«Προκύπτει Σταθερά το Μοτίβο του Φτυσίματος σε LGBTQ Άτομα» - Πάνω από 100 Περιστατικά Ρατσιστικής Βίας στην Ελλάδα

Αρκετά ανησυχητικά ήταν τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν σχετικά με το φαινόμενο του ρατσισμού, το μεσημέρι της Τετάρτης στην ΕΣΗΕΑ, τόσο από το Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας όσο κι από το τμήμα Κοινωνικών Ζητημάτων και Αντιμετώπισης Ρατσισμού της Κρατικής Ασφάλειας. Όπως προκύπτει, το φαινόμενο της ρατσιστικής βίας είναι υπαρκτό στην ελληνική κοινωνία. Το Δίκτυο, κατά το 2017, κατέγραψε 102 επιθέσεις ρατσιστικού χαρακτήρα, ενώ στην Αστυνομία καταγγέλθηκαν 182 υποθέσεις με ρατσιστικό κίνητρο.

Η απόκλιση των στοιχείων σχετίζεται, πρώτον, με το γεγονός ότι το Δίκτυο καταγράφει εξατομικευμένες λεκτικές επιθέσεις, που συνιστούν εξύβριση με ρατσιστικό κίνητρο και δεν καταγράφει τη ρητορική του μίσους, δηλαδή τον ρατσιστικό λόγο που στοχοποιεί ολόκληρες ομάδες βάσει κάποιου χαρακτηριστικού και υποκινεί ή προτρέπει σε βία. Δεύτερον, οι υποθέσεις της Αστυνομίας δεν αφορούν μόνο το 2017, απλώς μπορεί να καταγγέλθηκαν τότε. Επίσης, αξίζει να τονίσουμε ότι η αυξητική τάση που παρουσιάζουν τα στοιχεία σε σχέση με προηγούμενες χρονιές δεν σημαίνει απαραίτητα ότι έχουν αυξηθεί οι επιθέσεις, αλλά πως έχει βελτιωθεί η διαδικασία καταγραφής τους.

«Το 2017 ενισχύθηκε η παρουσία ομάδων με ξενοφοβικές ιδεολογίες και εκδηλώσεις οργανωμένης βίας σε πολλές περιοχές της Αττικής. Νέες και παλαιότερες, οργανωμένες βίαιες ομάδες διεκδίκησαν ηχηρότερα τη συμμετοχή τους στη δημόσια σφαίρα, αναλαμβάνοντας την ευθύνη ρατσιστικών επιθέσεων και απειλητικών τηλεφωνημάτων εις βάρος οργανώσεων προσφύγων, μεταναστών, ΛΟΑΤΚΙ και των υπερασπιστών τους. Η στοχοποίηση των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που είχε διαφανεί τα προηγούμενα έτη πλέον συνιστά μία από τις βασικές πτυχές έκφρασης του ρατσισμού, της ομοφοβίας και της τρανσφοβίας, τόσο στο "πεδίο", όσο και στο Διαδίκτυο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης», σημείωσε η Τίνα Σταυρινάκη, βοηθός συντονίστρια του Δικτύου σχετικά με τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την ετήσια έκθεση και συμπλήρωσε πως:

Συμπληρώνοντας, είπε: «Από την άλλη πλευρά, αναπτύχθηκαν σαφέστερα και ταχύτερα αντανακλαστικά από τις αρμόδιες αρχές. Ενδεικτικά αναφέρονται η εισαγγελική διερεύνηση στις περιπτώσεις των αντιδράσεων έναντι της υποδοχής παιδιών προσφύγων στα σχολεία στο Ωραιόκαστρο, όπου μεμονωμένα άτομα επιχείρησαν να πυροδοτήσουν βίαια περιστατικά ως μέλη τοπικών "πατριωτικών ενώσεων", καθώς και η καταδίκη ατόμων στη Χίο για πράξεις βίας κατά αλλοδαπών και τη διασπορά ψευδών ειδήσεων για δήθεν σπασμένα αυτοκίνητα και φθορές από πρόσφυγες και μετανάστες. Στο πλαίσιο αυτό αξίζει να αναφερθεί η πρόσφατη καταδίκη του Δημάρχου Ωραικάστρου για υποκίνηση σε βία και οι συλλήψεις μελών που φέρονται να ανήκουν σε βίαιες ξενοφοβικές ομάδες. Παρόλα αυτά, η διαχείριση της διαφορετικότητας από τους δημόσιους φορείς στο δημόσιο λόγο παραμένει μια σύνθετη πρόκληση. Η συζήτηση στη Βουλή κατά την ψήφιση του νόμου για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου σημαδεύτηκε από την εκφορά τρανσφοβικού λόγου από βουλευτές διαφόρων κομμάτων, αναπαραγωγή προκαταλήψεων και άκρως κακοποιητικών χαρακτηρισμών. Ο συγκεκριμένος δημόσιος λόγος αποτελεί δείγμα κατάχρησης της ελευθερίας της έκφρασης».

