Ίσως Πρέπει να Δοκιμάσεις την Αναρχία στις Σχέσεις

Το να πούμε ότι η πολυσυντροφικότητα έχει βρει τη θέση της στη σημερινή κουβέντα για τις σχέσεις, δεν εκπλήσσει κανέναν: μπορεί να μην το κάνεις ή να μην ξέρεις κάποιον που το κάνει, αλλά θα ’χεις μια ιδέα περί τίνος πρόκειται. Αλλά η πολυσυντροφικότητα, που πολλές φορές ερμηνεύεται ως «απατάω και τη γλιτώνω», δεν είναι όρος που περιλαμβάνει τα πάντα. Καθώς οι σχέσεις μας γίνονται πιο περίπλοκες, το ίδιο συμβαίνει και με το λεξιλόγιο που χρησιμοποιούμε για να τις περιγράψουμε.

Συνάντησα τον όρο «αναρχικός της σχέσης» (relationship anarchist) σε αυτό το άρθρο της Guardian, στα τέλη του περασμένου χρόνου. Πρoτού καν το διαβάσω, αναστέναξα: Σκέφτηκα fuckbros θαυμαστές της Ayn Rand, των οποίων ο μισογυνισμός δεν κρύβεται καθώς παραθέτουν λάθος Judith Butler. Όταν, όμως, διάβασα προσεκτικά, οι φόβοι μου ότι η αναρχία στις σχέσεις υπάρχει μόνο ως μια συναισθηματική «πυραμίδα» για να πηδιούνται οι αναρχοκαπιταλιστές, διαλύθηκαν.

Παρόλα αυτό, το να πεις τι ακριβώς είναι η αναρχία στις σχέσεις δεν είναι και το πιο απλό πράγμα. Η πιο κοινή επικρατούσα άποψη είναι ότι η αναρχία στις σχέσεις περιλαμβάνει την άρνηση των κοινωνικά επιβεβλημένων ή κληροδοτημένων ιεραρχιών μέσα στις σχέσεις, απορρίπτοντας τις προτεραιότητες που ζητούν αυτές τις ιεραρχίες. Σε αντίθεση με πολλές πολυσυντροφικές σχέσεις, ένας μακροχρόνιος ερωτικός σύντροφος δεν έχει προτεραιότητα, σε σχέση με έναν καινούργιο, πιο χαλαρό σύντροφο, μόνο και μόνο λόγω χρονικής διάρκειας. Επίσης, για πολλούς αναρχικούς των σχέσεων, μια στενή, πλατωνική φιλία μπορεί να την καταστήσει ισάξια με τη σχέση με έναν fuckbuddy. Αυτή η ιδέα δεν είναι άγνωστη στα μέλη της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, όπου το «αναρχικό» σεξ και οι ανάλογες πρακτικές στις σχέσεις, με διάφορα ονόματα και όψεις, είναι διαχρονικά συνηθισμένες. Αλλά μόνο τα τελευταία χρόνια η αναρχία στις σχέσεις έχει κερδίσει mainstream προσοχή.

Ανεξίτηλη Ομορφιά

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook

Φυσικά, υπάρχουν και γκρίζα σημεία, όπως δείχνουν subreddits όπως το r/relationshipanarchy, όπου οι χρήστες συζητάνε καταστάσεις, υποθετικές ή πραγματικές, όπου η αναρχία συναντά θέματα σεξουαλικής υπευθυνότητας, ηθικής, ακόμη και μονογαμίας - παρόλο που πλασάρεται ως η νέα πολυσυντροφικότητα, μια αρκετά σημαντική μειονότητα αναρχικών των σχέσεων αποπειρώνται να συμφιλιώσουν αυτό που θα μπορούσε να θεωρηθεί μια τυπική μονογαμική σχέση με τις αξίες της αναρχίας στις σχέσεις.

Για να το πούμε απλά, «Δημιουργώ μια σχέση με δικούς μου όρους και προσπαθώ να αποδομήσω όλες τις κοινωνικές πιέσεις που υφίστανται οι σχέσεις. Δημιουργώ τη σχέση που θέλω από την αρχή και δεν ακολουθώ κάποιο υπάρχον μονοπάτι», μου λέει η Aja Jacques, μοντέλο και καλλιτέχνιδα από το Βερολίνο.

