Οδηγός Aπενοχοποίησης για το Μουντιάλ

Επειδή η εποχή είναι παραπάνω πολιτική απ' όσο αντέχει ο μέσος εγκέφαλος. Επειδή τα βραζιλιάνικα γκράφιτι με τα πεινασμένα παιδιά μπορούν να ενοχλήσουν συνειδήσεις. Επειδή το ποδόσφαιρο ποτέ δεν ήταν απλά ποδόσφαιρο. Επειδή ο Κώστας ο Μήτρογλου και όχι ο Ηλίας ο Παναγιώταρος θα είναι το πρόσωπο που θα εκπροσωπεί την Ελλάδα σε όλο τον κόσμο για λίγες μέρες. Για όλα αυτά και κυρίως για την παιδική μας ηλικία, προσφέρουμε έναν μη ποδοσφαιρικό οδηγό επιβίωσης για σκεπτόμενους ανθρώπους ενόψει Μουντιάλ.

Πώς οι φασίστες πήγαν να μας κλέψουν την μπάλα

Όλα ξεκίνησαν ανύποπτα, στις αρχές των 00s. Και βγήκαν δειλά στην επιφάνεια, το 2004. Τον Ιούλιο του 2004, οι παρατηρητικοί, όσοι δεν είχαν μεθύσει ολοκληρωτικά με τα αποτελέσματα ευφορίας που - ποιος το περίμενε; - μπορούσε να προσφέρει το κεφάλι του Αγγελου Χαριστέα, διέκριναν πως γύρω από την Ομόνοια που μεθούσε με ελληνικό DNAεμφανίζονταν τα πρώτα σταγονίδια της Χρυσής Αυγής.

Ο Ηλίας Παναγιώταρος και η παρέα του, ορισμένοι απόκληροι της ζωής με επιχειρηματικές προοπτικές, βρήκαν αποκούμπι στη μπάλα, εκμεταλλεύτηκαν το πανηγύρι και κυνήγησαν μετανάστες στα στενά του κέντρου κατά τη διάρκεια των πανηγυρισμών για το Euro2004. Ηταν όλοι τους μέλη της «Γαλάζιας Στρατιάς» που πρωτοεμφανίστηκε τον Οκτώβριο του 2000 στο ΟΑΚΑ, στον αγώνα της Εθνικής με τη Φινλανδία. Εκεί είδαμε τους πρώτους ναζιστικούς χαιρετισμούς. Ο Παναγιώταρος, εμφανίστηκε για πρώτη φορά επίσημα στην τηλεόραση καθώς έκανε τις πρώτες του δηλώσεις σε κανάλια στην Λεωφόρο Συγγρού, τον Μάρτιο του 2001, όταν έκαιγε τούρκικες σημαίες για να διαμαρτυρηθεί για την υποβολή κοινής υποψηφιότητας της ελληνικής ομοσπονδίας με την αντίστοιχη τουρκική για τη συνδιοργάνωση του Euro2008. Και όπως έχει γράψει στην εξαιρετική του ανάλυση «Η μαύρη βίβλος της Χρυσής Αυγής» ο Δημήτρης Ψαρράς, η Γαλάζια Στρατιά και η Τοπική Οργάνωση Παγκρατίου της Χρυσής Αυγής συστεγάζονταν στην ίδια διεύθυνση.

Όλα αυτά, είναι ιστορικά στοιχεία και μια μελέτη γύρω από το πόσο εύκολα, ύπουλα και διαβρωτικά, μπορεί μια παρανοϊκή ιδεολογία να κρατηθεί ζωντανή κοντά στον σταθερό παραλογισμό του οπαδού. Μέχρι να βρει τις κατάλληλες συνθήκες να ανθίσει.

Αλλά όχι. Αν γουστάρεις να δεις τον Γιώργο Καραγκούνη να κλαίει σαν τον Ρόκι Μπαλμπόα μετά από ένα γκολ της Εθνικής, όχι αυτό δεν σε κάνει φασίστα. Σε κάνει άνθρωπο.

