Φωτογραφίες: Αλέξανδρος ΑβραμίδηςΤο μεσημέρι της Δευτέρας περισσότεροι από 1.000 πρόσφυγες ξεκίνησαν μαζικά από το βουτηγμένο στη λάσπη καμπ της Ειδομένης και πήραν τον δρόμο προς το χωριό Χαμηλό, περίπου 5 χλμ δυτικά από εκεί. Άρχισα να τους ακολουθώ. Ήταν ένα ποτάμι εξαθλιωμένων ανθρώπων, εγκλωβισμένων για τρεις εβδομάδες πίσω από τον φράχτη, οι οποίοι τώρα δεν είχαν τίποτα να χάσουν. Φώναζαν «Γερμανία - Γερμανία» και «Ευχαριστούμε, Ελλάδα» και βάδιζαν ασταμάτητα. Ήταν τόσοι πολλοί και με τόσο λασπωμένα παπούτσια, ώστε η άσφαλτος από τον Ειδομένη στο Χαμηλό έμοιαζε με χωματόδρομο. «Θέλω να περάσω τα σύνορα, σήμερα είναι η ευκαιρία μου. Δεν σκέφτομαι ότι θα συλληφθώ από την Αστυνομία της ΠΓΔΜ, γιατί τώρα δεν έχω άλλη επιλογή» μου είπε ο Σύρος Mohamed Ali Fahru, 20 ετών, ο οποίος ήταν εγκλωβισμένος για 20 ημέρες στην Ειδομένη. Οι περισσότεροι επαναλάμβαναν το ίδιο με τον Fahru – ότι δεν είχαν τίποτα να χάσουν. «Δεν περιγράφεται αυτό που συμβαίνει. Είναι αποφασισμένοι να περάσουν» είπε η τοπική πρόεδρος της Ειδομένης, Ξανθούλα Σουπλή.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Οι πρόσφυγες έφθασαν στο Χαμηλό και κατηφόρισαν προς τον χείμαρρο που περνά στα 2 χιλιόμετρα από το χωριό, τον οποίοι οι ντόπιοι ονομάζουν Μαλαρέβα. Δύο διμοιρίες των ΜΑΤ βρίσκονταν στο σημείο, ωστόσο δεν μπορούσαν να ανακόψουν το ανθρώπινο ποτάμι. Οι πρόσφυγες βουτούσαν μαζικά στο νερό, κρατώντας με το ένα χέρι το χοντρό σχοινί που είχαν απλώσει κάθετα στην κοίτη εθελοντές. Αυτή ήταν μία από τις πιο συγκλονιστικές στιγμές από την πρώτη μέρα που πήγα στην Ειδομένη, το 2013. Μωρά έκλαιγαν, γυναίκες παραπατούσαν στα βράχια και γαντζώνονταν η μία από την άλλη, ηλικιωμένοι περνούσαν πάνω στους ώμους συγγενών τους. Το νερό ήταν παγωμένο. Κατέβαινε με ορμή και χτυπούσε στις πέτρες. Αρκούσαν λίγα δευτερόλεπτα για να μουδιάσουν τα πόδια μου.
Πέρασα στην αντικρινή όχθη και συνέχισα πιο γρήγορα. Όλοι βιάζονταν γιατί η οριογραμμή τώρα απείχε ακόμη δύο χιλιόμετρα. Με μία μεγάλη ομάδα Κούρδων από το βόρειο Ιράκ ανηφορίσαμε γρήγορα τα σπαρμένα χωράφια. Οι φωνές από το δράμα στο ποτάμι έφθαναν καθαρά ως εδώ πάνω. Βγήκαμε σε έναν χωμάτινο δρόμο κι έπειτα συναντήσαμε τον συρμάτινο φράχτη που έχτισε η ΠΓΔΜ κατά μήκος των συνόρων. Στην απέναντι πλευρά υπήρχαν καλοστοιχισμένα αμπέλια. Ακολουθήσαμε τον φράχτη, ώσπου σε κάποιο σημείο τα σύρματα τελείωσαν και ξεκινούσε πυκνή βλάστηση. Στα δεξιά του μονοπατιού υπήρχαν τα ερείπια ενός παλιού φυλακίου της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Βρισκόμασταν σε ξένο έδαφος. Λίγη ώρα νωρίτερα είχε φθάσει η πληροφορία ότι περίπου 30 Έλληνες και ξένοι φωτορεπόρτερ και ακτιβιστές, που ακολουθούσαν τα πρώτα γκρουπ των προσφύγων, είχαν συλληφθεί και κρατούνταν. Οι πρόσφυγες συνέχισαν κανονικά τον δρόμο της μεγάλης φυγής. Άκουγα, αλλά δεν μπορούσα να διακρίνω, τα στρατιωτικά κλιμάκια που τους έφραζαν τον δρόμο λίγες εκατοντάδες μέτρα πιο κάτω.