας.

Είναι τόσο ηθικός, που επέστρεψε αμέσως την κλήση μου. Καλό σημάδι.

Του εξήγησα ότι η Νέα Υόρκη ήταν έρμαιο της χιονοθύελλας, κάτι που ήδη γνώριζε πολύ καλά. Χωρίς πολλά-πολλά, ρώτησα τον Heaps αν ήταν ανήθικο να παραγγείλεις ντελίβερι.

Ο Heaps ψήθηκε και ξεκίνησε με τον Emmanuel Kant. Συγγνώμη που σας πάω κατευθείαν στα βαθιά, αλλά στα Θεμέλια της Μεταφυσικής των Ηθών (εκδ. Δωδώνη), ο Kant γράφει: «Ενέργησε μόνο με το αξίωμα το οποίο μπορεί να γίνει καθολικός νόμος». Βασικά, αν όλοι έκαναν ό,τι έκανες εσύ, θα ήταν όλα καλά;

«Μπορείς να πεις, “εντάξει, είμαι κλεισμένος μέσα, αλλά θα ήθελα ένα φαλάφελ ή κάτι, τέλος πάντων. Και ξέρω ότι έχει κακοκαιρία, αλλά μπορούμε να κάνουμε μια εξαίρεση για μένα, επειδή δούλεψα πολύ σκληρά σήμερα και δεν έχω τίποτα στο ψυγείο και δεν μπορώ να μη φάω - πρέπει να φάω κάτι. Οπότε, για μένα, μπορούμε να κάνουμε μια εξαίρεση”», είπε ο Heaps. «Αλλά αν αυτή η στάση γίνει καθολική, βρίσκεσαι σε μια παράλογη θέση όπου όλοι στέλνουν τον ντελιβερά με το μηχανάκι έξω».

«Συνειδητοποιώ πολλές φορές ότι το καθολικό αξίωμα του Kant είναι μόνο μερικώς χρήσιμο, εφόσον, αν όλοι τραβούσαν καζανάκι ταυτόχρονα, θα ακολουθούσε ένα τεράστιο χάος στους υπονόμους. Αν όλοι πήγαιναν να αγκαλιάσουν το σκυλί μου, θα το έλιωναν».

«Αυτό είναι το πρόβλημα με την καθολικότητα του αξιώματος», είπε ο Heaps. «Ενέχει το παράλογο μέσα του, στο μέτρο που προσπαθείς να κάνεις έναν ισχυρισμό για τους πάντες, παντού και πάντα. Στο τέλος καταρρέει».

«Αναρωτιέμαι το εξής: βάζεις σε κίνδυνο τον οδηγό ενδεχομένως, αλλά με κάποια αποζημίωση», είπε. «Ας υποθέσουμε ότι θα δώσεις φιλοδώρημα και δεν θα λήξει η δουλειά του ακόμη, έτσι θα πάρει το ωρομίσθιό του. Είναι το ζήτημα που τίθεται για τις εργάτριες του σεξ στην Ταϊλάνδη: Να σταματήσεις το trafficking και την πορνεία και να ρισκάρεις να σπρώξεις όλους αυτούς τους ανθρώπους σε ακόμη μεγαλύτερη φτώχεια και εξαθλίωση;».

Αυτή η σύγκριση μπορεί να μας μπερδεύει λίγο αλλά είναι διδακτική. Πολλοί ντελιβεράδες είναι μετανάστες σε διάφορες στάδια, και έτσι καταλήγουν σε μια δουλειά που τους αμείβει χάλια, με εξαίρεση τα φιλοδωρήματα. Υπάρχει ένα κίνητρο να μείνουν και να δουλέψουν για να πάρουν τα φιλοδωρήματα, επειδή ο νόμος επιτρέπει να πληρώνονται ακόμη χαμηλότερα από ανθρώπους σε κλάδους όπου δεν υπάρχει φιλοδώρημα. Αν όλοι σταματούσαμε να παραγγέλναμε φαγητό, θα εξαφανίζονταν οι δουλειές τους;

Αυτή θα μπορούσε να είναι μια σύγκριση που προκαλεί μπέρδεμα ή είναι δημιουργική. Πολλοί ντελιβεράδες είναι μετανάστες και έτσι κατέληξαν σε μια δουλειά που δεν έχει πολλά λεφτά, αλλά έχει φιλοδωρήματα. Έχουν ένα κίνητρο για να συνεχίσουν να δουλεύουν και να πάρουν τα φιλοδωρήματα. Αν όλοι σταματούσαμε να παραγγέλνουμε, οι δουλειές τους θα εξαφανιζόταν;

Το θέμα είναι ότι δεν μπορείς να κάνεις καθολικό αυτό το σενάριο, χωρίς να συμπεριλάβεις την κακοκαιρία. Μιλάμε για συγκεκριμένες συνθήκες. Έτσι, περάσαμε στον John Locke.