Η ενοχή με τις φαβέλες

Παιδιά που κλαίνε. Υποσιτισμένα παιδιά που προσπαθούν να φάνε μια μπάλα ποδοσφαίρου. Το σήμα της FIFAδίπλα σε όπλα. Βανδαλισμένα πόστερ της Εθνικής Βραζιλίας. Εικόνες καταστολής από βραζιλιάνικα ΜΑΤ με λυσσασμένα γκλόμπ.

Οι streetartistsτης Βραζιλίας, ζούνε μέρες δόξας, καθώς με έναν οικουμενικό τρόπο, χωρίς λόγια, μόνο με πολύχρωμες εικόνες που πουλάνε και πονάνε, σημειώνουν μια αυξανόμενη αντίδραση για τα 18 δισεκατομμύρια δολάρια που ξοδεύει η κυβέρνηση της Βραζιλίας για το Μουντιάλ, έχοντας ξεχάσει την παιδεία, τις δημόσιες μεταφορές, το σύστημα υγείας και άλλα τέτοια λιγότερο εμπορικά από τον Νειμάρ.

Τα στερεότυπα του μέσου Βραζιλιάνου που τρέφεται με ντρίμπλες, άμμο της Κοπακαμπάνα και μεγάλους γλουτούς καταρρέουν καθώς μια χώρα βρίσκεται σε ταξική σύγκρουση με επίκεντρο την όλο και αυξανόμενη ανισότητα.

Τι ακριβώς ισχύει; Αν δούμε το Μουντιάλ είμαστε αδιάφοροι για τη ζωή στις φαβέλες; Είμαστε χορτασμένοι δυτικοί βολεμένοι άνθρωποι που απλά θέλουν να δουν πλούσιους τύπους να κλωτσάνε μια μπάλα; Τίποτα από τα παραπάνω. Με την κατάλληλη κοινωνική συνείδηση, ξεπεράστε τις ενοχές σας και δείτε μπάλα σαν αυτό που είναι: Απλά μπάλα. Η ανισότητα θα είναι εκεί και πριν και μετά.

Οι παιδικοί ποδοσφαιρικοί σου ήρωες, δεν είναι ήρωες

Θυμάμαι ακόμα που βρισκόμουν όταν ο Ζινεντίν Ζιντάν ξεχνούσε τον τραπεζικό του λογαριασμό, την ποδοσφαιρική του ποιότητα, τις συνέπειες των πράξεων του, την χώρα του και τους συμβιβασμούς της καριέρας του. Την ώρα που θυμόταν την ζωή στα γκέτο της Αλγερίας, έπαιρνε φόρα και γκρέμιζε έναν ύπουλο φανφαρόνο Ιταλό που του είχε βρίσει αδερφή και μάνα.

Και όλα αυτά ενώ προηγουμένως είχε κάνει αυτή την ποδοσφαιρική αλητεία.

Θυμάμαι τα κείμενα μετά. Τον θαυμασμό στην δικαιοσύνη. Την καταφυγή στο ένστικτο. Τους ύμνους για το παιδί που «μπορείς να το βγάλεις από το γκέτο, αλλά το γκέτο δεν βγαίνει απ' αυτό». Την επίκληση στην αλητεία. Το πώς αυτός ο άνθρωπος έγινε σύμβολο αντίστασης στο κατεστημένο. Ενώ ήταν κατεστημένο.

Ηταν μια αλλήθωρη ματιά ανθρώπων που είδαν σε μια τσαμπουκαλεμένη κουτουλιά αυτό που ήθελαν να δουν. Το θυμήθηκα βλέποντας τον Ζινεντίν Ζιντάν, να διαφημίζει έναντι κάποιων εκατομμυρίων ευρώ (τι τα χρειάζεται;) την διεφθαρμένη ανάληψη του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2022 από το Κατάρ, το μέρος στο οποίο το ποδόσφαιρο θα πάει να πεθάνει σε ένα γήπεδο με κλιματισμό.

