«Ο Καζαντζάκης Εκπροσωπεί μια Δίψα που Δεν Σβήνει Ποτέ»

Την πρώτη φορά που άκουσα το όνομά του ήταν πριν από περίπου δυόμισι χρόνια, όταν βραβεύτηκε με τον Χρυσό Διόνυσο στο Φεστιβάλ Δράμας για την ταινία μικρού μήκους Κύβος. Η τελευταία ήταν πριν από μερικές εβδομάδες, όταν είδα το ντοκιμαντέρ Αναζητώντας τον Καζαντζάκη, σε παραγωγή COSMOTE TV, συμπαραγωγή ελculture και σε συνεργασία με τις Εκδόσεις Καζαντζάκη.

«Αλήθεια σου άρεσε ή απλά μου το λες έτσι;», με ρώτησε, ενώ πίναμε έναν καφέ στα γρήγορα στην πλατεία Βικτωρίας. Μια ερώτηση άμεση και γεμάτη ειλικρίνεια, σαν αυτές που κάνουν άνθρωποι που γνωρίζονται χρόνια μεταξύ τους. Αλλά η αλήθεια είναι ότι αυτήν την οικειότητα στη βγάζει εύκολα ο Αλέξανδρος Σκούρας. Στη μια ώρα που καθίσαμε παρέα, έμοιαζε λες και γνωριζόμασταν από παλιά, μιλώντας πότε για τη Φωκίωνος Νέγρη (εκεί έχει μεγαλώσει) και τη διασκέδαση της δεκαετίας του ’90 και πότε για τα παιδιά μας και την πορεία του στον χώρο - και φυσικά για τον Νίκο Καζαντζάκη. Spoiler alert: Όντως μου άρεσε το ντοκιμαντέρ.

VICE: Πότε αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τη σκηνοθεσία; Αλέξανδρος Σκούρας:
Το ήθελα και το σκέφτηκα από πολύ μικρός, από τα τελευταία χρόνια του σχολείου. Μόνο οι ταινίες με ενδιέφεραν. Δυστυχώς, όμως, φοβόμουν και έτσι εξαιτίας μιας ηλίθιας ανασφάλειας σπούδασα άλλα πράγματα, προσπαθώντας να κάνω αυτό που αγαπούσα παράλληλα. Μόλις τα τελευταία χρόνια αποφάσισα οριστικά να ασχοληθώ ολοκληρωτικά με τη σκηνοθεσία. Η αλήθεια είναι ότι δεν μετανιώνω, επειδή όλα όσα έζησα και πέρασα, είναι αυτά που με διαμόρφωσαν ως σκηνοθέτη. Αν είχα ασχοληθεί από την αρχή, θα ήμουν διαφορετικός -μπορεί καλύτερος, αλλά μπορεί και χειρότερος- σκηνοθέτης.

Από πού εμπνέεστε για τις δουλειές σας;
Από παντού και αυτό προκαλεί ένα πρόβλημα, να μην μπορώ να θυμηθώ ποτέ πως μου γεννήθηκε μια ιδέα. Σίγουρα η μεγαλύτερη έμπνευση μου είναι οι ταινίες που βλέπω στον κινηματογράφο. Πάντα σκέφτομαι πολύ βλέποντας μια ταινία στο σινεμά και προσπαθώ συνεχώς να ισορροπήσω τη σκέψη μου ανάμεσα στην ταινία που βλέπω και σε αυτά που γεννιούνται στο μυαλό μου.

VICE VIDEO: Το VICE Συναντά τη «Μάντισσα» Σάττι

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Πώς βλέπετε τα πράγματα στην Ελλάδα για τους σκηνοθέτες;
Να σου πω την αλήθεια, δεν θέλω να πω ξανά τα τετριμμένα. Θεωρώ τον εαυτό μου από τους τυχερούς, αλλά δεν μπορώ να κοιτάω μόνο τη δική μου περίπτωση. Αυτήν τη στιγμή μπορώ να επιβιώσω κάνοντας δουλειές σχετικές με τη χρήση κάμερας, χωρίς να κάνω αποκλειστικά πράγματα που με ενδιαφέρουν. Προσπαθώ όσο μπορώ να περιορίσω τις ασχολίες μου σε πράγματα που θέλω να κάνω, αλλά όταν έχεις οικογένεια, δεν είναι εφικτό και δεν ξέρω αν θα μπορεί ποτέ να γίνει. Αυτή είναι η κατάσταση για τους σκηνοθέτες στην Ελλάδα και λέω ξανά ότι εγώ είμαι από τους τυχερούς.

Ποια είναι τα στοιχεία εκείνα που πρέπει να έχει ένας νέος, για να ασχοληθεί με τη σκηνοθεσία στην Ελλάδα σήμερα;
Υπομονή και πάθος - και αυτά τα δύο στοιχεία να τα μετουσιώνει σε ατέλειωτες ώρες διαβάσματος και παρακολούθησης ταινιών. Ατέλειωτες, όμως. Οι σχολές δεν θα σου δώσουν τίποτα πραγματικά, αν εσύ δεν είσαι έτοιμος να το πάρεις πάνω σου. Επίσης, κυρίως να βρει τη γλώσσα εκείνη που τον εκφράζει. Τη δική του γλώσσα. Αρχικά, ας δανειστεί από παντού, ας μιμηθεί, αντιγράψει κτλ. Αλλά σταδιακά να βρει τον δικό του τρόπο επικοινωνίας.

