Η Ελλάδα Ουρλιάζει στις Τηλεφωνικές Γραμμές Ψυχολογικής Βοήθειας

Επτά διαφορετικές ιστορίες: Μία γιάπισσα σε πολυεθνική εταιρεία, ένας έμπορος αντιγράφων αρχαιοελληνικών γλυπτών, ο παππούς με τον εγγονό του έξω στον δρόμο, ένας αστυνομικός των ΜΑΤ, ένα ζευγάρι με κομμένο το ρεύμα, ένας αγρότης που αρνείται να παραδώσει τη γη του, ο ίδιος ο Έλληνας πρωθυπουργός. Επτά ιστορίες που διατρέχουν υπερ-ταξικά την Ελλάδα της μνημονιακής περιόδου και τις οποίες ενώνει η ίδια οριακή πράξη, ένα τηλεφώνημα στο κέντρο ψυχολογικής υποστήριξης «Γραμμή Ζωής». Ο βραβευμένος σκηνοθέτης, Βασίλης Μαζωμένος, παρουσιάζει στο 58ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης τη νέα του ταινία, με τίτλο Lines (Γραμμές). Το φιλμ, που έχει προκαλέσει διεθνές ενδιαφέρον, με συμμετοχές και διακρίσεις σε φεστιβάλ του εξωτερικού, ψυχογραφεί μια κοινωνία σε κατάρρευση. «Είναι ένα υπερρεαλιστικό δράμα για όσα νιώθουμε και θέλουμε να φωνάξουμε» λέει ο σκηνοθέτης, μιλώντας στο VICE. Κι έπειτα, υπάρχει Τέχνη στα χρόνια της κρίσης; «Η ίδια η Τέχνη είναι κρίση. Λειτουργεί όπως το σωληνάκι της αιμοκάθαρσης».

VICE: Υπάρχει η άποψη ότι η ελληνική κοινωνία, στα χρόνια των μνημονίων, περνά μια περίοδο μακράς κατάθλιψης. Το εντοπίζετε; Κι αν ναι, ποια είναι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αυτής της συναισθηματικής-πνευματικής κατάστασης;
Βασίλης Μαζωμένος: Είναι απόλυτα σίγουρο πως το οικονομικό σκέλος των πραγμάτων έχει επιπτώσεις όχι μόνο στην άρση της ασφάλειας των πολιτών σε επίπεδο αριθμών και ανταπόκρισης τους στις υποχρεώσεις, αλλά πάνω απ' όλα στη ψυχολογία τους. Όταν δεν έχεις, δεν ρισκάρεις τίποτα - για να θυμηθούμε, σε παραλλαγή, τον Μαρξ. Όταν, όμως, έχεις και χάνεις -άρα υποβιβάζεις το επίπεδό σου σε αχαρτογράφητα μονοπάτια- τότε έρχεται η κρίση πανικού, οι ψυχώσεις, η κατάθλιψη και άλλα πολλά. Η ελληνική κοινωνία πέρασε από την περίοδο της ψεύτικης ευδαιμονίας, της αίσθησης του καπιταλιστικού ονείρου στη συντριβή, εκεί που το όνειρο γίνεται εφιάλτης. Το αποτέλεσμα οδυνηρό, διότι δεν αφορά μόνο τα πορτοφόλια, αλλά το ίδιο το ασυνείδητό μας. Τελούμε μεταξύ δύο κόσμων. Από τη μια, αυτό που νομίζουμε πως είχαμε και από την άλλη, αυτό που νομίζουμε πως χάσαμε.

Συμμερίζεστε την άποψη ότι τα γεγονότα του καλοκαιριού του 2015, οι πολιτικές εξελίξεις πριν και μετά το δημοψήφισμα, επηρέασαν καθοριστικά προς τη σημερινή παθητική αποδοχή των γεγονότων;
Ο Ροκφέλερ έλεγε πως τα πιο σκληρά μέτρα εφαρμόζονται στους πολίτες από «αριστερές» κυβερνήσεις. Η αμηχανία του κόσμου οφείλεται, καταρχάς, στο γεγονός πως ασυνείδητα αντιλαμβάνονται όλοι ότι δεν είναι θέμα κυβερνήσεων αυτό που συμβαίνει. Είναι κάτι μεγαλύτερο. Απλώς, η καθημερινότητα, ο τρόπος ζωής και οι υλικές προτεραιότητες δεν επιτρέπουν πιο βαθιές αναλύσεις. Το σύστημα αποδείχτηκε πιο ευέλικτο και έξυπνο από αυτούς που επεδίωκαν να το ανατρέψουν. Σήμερα παρακολουθούμε μια «συμφωνία ήττας», όπως χαρακτήρισαν την ταινία μου στο Ταλίν.