Κατά τη διάρκεια της παρουσίας τονίστηκε από την πλειονότητα των ομιλητών ότι πρέπει να παρθούν πρωτοβουλίες για την εξάλειψη του φαινομένου τόσο στην εκπαίδευση όσο όμως και σε τομείς όπως η δικαιοσύνη, η διοίκηση και η αστυνομία.

Μία ενδιαφέρουσα επίσης αναφορά της κ. Σταυρινάκη που σχετίζεται και με την πρόσφατη δικαστική υπόθεση του Μητροπολίτη Αμβόσιου, ήταν πως «από τις καταγραφές του Δικτύου περιστατικών κατά ΛΟΑΤΚΙ, προκύπτει σταθερά το μοτίβο του φτυσίματος, πράξη βιαιότητας και ταπείνωσης, της οποίας το ποινικό ενδιαφέρον δεν αμφισβητείται νομικά». Μάλιστα, ιδιαίτερα σημαντική είναι η αύξηση που παρουσιάζουν οι επιθεσεις και προς την τρανς κοινότητα κατά την περίοδο συζήτησης του νομοσχεδίου για την ταυτότητα φύλου.

Σύμφωνα λοιπόν με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν από το Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας, προκύπτουν τα εξής:

Κατά την περίοδο Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2017, το Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας κατέγραψε μέσω συνεντεύξεων με τα θύματα 102 περιστατικά ρατσιστικής βίας με περισσότερα από 120 θύματα. Σε 34 περιστατικά στοχοποιήθηκαν μετανάστες-ριες ή πρόσφυγες λόγω εθνικής καταγωγής, θρησκείας, χρώματος ή/και ταυτότητας φύλου (σε ένα περιστατικό εξ αυτών στοχοποιήθηκε εργαζόμενος στης Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες λόγω χρώματος). Σε επτά περιστατικά στοχοποιήθηκαν υπερασπιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων και εργαζόμενοι οργανώσεων ή φορέων που παρέχουν υπηρεσίες σε πρόσφυγες. Σε 47 περιστατικά στοχοποιήθηκαν ΛΟΑΤKI άτομα. Σε 11 περιστατικά στοχοποιήθηκαν ιεροί ή συμβολικοί χώροι και η εβραϊκή κοινότητα, και σε δύο περιστατικά στοχοποιήθηκαν ημεδαποί λόγω θρησκείας. Σε ένα περιστατικό στοχοποιήθηκε άνδρας Ρομά λόγω εθνοτικής καταγωγής. Σε 37 περιστατικά στοχοποιήθηκαν περισσότερα του ενός θύματος, ενώ σε 55 περιστατικά η επίθεση τελέστηκε από ομάδα (τουλάχιστον δύο ατόμων).

Σχετικά με τα θύματα, σε 54 περιστατικά, τα θύματα, τα οποία ήρθαν σε επαφή με το Δίκτυο, ήταν άνδρες, εκ των οποίων εννέα τρανς, ενώ σε 26 περιστατικά ήταν γυναίκες, εκ των οποίων 11 τρανς. Σε επτά περιστατικά η ομάδα των θυμάτων ήταν μεικτή. Σε 14 περιστατικά στοχοποιήθηκαν ανήλικοι 15-18 ετών λόγω αλλοδαπότητας, θρησκείας, εθνοτικής καταγωγής ή σεξουαλικού προσανατολισμού, ενώ σε 42 περιστατικά τα θύματα ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα 19-30 ετών. Σε 23 περιστατικά στοχοποιήθηκαν άτομα μεταξύ 31-45 ετών και σε τέσσερα περιστατικά άτομα άνω των 45 ετών έως και 60 ετών.