Συμπέρασμα: Το ποδόσφαιρο πρέπει να το βλέπουμε με τα κανονικά ποδοσφαιρικά γυαλιά μας. Αν είστε από μια ηλικία και πάνω, μην κάνετε τους αμειβόμενους ποδοσφαιριστές πολιτικά ινδάλματα. Ακόμα και ο Μαραντόνα, την αντίδραση την έχει κάνει επάγγελμα. Μην το κάνετε, γιατί κάποια στιγμή, θα έρθει κάποιος και θα σας κλέψει τους ήρωες. Και αυτό πονάει.

Το ποδόσφαιρο δεν έχει να κάνει με τις σχέσεις

Υπάρχει ένας κανόνας στο χιούμορ. Όταν κάτι επαναλαμβάνεται, όταν ένα αστείο εμφανίζεται συνέχεια, όταν κάθε τέσσερα χρόνια ακούς τα ίδια και τα ίδια, τότε δεν είναι χιούμορ, είναι καταφύγιο αμηχανίας. Αυτό το αντιλαμβάνεσαι διαβάζοντας διάφορα κείμενα που σαν σαλιγκάρια εμφανίζονται λίγο πριν το μουντιάλ. Με σεξιστικές αποψούλες του τύπου «να εξηγήσουμε στις γυναίκες τι είναι οφσάιντ», με αντίστροφο γυναικείο σεξισμό του στιλ «πώς να βγαίνεις έξω με τις φίλες σου όταν έχει Μουντιάλ» και άλλα τέτοια κατασκευασμένα στερεότυπα. Στην πραγματικότητα όλα γράφονται από ανθρώπους που δεν έχουν ιδιαίτερη σχέση. Ούτε με το ποδόσφαιρο, ούτε με τις γυναίκες. Μπορείς και ποδόσφαιρο να δεις και σεξ να κάνεις (σίγουρα όχι ταυτόχρονα). Ολα τα άλλα είναι δικαιολογίες.

Το Μουντιάλ είναι η παιδική σου ηλικία

Ας σταματήσουμε να αγχωνόμαστε για όλα τα δεινά του κόσμου. Το ποδόσφαιρό πάντα έτσι ήταν, πίσω από την ομορφιά του - ή εξαιτίας της απλής ομορφιάς του - μπορούσαν να στηριχτούν δικτατορίες, να διαπραχθούν αδικίες, να υπνωτιστούν λαοί. Ρωτήστε και τους Αργεντινούς πως βλέπουν το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1978, το οποίο κατέκτησαν την ώρα που αντιφρονούντες εκτελούνταν στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων του Μπουένος Αιρες.

Το Μουντιάλ στην πραγματικότητα, είναι η παιδική σου ηλικία. Το πρώτο παιχνίδι που είδες με πλήρη ενήλικη παρέα. Η συνενοχή με τους μεγάλους. Τα μπινελίκια που άκουσες από κάποιον «μεγάλο» και η γκρίνια μιας μητέρας που «βρίζετε μπροστά στο παιδί». Ο ασπρόμαυρος Μαραντόνα, η μασκότ του Mexico1986, τα χαρτάκια Panini, το χαμένο πέναλτι της Αγγλίας που σε σημάδεψε, η στιγμή μια μέρα μετά σε κάποιο προαύλιο σχολείου που προσπαθούσες - υπερβολικά μάταια - να γίνεις ο Μπουντραγκένιο. Τα πρώτα Μουντιάλ είναι πάντα τα καλύτερα ακριβώς για αυτό: Επειδή συμβολίζουν την αθωότητα σου, που τι να κάνουμε; Πέθανε.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter,  Facebook και Instagram.