Έχετε εικόνα για το ποσοστό των ανθρώπων που τηλεφωνούν σήμερα στη «Γραμμή Ζωής»;
Όχι. Αλλά μπορώ να σας πω ότι το 2011 στη γραμμή 1018 (Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία) 3.200 άνθρωποι στη χώρα μας κάλεσαν για βοήθεια, σκεπτόμενοι την αυτοκτονία. Κάντε τους υπολογισμούς μέχρι σήμερα και βγάλετε συμπέρασμα.

Ποιο είναι το συνδετικό στοιχείο των επτά ιστοριών μέσα στην ταινία;
Οι σχέσεις των ηρώων μεταξύ τους, τα τηλεφωνήματα στη «Γραμμή ζωής», η ψυχικά οριακή κατάσταση τους, η αναζήτηση της ελπίδας και η υπερ-ταξική διάσταση της κρίσης.

Γράφτηκε για την ταινία σας ότι αποτυπώνει μία «πτυχή της σύγχρονης ελληνικής τραγωδίας». Θα χαρακτηρίζατε πολιτική την ταινία; Υπάρχει πολιτικό σινεμά στα χρόνια της κρίσης;
Αν πολιτική είναι τα πάντα, ναι το έργο είναι μια πολιτική ταινία. Αλλά ταυτόχρονα πρόκειται για ένα υπερρεαλιστικό δράμα για όσα νοιώθουμε και θέλουμε να φωνάξουμε. Η έννοια «πολιτικό σινεμά» και κάθε παρόμοια κατάταξη, μάλλον δεν με αφορά. Γενικά, εκτιμώ πως η δημιουργία δεν μπαίνει σε κουτιά. Ακόμα και τα είδη του σινεμά προβάλλουν σήμερα τους αισθητικούς και νοηματικούς περιορισμούς τους. Άρα, η κατάταξη προφανώς αδικεί τις ταινίες που φλερτάρουν με κάτι πιο βαθύ από την καθημερινότητα.

Μπορείτε να εντοπίσετε την Τέχνη, γενικότερα, στα χρόνια της κρίσης;
Η ίδια η Τέχνη είναι κρίση. Λειτουργεί όπως το σωληνάκι της αιμοκάθαρσης. Όποιος παρακάμπτει την ανθρώπινη τραγωδία και ασχολείται με σαχλαμάρες, μάλλον νιώθει εξαιρετικά ασφαλής μπροστά στον θάνατο ή είναι απλά καριερίστας και ηλίθιος. Η Τέχνη έρχεται σαν ένα αποτέλεσμα σύνθετης διαδικασίας συνειδητού και ασυνειδήτου να αναδείξει τον έσχατο πόνο.

[VICE Video] Μέρες και Νύχτες ενός Ξένου Ανταποκριτή στην Αθήνα της Κρίσης

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Ποιο είναι το αντίδοτο στην ελληνική τραγωδία;
Μου ζητάτε να δω φως στο βάθος; Μάλλον την ερώτηση απευθύνετε σε λάθος πρόσωπο, ίσως πολιτικό. Η εργασία μου έχει να κάνει με την ανάδειξη του προβλήματος. Για τη λύση μάλλον υπάρχουν ειδικότεροι. Παρ' όλα αυτά, έχω να πω ότι ο κατακερματισμός των κοινωνιών, η ανάδειξη των εθνικισμών, οι νεοναζί, η ανικανότητα της Δύσης να υποστηρίξει τις ιδέες της, η απίστευτη ευελιξία του Συστήματος να γεννά κρίσεις για να επιβιώσει και η αντίφαση τεχνολογικής εξέλιξης – κοινωνίας θεάματος και «προγλωσσικών» κοινωνιών σαν αποτέλεσμα, κάνουν το αντίδοτο που αναφέρετε πολύ δύσκολη υπόθεση.

Είστε αισιόδοξος για την επόμενη μέρα;
Η αισιοδοξία ανήκει στους αφελείς. Η επόμενη μέρα θα έχει πόνο. Αυτός όμως ο πόνος γεννά την ελπίδα. Πάντα στην ανθρώπινη ιστορία ερχόταν η αναγέννηση μετά τον μεσαίωνα.

Περισσότερα από το VICE

Ρωτήσαμε τον Πρέσβη του Πακιστάν Γιατί Κάλεσε τη Χρυσή Αυγή

Η Νutella Φρικάρει τον Κόσμο με την Αλλαγή της Συνταγής της

Η Βραδιά που το Γήπεδο Χαριλάου Έγινε «Μπομπονέρα»