Σύμφωνα με τις μαρτυρίες των θυμάτων, σε 60 περιστατικά οι δράστες των επιθέσεων που καταγράφηκαν ήταν άνδρες, σε δέκα περιστατικά ήταν γυναίκες και σε 13 περιστατικά η επίθεση προήλθε από μεικτές ομάδες ανδρών και γυναικών. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις οι δράστες δεν ήταν ορατοί/αντιληπτοί από τα θύματα (π.χ. περίπτωση βεβήλωσης ιερών χώρων). Σε έξι περιστατικά οι δράστες ήταν ανήλικοι, σε 21 περιστατικά ανήκαν στην ηλικιακή ομάδα 19-30 ετών. Σε 23 περιστατικά οι δράστες ήταν μεταξύ 31-45 ετών, ενώ καταγράφηκαν και 22 περιστατικά με μεγαλύτερους σε ηλικία δράστες (έως και 70 ετών).

Κατά δήλωση των θυμάτων, οι δράστες είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία Έλληνες (72 περιστατικά). Καταγράφονται επίσης εννιά περιστατικά στα οποία οι δράστες ήταν αλλοδαποί και πέντε περιστατικά από ομάδα μικτών εθνικοτήτων. Στην πλειονότητα των επιθέσεων αναφέρθηκαν περισσότεροι θύτες. Οι 21 επιθέσεις έγιναν από ομάδες των δύο έως δέκα ατόμων, ενώ σε 36 επιθέσεις αναφέρεται ένας μόνο θύτης.

Το Beat της Ζωής σου

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook

Συνολικά 60 περιστατικά έλαβαν χώρα στην Αττική, κυρίως σε περιοχές πλησίον της Αθήνας, αλλά και άλλες περιοχές, όπως στον Πειραιά, στη Νίκαια, στον Ασπρόπυργο, στο Μενίδι, στη Λεωφόρο Μεσογείων, στα Λιόσια. Από την υπόλοιπη επικράτεια, αξίζει να τονιστεί ότι καταγράφηκαν έξι περιστατικά στη Θεσσαλονίκη, επτά περιστατικά στη Λέρο, επτά περιστατικά στη Λέσβο, πέντε περιστατικά στη Σάμο, τρία περιστατικά στα Ιωάννινα, τρία περιστατικά στην Κρήτη και από ένα στην Αχαΐα, στην Άρτα, στα Γρεβενά, στην Ηγουμενίτσα, στην Καβάλα, στην Κομοτηνή, στην Κω, στη Λάρισα, στην Ξάνθη και στα σύνορα του Έβρου.

Συνολικά 26 περιστατικά έλαβαν χώρα σε δημόσιο χώρο (δρόμος, πλατείες, στάση λεωφορείου, πλησίον ξενώνα ανηλίκων), εννέα περιστατικά έλαβαν χώρα στην οικία του θύματος ή μέλους της οικογένειας του θύματος, έξι περιστατικά σε ΜΜΜ και ΚΤΕΛ, επτά περιστατικά σε Αστυνομικά Τμήματα και στον χώρο της Ακτοφυλακής, ένα στα σύνορα, τρία σε χώρους εστίασης και μπαρ, δύο σε καταυλισμό, δύο σε δημόσιο νοσοκομείο, ένα σε υπουργείο, ένα σε μουσείο, τέσσερα σε γραφεία φορέων παροχής υπηρεσιών σε πρόσφυγες και μετανάστες και σε κτήριο φιλοξενίας προσφύγων, πέντε σε χώρο εργασίας, 18 περιστατικά έλαβαν χώρα μέσω Διαδικτύου και δύο τηλεφωνικά, εννιά περιστατικά σε μνημεία και ιερούς χώρους, ένα σε σχολείο, ένα σε φροντιστήριο και ένα σε ιδιωτικό ιατρείο.

