Γιατί Φεύγουν οι Γεωργιανές από την Ελλάδα;

Οι γυναίκες πίνουν πράσινο τσάι στην κουζίνα, ξεφυλλίζουν περιοδικά και κουβεντιάζουν, πότε στα ελληνικά και πότε όχι στα ελληνικά. Η τηλεόραση παίζει μόνη της και το τηλέφωνο χτυπάει συνεχώς. Ποιες είναι αυτές οι γυναίκες; Είναι οι γυναίκες που φεύγουν… Γιατί στην Ελλάδα της κρίσης, εκτός από του μετανάστες που έρχονται, υπάρχουν και οι μετανάστες που φεύγουν. Πρώτοι έφυγαν οι Αλβανοί, τώρα φεύγουν και οι Γεωργιανοί, ή καλύτερα… οι Γεωργιανές.

Οι αριθμοί του Ινστιτούτου Στατιστικής της Αλβανίας δείχνουν πως από το 2009 ως το 2013 επέστρεψαν στην Αλβανία 133.544 μετανάστες.  Το 70% ζούσε στην Ελλάδα και οι υπόλοιποι στην Ιταλία. Στην πλειοψηφία τους είναι νέοι  άνθρωποι που μετά την οικονομική κρίση έχασαν τις δουλειές τους και η πατρίδα τους, η Αλβανία του Έντι Ράμα φάνταζε ιδανική λύση.

Μετά τους Αλβανούς, τον δρόμο της επιστροφής παίρνουν και οι Γεωργιανοί ή μάλλον οι Γεωργιανές, αφού η συντριπτική πλειοψηφία των οικονομικών μεταναστών από την Γεωργία είναι γυναίκες. Οι Γεωργιανοί ήρθαν στην Ελλάδα σε δύο κύματα. Αν και στα προξενεία της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης είναι εγγεγραμμένοι ελάχιστοι, στην Ελλάδα ήρθαν περίπου 100.000 Γεωργιανοί. Το 80% μάλιστα ήταν γυναίκες που βρήκαν άμεσα δουλειά ως οικιακοί βοηθοί σε ευκατάστατα νοικοκυριά. Η κρίση όμως, που ξεβόλεψε τις ελληνικές οικογένειες, ξεβόλεψε και τις Γεωργιανές που έχασαν ξαφνικά τη δουλειά τους αλλά και το σπίτι τους, αφού οι περισσότερες ήταν εσωτερικές. Έπειτα, μεγάλωσαν ηλικιακά, και, όπως μου λένε, η Ελλάδα της κρίσης δεν δίνει πια ευκαιρίες σε γυναίκες άνω το 40.

Ο Δανιήλ Εσδράς είναι ο άνθρωπος που διαχειρίζεται το πρόγραμμα εθελοντικού επαναπατρισμού του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ). Ένα πρόγραμμα που αφορά μόνο τους μετανάστες χωρίς χαρτιά. Από αυτόν άκουσα για πρώτη φορά ότι οι Γεωργιανές φεύγουν. Τα τελευταία δυο χρόνια, την πόρτα του ΔΟΜ χτύπησαν περισσότερες από 1000 Γεωργιανές που ζήτησαν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Όπως και έγινε. Ο κύριος Εσδράς με ενημερώνει πως η Γεωργία είναι η τέταρτη χώρα που «εγκαταλείπει» την Ελλάδα με το πρόγραμμα εθελοντικού επαναπατρισμού. Πακιστάν, Μπαγκλαντές, Αφγανιστάν, Γεωργία, Ιράκ, Μαρόκο… Σύνολο 22759 άτομα σε λιγότερο από 4 χρόνια.

Βρίσκομαι, λοιπόν, στον Πολιτιστικό Σύλλογο Γεωργιανών “Καύκασος”, στην οδό Πατησίων για να μάθω γιατί φεύγουν οι Γεωργιανές… Γεωργιανοί ζωγράφοι στολίζουν τους τοίχους με ελληνικά τοπία όπως το σούρουπο στην Σαντορίνη. Η Νίνα παίζει πιάνο. Είναι οικιακή βοηθός. Δουλεύει  από τις 7 το πρωί έως τις 2 το μεσημέρι. Τυπικά, γιατί στην ουσία δεν έχει φύγει ποτέ πριν από τις 4. Τα απογεύματα κάνει αυτό που αγαπάει, διδάσκει μουσική και προετοιμάζει την χορωδία για την Κυριακάτικη λειτουργία.  Ετοιμάζεται και αυτή να φύγει πίσω στην Γεωργία. «Οι ώρες δουλειάς συνεχώς αυξάνονται, οι μισθοί συνεχώς πέφτουν. Εγώ δεν μιλάω γιατί μου βάζουν ΙΚΑ. Είμαι από τις τυχερές. Μου λείπει όμως η πόλη μου, μου λείπει και ο άντρας μου που έχει επιστρέψει ήδη».

«Εμείς εδώ προετοιμάζουμε τη δεύτερη γενιά να γυρίσει πίσω στην πατρίδα», μου λέει ο εκπρόσωπος του συλλόγου Αβταντίλ Mικαμπερίτζε. «Τους μαθαίνουμε τη γλώσσα αλλά και την κουλτούρα. Τους μαθαίνουμε μουσική, ζωγραφική και κόσμημα».  Ο κύριος Mικαμπερίτζε είναι καθηγητής Αρχαίων Ελληνικών και Βυζαντινών. Μου μιλάει για τη σχέση Ελλάδας και Γεωργίας, για τον Καύκασο και τον Προμηθέα. «Εμείς έχουμε τις αρχαίες συνήθειες των Ελλήνων. Είμαστε η πατρίδα του κρασιού. Κάνουμε τις τελετές που περιγράφει ο Πλάτωνας στο Συμπόσιον» μου λέει.