Η πραγματικότητα όπως είναι, μέσα από το Newsletter του VICE Greece.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Η πρωτοφανής «έξοδος» φαίνεται ότι ήταν οργανωμένη από κάποιους, οι οποίοι, ανεξαρτήτως προθέσεων, εξαπάτησαν τους πρόσφυγες και τους έθεσαν σε κίνδυνο. Πολλές πηγές, χωρίς να το δηλώνουν επίσημα, δείχνουν ως υπεύθυνους μία ομάδα ακτιβιστών από χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, οι οποίοι βρίσκονται τον τελευταίο καιρό στην Ειδομένη και η αλήθεια είναι ότι είχαν κάνει σημαντικό έργο. Κανείς όμως δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα ποιοι τελικά μοίρασαν στη λασπωμένη τεντόπολη ήδη από το βράδυ της Κυριακής φυλλάδια γραμμένα στα αραβικά, τα οποία έλεγαν περίπου ότι «τα σύνορα είναι εικονικά κλειστά και ότι υπάρχει αφύλακτο πέρασμα στα 5 χιλιόμετρα από την Ειδομένη και ότι αν ξεκινήσουν όλοι μαζί ειρηνικά, τότε κανείς δεν θα μπορέσει να τους σταματήσει».Το πιο σημαντικό. Άγνωστη παρέμενε ως αργά τη νύχτα της Δευτέρας η τύχη των περίπου 1.000 προσφύγων που εκτιμάται ότι πέρασαν μαζικά στην ΠΓΔΜ κατά τη διάρκεια της πρωτοφανούς «μεγάλης φυγής». Οι αρχές της γειτονικής χώρας ανακοίνωσαν ότι οι περισσότεροι πρόσφυγες μεταφέρθηκαν από τη μεθοριακή ζώνη στην πόλη της Γευγελής, προκειμένου στη συνέχεια να επανα-προωθηθούν στο ελληνικό έδαφος, χωρίς ωστόσο να γίνουν γνωστές λεπτομέρειες από τη διαδικασία. Tο βέβαιο είναι ότι πολλοί εξ αυτών πέρασαν τη νύχτα στο χωριό Μόιν, τον πρώτο οικισμό μετά τα σύνορα, κι ακόμη περισσότεροι βρίσκονταν εγκλωβισμένοι στο βουνό, δίπλα στον φράχτη, βρεγμένοι και λασπωμένοι σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες. «Θα είναι θαύμα αν δεν υπάρχουν το πρωί αγνοούμενοι ή νεκροί από υποθερμία» έλεγαν χθες στο VICE αστυνομικοί των συνόρων και μέλη ΜΚΟ που εργάζονται στην Ειδομένη. Μόλις την προηγούμενη μέρα τρεις πρόσφυγες (δύο άντρες και μία γυναίκα) μέλη ενός γκρουπ τουλάχιστον 23 ατόμων, βρέθηκαν νεκροί στην όχθη χειμάρρου έξω από τη Γευγελή.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Το επεισόδιο της Δευτέρας αναμένεται να προκαλέσει μίνι διπλωματικό επεισόδιο μεταξύ Ελλάδας και ΠΓΔΜ καθώς οι αρχές της γειτονικής χώρας κατηγορούν τις ελληνικές για απραξία. Ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας συγκάλεσε έκτακτη σύσκεψη στο Μαξίμου για το προσφυγικό.«Το ελληνικό κράτος δεν παίζει το κρυφτό. Οι ελληνικές αρχές ούτε κατευθύνουν, ούτε διευκολύνουν πρόσφυγες και μετανάστες να περάσουν κλειστά σύνορα, αλλά αντιθέτως λειτουργούν αποτρεπτικά στο πλαίσιο των καθηκόντων τους» αναφέρει σε ανακοίνωσή του ο Γιώργος Κυρίτσης, εκπρόσωπος του Συντονιστικού για το προσφυγικό.
«Με την ευκαιρία η ελληνική κυβέρνηση καλεί πρόσφυγες και μετανάστες να μην πιστεύουν την παραπληροφόρηση από επιτήδειους, αλλά να εμπιστεύονται τις ελληνικές αρχές για τη μεταφορά και την προσωρινή φιλοξενία τους στους διαμορφωμένους χώρους φιλοξενίας» καταλήγει η ανακοίνωση.