Όπως πολλοί υποστηρικτές της αναρχίας στις σχέσεις, η Aja πρωτοήρθε σε επαφή με αυτήν τη φιλοσοφία μέσω της πολυσυντροφικότητας. Στην πρώτη της σχέση με μη μονογαμικό σύντροφο, διάβασε το Opening Up του Tristan Taormino. O Taormino «κάνει λόγο για διαφορετικούς τύπους μη μονογαμικών δομών σχέσεων, που συνοδεύονται από συνεντεύξεις με ζευγάρια. Όταν το διάβασα, κατάλαβα ότι θέλω να είμαι πολυσυντροφική» και με περισσότερη έρευνα στο Ίντερνετ, έφτασε στην αναρχία στις σχέσεις.

Όμως δεν είναι απαραίτητα ένας όρος με τον οποίο συνδέεται εύκολα: «Η αναρχία στις σχέσεις έχει να κάνει με το να απομακρύνεις όλες αυτές τις δομές και να μην αντιμετωπίζεις τις σχέσεις όπως περιμένει η κοινωνία. Συχνά νιώθω ότι μερικές σχέσεις μου μοιάζουν με ετεροκανονιστικές σχέσεις, αλλά καταλήγουν έτσι, επειδή αυτό θέλω, τις φτιάχνουμε όπως θέλουμε με τον σύντροφό μου. Εξακολουθώ να τηρώ τις αρχές της αναρχίας στις σχέσεις».

Ποιες είναι, λοιπόν, αυτές οι αρχές; Πού είναι οι κανόνες για το τι εντάσσεται και τι όχι στην αναρχία στις σχέσεις; Το πιο κοντινό σε αυτό είναι το Relationship Anarchist Manifesto της Andie Nordgren, που κυκλοφόρησε το 2006 και μεταφράστηκε στα αγγλικά το 2012. Το μανιφέστο μεταφέρει τις βασικές αρχές της πολιτικής αναρχίας στον τομέα των σχέσεων. Ανάμεσα στους κανόνες υπάρχουν πράγματα όπως ότι δεν υπάρχουν, βασικά, κανόνες: «Τα συναισθήματά σου για κάποιον ή για την ιστορία σας δεν σου δίνουν το δικαίωμα να ελέγχεις έναν σύντροφο, ώστε να κάνει αυτό που θεωρείται φυσιολογικό να κάνεις σε μια σχέση». Ούτε συμβιβασμοί: «Η αγάπη δεν είναι πιο αληθινή όταν οι άνθρωποι συμβιβάζονται, επειδή αυτό είναι το αναμενόμενο». Επίσης, απομακρύνεται από την ιδέα ότι η αγάπη είναι σπάνιο αγαθό, «αμφισβητώντας την ιδέα ότι η αγάπη είναι αληθινή, όταν περιορίζεται σε ένα ζευγάρι. Μπορείς να αγαπήσεις πάνω από έναν ανθρώπους και η αγάπη και η σχέση με ένα άτομο δεν μειώνει την αγάπη για κάποιον άλλον».

Η επίδραση της αναρχίας στις σχέσεις στο μέλλον είναι δύσκολο να προβλεφθεί και όσοι την ακολουθούν λένε ότι δεν είναι απαραίτητα για όλους, καθώς χρειάζεται μεγάλη ωριμότητα, ικανότητα διαχείρισης χρόνου και ανοιχτή επικοινωνία. Αλλά η Aja πιστεύει ότι αυτό είναι το πιο θετικό στοιχείο της: «Αν γίνεται σωστά, αυξάνει την επικοινωνία. Γι’ αυτό ελπίζω ότι όσο περισσότεροι άνθρωποι υιοθετούν αυτό το στιλ σχέσης, τόσο πιο πολύ θα επικοινωνούμε στις σχέσεις μας και θα τις προσεγγίζουμε πιο συνειδητά». H αναρχία στις σχέσεις δεν είναι αναίτιος ναρκισσισμός, είναι αυτοδιάθεση, μια συνειδητή προσέγγιση στο τι θέλεις εσύ και οι σύντροφοί σου από τη σχέση. Όπως το θέτει η Nordgren, «Δεν σημαίνει ότι δεν δεσμεύεσαι ποτέ - απλώς εσύ αποφασίζεις τις δεσμεύσεις σου με τους ανθρώπους γύρω σου και τους ελευθερώνεις από τις νόρμες που υπαγορεύουν ότι ορισμένες δεσμεύσεις είναι προαπαιτούμενα για να είναι η αγάπη αληθινή».

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο i-D UK.

Περισσότερα από το VICE

Κρατούμενοι των Ελληνικών Φυλακών Περιγράφουν τις Προσπάθειές τους να Αποδράσουν

Aυτή Είναι η Φετινή Λίστα του Site που Προβλέπει Θανάτους Διασημοτήτων

Ο Γιάννης Μπούκης Αγαπάει το Kickboxing, τη Hip Hop και τον Πειραιά