«Υπάρχει, έπειτα, η άλλη οπτική: η προσέγγιση του κοινωνικού συμβολαίου του Locke», είπε ο Heaps, «η οποία είναι: αν αποφασίσει ότι αξίζει να βγει με μηχανάκι μέσα στη χιονοθύελλα, για ένα φιλοδώρημα έξι δολαρίων, ως ιδιοκτήτης, κάτοχος και χειριστής της ιδιοκτησίας του –δηλαδή της ύπαρξης και του οχήματός του- και είσαι πρόθυμος να πληρώσεις την τιμή της αγοράς και συμφωνήσετε, τότε το κράτος δεν πρέπει να εμπλακεί».

Υπάρχει ένα πρόβλημα εδώ, επειδή μετά τις 11 μ.μ. υπάρχει απαγόρευση κυκλοφορίας στη Νέα Υόρκη, που ο de Blasio εξήγησε ότι περιλαμβάνει τους ντελιβεράδες. Θα ζητούσες, δηλαδή, από κάποιον να παραβεί το νόμο για σένα. Ρώτησα τον Heaps πόσο ηθικό θα ήταν αυτό.

[VICE Video] Οι Nτομάτες που Mιλoύν στους Πελάτες

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

«Θα απαντούσα σαρκαστικά –στο πλαίσιο της μακράς παράδοσης των μορφωμένων λευκών που παραθέτουν αποσπάσματα του Martin Luther King– και θα έλεγα ότι ένας άδικος νόμος, δεν είναι νόμος», είπε ο Heaps.

Είναι δύσκολο να φανταστώ κάποιον να αποκαλεί αυτόν τον νόμο άδικο ή να λέει ότι πρέπει να τον παραβούμε για χάρη της δικαιοσύνης, τουλάχιστον απόψε. Υπάρχουν τρόποι επανόρθωσης.

«Ίσως υπάρχει κάποια αυστηρή φιλελεύθερη άποψη που θα έλεγε ότι ο νόμος εμποδίζει το εμπόριο και είναι συνεπώς άδικος. Δεν θα το υιοθετούσα προσωπικά, αλλά είναι μια άποψη περί ηθικής που υπάρχει», είπε.

«Αλλά αν βάλεις κάποιον άλλον να παραβιάσει τον νόμο για σένα, αναρωτιέσαι σε ποιο σημείο γίνεται εγκληματική οργάνωση. Πώς διαφέρει από το οργανωμένο έγκλημα, όπου δεν διαπράττεις ένα έγκλημα, αλλά δημιουργείς μια οικονομική κατάσταση όπου κάποιος άλλος το κάνει και εσύ απολαμβάνεις τη λεία που αποκτήθηκε με άτιμο τρόπο;».

Μου άρεσε αμέσως η ιδέα να γίνω Νονός της μαφίας, παραγγέλνοντας απλώς μια πίτσα.

«Νομίζω ότι εκεί θέλω να καταλήξω. Είσαι ο Nucky Thompson του ντελίβερι», είπε ο Heaps. «Θα συνεχίσω και θα πω ότι ηθικά, εφόσον ο νόμος είναι δίκαιος, μάλλον δεν είναι cool να πληρώσεις κάποιον, για να τον παραβεί για χάρη σου».

Ο Locke είναι λίγο ασαφής, αλλά ο Kant μοιάζει ενάντια στο ντελίβερι. Ρωτάω τον Heaps αν θα μπορούσε να δοκιμάσει την ηθική της αρετής, του Αριστοτέλη.

«Το ερώτημα είναι τι θα έκανε ένας ξύπνιος Νεοϋορκέζος», είπε ο Heaps. «Για τον Αριστοτέλη, η ουσία είναι αυτή: ο ηθικός άνδρας είναι γνώστης, έμπειρος, κοινωνική ελίτ. Έτσι, νομίζω ότι μπορείς να αναρωτηθείς: τι θα έκανε ο ξύπνιος Νεοϋορκέζος; Υπάρχει μια αντίληψη ότι η ηθική της αρετής καταλήγει στο “Πώς γίνονται τα πράγματα εδώ πέρα;”».

Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο Motherboard.

Περισσότερα από το VICE

Ένα Ζευγάρι Χωρίς Ταμπού Εξηγεί πώς Κόλλησε ο Ένας τον Άλλον ΣΜΝ (για να Μην Κολλήσεις κι Εσύ)

Ο Χρήστος Ρούσσος Σκότωσε τον Σύντροφό του και Έζησε 15 Χρόνια στη Φυλακή με Κινηματογραφικούς Έρωτες

Μιλήσαμε με τον Δημιουργό του Phylax στο Παλαιό Φάληρο για Άγγελους και Δαίμονες