Σημαντικός αριθμός των επιθέσεων είχε ως αποτέλεσμα την πρόκληση σωματικών βλαβών και άλλα σοβαρά αδικήματα. Μεταξύ αυτών, καταγράφηκαν 36 περιστατικά με σωματικές βλάβες ή σε συνδυασμό με εξύβριση και απειλές, κλοπές και άλλες φθορές ξένης ιδιοκτησίας, 46 περιστατικά απειλών, εξύβρισης, έργω εξύβρισης και διατάραξης οικιακής ειρήνης, εννιά περιστατικά παρενόχλησης λεκτικής ή άλλου τύπου, εννιά περιστατικά βεβηλώσεων, δύο περιστατικά φθοράς ξένης ιδιοκτησίας σε συνδυασμό με εξύβριση.

Ενδεικτικά αναφέρθηκε περιστατικό στο οποίο το θύμα δέχτηκε επίθεση ενώ περίμενε σε στάση λεωφορείου στον Κολωνό από ομάδα τριών ανδρών. Οι δράστες, αφού τον εξύβρισαν λέγοντάς του ότι πρέπει να φύγει από την περιοχή, τον χτύπησαν, κυρίως στο πρόσωπο. Το θύμα υπέστη κάταγμα στη μύτη. Σε άλλο περιστατικό στο σταθμό Λαρίσης, δύο άτομα δέχτηκαν επίθεση από ομάδα οκτώ-εννιά ατόμων που φορούσαν κουκούλες, οι οποίοι ισχυρίστηκαν ότι ήταν αστυνομικοί. Αφού χτύπησαν τον θύμα με βιαιότητα του πήραν τα χαρτιά και το κινητό του. Στο νοσοκομείο συνάντησε κι άλλα άτομα από το Μπαγκλαντές και από το Πακιστάν που είχαν δεχτεί επίθεση.

Μεταξύ των επιθέσεων, καταγράφηκαν πέντε περιστατικά που είχαν ως αποτέλεσμα σωματικές βλάβες. Το Δίκτυο κατέγραψε περιστατικό κατά ομόφυλου ζεύγους σε πλατεία από ομάδα έξι ατόμων, το οποίο κατέληξε στον τραυματισμό των δύο θυμάτων. Επιπλέον, καταγράφηκαν περιστατικά επιθέσεων από ομάδες τουλάχιστον δύο ατόμων κατά μεμονωμένων ατόμων, τα οποία εκφοβίζονται με απειλές σεξουαλικού περιεχομένου και στη συνέχεια υφίστανται φυσική βία και κλοπές.

Αύξηση παρουσιάζουν και οι καταγραφές επιθέσεων στο Διαδίκτυο και σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Είναι, όπως φαίνεται συχνή η στοχοποίηση ατόμων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και η χρήση των κοινωνικών μέσων δικτύωσης προκειμένου να «διαπομπευτούν» με την χρήση φωτογραφιών και άλλων μέσων.

Σημαντική αύξηση παρουσίασαν οι επιθέσεις λόγω ταυτότητας φύλου - 18 το 2017, σε σχέση με δέκα επιθέσεις που είχαμε το 2016. Η αύξηση αυτή θα μπορούσε να συνδέεται, όπως τόνισε η κ. Σταυρινάκη, με τη συζήτηση στη δημόσια σφαίρα με αφορμή το νόμο για τη νομική αναγνώριση, δεδομένου ότι τουλάχιστον οι μισές επιθέσεις κατά Ελλήνων και Ελληνίδων τρανς προσώπων πραγματοποιήθηκαν εκείνη την περίοδο.

Όπως φαίνεται από την έκθεση, σταθερά αυξανόμενος παρουσιάζεται ο αριθμός των αντισημιτικών περιστατικών, κυρίως βεβηλώσεων μνημείων και ιερών χώρων. Κατά το 2017, το Δίκτυο κατέγραψε 12 περιστατικά αντισημιτικού χαρακτήρα. Η αύξηση σημειώθηκε συγκριτικά με το 2016, ενώ φαίνεται να επικρατεί και τους πρώτους μήνες του 2018. Συγκεκριμένα καταγράφηκαν οκτώ περιστατικά βεβήλωσης μνημείων του Ολοκαυτώματος στην Αθήνα, την Άρτα, τη Θεσσαλονίκη, την Καβάλα και την Κομοτηνή, καθώς και ένα περιστατικό βεβήλωσης στο εβραϊκό νεκροταφείο της Νίκαιας. Καταγράφηκαν επίσης άλλοι βανδαλισμοί με αντισημιτικό περιεχόμενο, καθώς και η επίθεση διά του τύπου κατά του Προέδρου της Ισραηλιτικής Κοινότητας Αθηνών με βάση την θρησκεία του.