Η τηλεόραση παίζει Γεωργιανά κανάλια. Η κυρία Νίνα με τον Έλληνα σύζυγό της παρακολουθούν τις ειδήσεις. Η δεύτερη Νίνα που γνωρίζω! Δούλευε σαν οικιακή βοηθός. Φρόντιζε την μητέρα μια καθηγήτριας πανεπιστημίου που έλειπε στην Αμερική. Ο Γιάννης ήταν φίλος της οικογενείας, την ερωτεύτηκε και τους την πήρε, όχι για οικιακή βοηθό, για γυναίκα. «Τους στείλαμε άλλη», μου λέει, «Καλύτερη!».

Το τηλέφωνο χτυπάει και είναι η Νίνα που έφυγε πριν δυο χρόνια πίσω στην Τυφλίδα. Μα καλά, τρίτη Νίνα; Η Νάταλι μου εξηγεί. «Η Αγία Νίνο είναι η πιο σημαντική Αγία των Γεωργιανών. Αυτή μας έφερε τον Χριστιανισμό. Είναι συνδετικός κρίκος μεταξύ Ελλάδας και Γεωργίας, γιατί είναι ξαδέρφη του Αγίου Γεωργίου, απ’ όπου λένε ότι πήρε το όνομά της η Γεωργία, η πατρίδα μας. Το όνομά της είναι Νίνο, αλλά στην Ελλάδα το κάνουμε Νίνα για να το καταλαβένετε».

Η Νίνα από την Τυφλίδα, λοιπόν, μου λέει για την ζωή της στην Ελλάδα. Την Καβάλα, το Ναύπλιο, το Περιστέρι. «Μόνο που η κρίση δυσκόλεψε τα πράματα. Έφυγα από την Αθήνα και πήγα στην Ρόδο να δουλέψω σε ένα ξενοδοχείο. Μετά ήρθε και η μικρή στην ζωή μου. Μια άνεργη γυναίκα με ένα μωρό σε μια ξένη χώρα, δεν είναι εύκολο να ζήσει. Έτσι, πήρα την απόφαση να επιστρέψω». Τώρα ζει στην Γεωργία με τον σύζυγό της. Έχει όμως ωραίες αναμνήσεις από την Ελλάδα, ειδικά από το Ναύπλιο. «Στην Γεωργία τι αξίζει να δούμε;” την ρωτάω. “Μετά τις παραλίες της Ελλάδας, τι μπορώ να πω… Τα βουνά μας».

Η συζήτηση πηγαίνει στα χαρτιά των μεταναστών. “Είναι δυνατόν να υπάρχουν τόσες γυναίκες χωρίς χαρτιά για τόσα χρόνια. Δεν θα έπρεπε να έχει βρεθεί ήδη η λύση;” με ρωτά ο Mικαμπερίτζε.  Οι γυναίκες θυμούνται τη Μάρι που γύρισε στο Κουτάισι. Εκεί, κάθε οικογένεια έχει και έναν μετανάστη στην Ελλάδα. Την Ίγκα που επέστρεψε τον Σεπτέμβρη στην Τυφλίδα. Φτιάχνει κοσμήματα και περνάει χρώμα στο μέταλλο. “Ήρθαμε με τα πόδια από Ιταλία, από Έβρο, από τα νησιά… Φεύγουμε όμως με το αεροπλάνο, σε 2 ώρες και 40 λεπτά είμαστε πίσω” λέει η Νάταλι.

“Έφυγαν και πολλές οικογένεις”, μου τονίζουν. “Για να σπουδάσουν τα παιδιά στην Γεωργία. Η Μαρί, ο Γιώργος, η Θεώνη, η Νατία, η Μανάνα, η Σάλο…” Η Νάταλι θυμάται την Καίτη. Καίτη από Κετεβάν και όχι από Κατερίνα. “Ήταν οικιακή βοηθός και μουσικολόγος. Τώρα είναι στο Κρατικό Μουσείο Λαικών Οργάνων της Γεωργίας”.  Η Τίνα, ήταν δημοσιογράφος στην εφημερίδα “Γεωργιανή” τώρα που επέστρεψε άνοιξε ένα ταξιδιωτικό γραφείο. “ΟΛΥΜΠΙΑ” το ονόμασε”.  Η Σοφία και η Νίνα ήταν εσωτερικές στα Βόρεια Προάστια. Μάζεψαν χρήματα, και τώρα άνοιξαν φροντηστήριο ξένων γλωσσών πίσω στην πατρίδα τους.

Ο κύριος Mικαμπερίτζε μου δείχνει ένα περιοδικό με φωτογραφίες και κείμενα για τη Γεωργία. “Είδες πόσο όμορφη είναι; Σαν τη Μάνη. Το αλφάβητό μας το έχεις δει; Είναι ένα από τα 14 αλφάβητα του κόσμου” Η αγάπη του για την πατρίδα του είναι μεγάλη. Με συνοδεύει μέχρι την πόρτα “Εμείς σας φέραμε την άρση βαρών, εμείς σας φέραμμε το τζούντο. Νικάμε και του Ιάπωνες εμείς. Πρέπει κάποια στιγμή οι Έλληνες να μάθετε να εκμεταλλεύεστε αυτά που φέρνουν οι μετανάστες μαζί τους”, μου λέει.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter,  Facebook και Instagram.