Πότε ήταν η πρώτη σας επαφή με το έργο του Νίκου Καζαντζάκη;
Στα φοιτητικά μου χρόνια και λίγο αργότερα - σχετικά αργά σε σχέση με τον μέσο όρο. Τρελάθηκα, όμως, από το πρώτο του βιβλίο. Ακόμη και σήμερα θεωρώ το Ο Τελευταίος Πειρασμός ως ένα από τα καλύτερα βιβλία που έχω διαβάσει στη ζωή μου.

Γιατί επιλέξατε να κάνετε ένα ντοκιμαντέρ για εκείνον;
Αρχικά μού προτάθηκε να σκηνοθετήσω το ντοκιμαντέρ, δεν ήταν δική μου ιδέα. Επέλεξα, όμως, να το αναλάβω, λόγω της αγάπης που είχα γι αυτόν. Αν ήταν κάποιος άλλος συγγραφέας, μπορεί να μην δεχόμουν.

Πόσο καιρό σας πήρε να ολοκληρώσετε το ντοκιμαντέρ;
Τρεις μήνες κράτησε η έρευνα που έκανα. Χρειάστηκε να διαβάσω όλες τις επιστολές του, για να καταφέρω να τον γνωρίσω, όσο αυτό ήταν εφικτό. Μετά, τα γυρίσματα κράτησαν σπαστά δύο μήνες και περίπου δυόμισι μήνες το μοντάζ.

Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες δυσκολίες που αντιμετωπίσατε στη δημιουργία του;
Η μεγαλύτερη δυσκολία ήταν να καταφέρω να μιλήσω για το έργο του Καζαντζάκη σε βάθος, μπαίνοντας σε απαιτητικά για το ευρύ κοινό ζητήματα, χωρίς να κάνω την ταινία δύσκολη για τον μέσο θεατή. Να κάνω ουσιαστικά μια βιογραφία που και εγώ ο ίδιος θα ήθελα να δω, όχι μια συμβατική και βαρετή παρουσίαση γεγονότων. Γι’ αυτόν τον λόγο, από την αρχή δεν ήθελα να αναφερθώ σε όλα. Ήθελα να μιλήσω για λίγα, αλλά σε βάθος.

Τι ανακαλύψατε αναζητώντας τον Καζαντζάκη;
Ανακάλυψα μια πραγματικά ενδιαφέρουσα προσωπικότητα. Θαυμαστή. Ήξερα τον συγγραφέα και τα βιβλία, αλλά πολλές φορές συνάντησα έναν άνθρωπο που μου προξενούσε μεγαλύτερο ενδιαφέρον και από τους ήρωες των μυθιστορημάτων του. Ζήλεψα κομμάτια της ζωής του, ζήλεψα την ανάγκη του να κινείται συνεχώς. Ανακάλυψα και ένα χωριό 200 κατοίκων στα σύνορα Τσεχίας και Γερμανίας, το Μπόζι Νταρ, όπου ο Καζαντζάκης πέρασε τρία χρόνια από τη ζωή του και αυτοί οι 200 κάτοικοι είναι τόσο περήφανοι γι’ αυτό, που έχουν αφιερώσει ένα μεγάλο μέρος του μουσείου τους στο πρόσωπό του και έχουν ένα μνημείο προς τιμή του στη μικρή πλατεία του χωριού τους.

Ποιο είναι το μήνυμα που θέλει να περάσει το ντοκιμαντέρ;
Δεν μου αρέσει ο όρος «μήνυμα» - αν δεν κάνω λάθος, ο Rossellini ήταν αυτός που έλεγε ότι τα μηνύματα τα φέρνουν οι ταχυδρόμοι και όχι οι ταινίες. Αυτό που θα ήθελα να συμβεί στον θεατή, είναι να γυρίσει σπίτι και να θέλει να διαβάσει ξανά Καζαντζάκη.

Τι εκπροσωπεί για εσάς ο Νίκος Καζαντζάκης;
Εκπροσωπεί μια δίψα που δεν σβήνει ποτέ. Δεν μπορεί να σβήσει και έτσι σε κρατάει συνεχώς σε εγρήγορση. Δεν ξέρω πώς κατάφερε να το πετύχει αυτό. Μου φαίνεται τρομερά δύσκολο.

Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;
Ετοιμάζω ένα ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους για την προσπάθεια δύο Ελλήνων να ανέβουν στο Έβερεστ. Μου άρεσε πολύ η ιστορία τους, με συνεπήρε και έτσι θέλησα να τη μεταφέρω κινηματογραφικά. Επιπλέον, ετοιμάζω μια ακόμη μικρού μήκους ταινία, προσπαθώντας να βρω τα χρήματα για να την κάνω και στα μελλοντικά μου σχέδια είναι μια μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας. Αλλά με όλα αυτά που κάνω, δεν ξέρω πότε θα βρω το χρόνο να τη βάλω μπροστά.

Περισσότερα από το VICE

«Εκτός Υπηρεσίας» - Γιατί τα Λεωφορεία στην Αθήνα Παίρνουν Φωτιά

Ο Σταύρος Τσιώλης Επιστρέφει Μετά από 13 Χρόνια με Ένα Ακίνητο Road Movie

Ένας Τούρκος Sifu στην Ελλάδα μάς Έδειξε το Καλύτερο Σύστημα Αυτοάμυνας