Ένα ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι πλέον το φαινόμενο της ρατσιστικής βίας απλώνεται και στους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιώματων, δείχνοντας ότι είναι απαραίτητο να παρθούν νομικές πρωτοβουλίες που θα διαφυλάξουν και αυτές τις περιπτώσεις. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν από το Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας:

Ανησυχία, προκαλούν στο Δίκτυο τα πέντε περιστατικά που καταγράφηκαν στη Σάμο. Το κλίμα έντασης εκδηλώνεται εις βάρος των υπερασπιστών των δικαιωμάτων των προσφύγων και των εργαζομένων σε οργανώσεις και φορείς που παρέχουν υπηρεσίες στο πλαίσιο της διαχείρισης του προσφυγικού πληθυσμού.

Επίσης, παρατηρήθηκε σταθερή τάση στοχοποίησης των υπερασπιστών και των ακτιβιστών για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων.

Η Aστυνομία φαίνεται πως έχει διπλό ρόλο: και του δράστη και του φορέα αντιμετώπισης του προβλήματος. Σύμφωνα με το Δίκτυο, αύξηση παρουσιάζουν τα περιστατικά με εμπλεκόμενους ένστολους και δημόσιους υπαλλήλους. Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιστατικών αυτών, τα θύματα κατήγγειλαν στο Δίκτυο σωματική βία σε δημόσιο χώρο κατά την επιχείρηση, αλλά και εντός των αστυνομικών τμημάτων, ή των χώρων κράτησης. Είναι προφανές ότι τόσο το χρώμα του θύματος, όσο και η εθνική ή εθνοτική καταγωγή, πυροδοτούν βίαιες στερεοτυπικές αντιδράσεις εκ μέρους ορισμένων ένστολων. Ιδίως οι καταγραφές με δράστες δημόσιους υπαλλήλους αφορούν σε περιστατικά κυρίως κατά ΛΟΑΤΚΙ (κυρίως λόγω ταυτότητας φύλου), εντός χώρων, οι οποίοι θα έπρεπε να λειτουργούν προστατευτικά και ενδυναμωτικά για αυτά.

Θα πρέπει να τονιστεί όμως ότι το αρμόδιο τμήμα της ΓΑΔΑ έχει κάνει αρκετές προόδους σε σχέση με την καταγραφή των περιστατικών ρατσιστικής βίας, οι αστυνομικές Αρχές έχουν καταγράψει 184 περιστατικά ρητορικής μίσους και με πιθανολογούμενο ρατσιστικό κίνητρο, για τα οποία επιλήφθηκαν οι αρμόδιες υφιστάμενες αστυνομικές Υπηρεσίες αυτεπαγγέλτως ή κατόπιν σχετικής καταγγελίας και κατόπιν εισαγγελικών παραγγελιών. Μάλιστα διευκρίνισε ότι τα περιστατικά αυτά δεν έλαβαν όλα χώρα εντός του 2017, αλλά τόνισε ότι η αύξηση των καταγγελιών γίνονται χάρη στις εξειδικευμένες εκπαιδεύσεις των αστυνομικών πάνω σε ζητήματα ρατσισμού και δικαιωμάτων.

Όπως φάνηκε κι από όλες τις τοποθετήσεις έχουμε δρόμο να διανύσουμε μέχρι να ζούμε σε μία κοινωνία απαλλαγμένη από το φαινόμενο του ρατσιμού, καθώς όπως είπε η Στέλλα Νάνου, από τον Τομέα Ενημέρωσης της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες: «Κι ένα θύμα ρατσιστικής βίας είναι πολύ».

Περισσότερα από το VICE

Street Μπάχαλα Μεταξύ Ελλήνων Χούλιγκαν στα 90's

Βρες Ποιος το Είπε: Ο Αμβρόσιος, οι Ναζί ή το ISIS;

Ένας Χρήσιμος Οδηγός για το Ποια Συμπληρώματα Διατροφής Λειτουργούν Τελικά