Το να Είσαι Υποχόνδριος δεν Είναι Αστείο

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE Italy.

Αυτή είναι η ιστορία της Erica όπως την είπε στον Leon Benz.

Έχετε αισθανθεί ποτέ τόσο κουρασμένοι ώστε απλά δεν μπορείτε να κοιμηθείτε, ανεξάρτητα από το πόσο σκληρά προσπαθείτε; Το πράγμα έχει ως εξής: τη νύχτα, όταν κλείνω τα μάτια μου, βλέπω κατάμαυρους πνεύμονες και η παχιά, μεταλλική μυρωδιά του θανάτου με κάνει να χάνω τον ύπνο μου. Τα τελευταία 15 χρόνια ζω έτσι ακριβώς και σήμερα που είμαι 32, μπορώ να δω ότι έρχεται ο θάνατος.

Εργάζομαι σ'έναν άσυλο ανιάτων κοντά στη Φλωρεντία, αλλά οι διαταραχές του ύπνου και ο συνεχής φόβος του θανάτου δεν σχετίζονται με τη δουλειά μου. Το πρόβλημα είναι ότι είμαι υποχόνδρια. Ακόμα και σήμερα, κάθε πρωί, όταν ανοίγω τα μάτια μου και κλείνω το ξυπνητήρι, το πρώτο πράγμα που κάνω είναι να ελέγξω τα συμπτώματα από το προηγούμενο βράδυ. Μερικές φορές το μυρμήγκιασμα στα άκρα μου αρχίζει αμέσως μετά το ξύπνημα. Εξαρτάται από την περίοδό μου, από το αίμα που βγαίνει από τα ούλα μου ενώ βουρτσίζω τα δόντια μου και από ένα σωρό άλλους παράγοντες που βρίσκονται σε μια ατελείωτη λίστα. Νιώθω ότι το σώμα μου είναι η παιδική χαρά και ο καθρέφτης της υπαρξιακής μου δυσφορίας. Όταν έχω μια κακή μέρα, αρχίζω να αισθάνομαι ότι θολώνει η όρασή μου αμέσως μόλις μπω στο αυτοκίνητό μου και αμέσως υποθέτω ότι έχω όγκο στον εγκέφαλο.

Όλα άρχισαν όταν ήμουν περίπου 15 ετών. Άρχισα να νιώθω έναν παράξενο πόνο στο στήθος, μια ελαφριά πίεση στο σημείο του αριστερού πνεύμονά μου. Μετά από μερικές μέρες, η μητέρα μου με πήγε στον οικογενειακό γιατρό μας. Αφού δεν βρήκε κάποιο ύποπτο σύμπτωμα, με έστειλε στο σπίτι με τη φράση που πλέον συνήθισα να ακούω «δεν έχεις τίποτα απολύτως».

Η κατάσταση χειροτέρεψε περίπου δύο χρόνια αργότερα, όταν άρχισα να βιώνω μια σειρά σωματικών συμπτωμάτων και να κάνω τις δικές μου ερμηνείες: όχι μόνο ο εγκέφαλός μου είχε δημιουργήσει νέα συμπτώματα, αλλά άρχισα και να θεωρώ κάθε μικρή ενόχληση ως προάγγελο μιας ιατρικής κατάστασης. Σε κάποια φάση, βρέθηκα να σκρολάρω σε δέκα διαφορετικές καρτέλες στο Google, βέβαιη ότι έχω τουλάχιστον 12 διαφορετικές θανατηφόρες νόσους. Στη διάρκεια αυτών των χρόνων, είχα σχεδόν κάθε υπάρχουσα ασθένεια, από καρκίνο και σκλήρυνση, μέχρι γαστρίτιδα και επιπεφυκίτιδα. Παρόλο που ποτέ δεν είχα καμία από αυτές. Αυτό ακριβώς είναι η υποχονδρία: πιστεύεις ότι κάθε ενόχληση μπορεί να είναι σύμπτωμα μιας απειλητικής για τη ζωή ασθένειας. Για τους υποχόνδριους, ο ψυχικός πόνος «περιορίζεται» σε ένα συγκεκριμένο τύπο οργανικού υλισμού: έναν πνεύμονα, το συκώτι, τον εγκέφαλο, την καρδιά –εξαρτάται από την καθημερινή εμμονή σου.

Όπως όλοι οι αγχωμένοι άνθρωποι γνωρίζουν, σε στιγμές σαν αυτές το διαδίκτυο λειτουργεί λίγο σαν το ωροσκόπιο: κάθε πιθανή απάντηση ταιριάζει με την περίπτωσή σου. Περνώντας ο καιρός, η έρευνα και η αυτοδιάγνωση μόνο χειροτέρευαν το άγχος μου σε σημείο όπου δεν μπορούσα πλέον να διαβάσω εφημερίδα ή να δω ειδήσεις. Ο απλός ήχος του ασθενοφόρου ακόμα και σε απόσταση ήταν αρκετός για να με αρρωστήσει. Έπειτα άρχισα να κάνω θεραπεία και μου έγραψαν αγχολυτικά. Πήρα Lemoxil, Lysanxia και Xanax, αλλά αυτά τα φάρμακα δεν έκαναν τίποτα για να θεραπεύσουν το άγχος μου και να αποτρέψουν τους νευρικούς κλονισμούς. Έτσι σταμάτησα να τα παίρνω και προσπάθησα να τα καταφέρω μόνη μου.

Σταμάτησα να πηγαίνω και στους γιατρούς. Κανένας γιατρός δεν μου είπε ποτέ ότι είμαι απολύτως υγιής, έτσι αποφάσισα να τους αποφύγω από φόβο ότι θα μπορούσαν να επιβεβαιώσουν όλες τις υποτιθέμενες ασθένειές μου. Ένας από τους τελευταίους γιατρούς που πήγα μου είπε ότι είμαι υποχόνδρια. Προφανώς δεν είναι όλοι οι υποχόνδριοι σαν κι εμένα –πρέπει να αναφέρω ότι υπάρχουν τουλάχιστον δύο διαφορετικοί τύποι υποχόνδριων: εκείνοι που ζουν για τις ιατρικές εξετάσεις και εκείνοι που προσπαθούν να τις αποφύγουν. Σε κάθε περίπτωση βρίσκεσαι σ'έναν φαύλο κύκλο, σαν ένα φίδι που δαγκώνει την ουρά του για να δηλητηριάσει το κεφάλι του, έπειτα τον λαιμό του, το στομάχι του και τέλος του κεφάλι του, για να επιστρέψει στην ουρά του.

Ουσιαστικά, η κατάστασή μου καθρεφτίζεται σε κάθε πτυχή της καθημερινότητάς μου, αλλάζοντάς την με τους δικούς της όρους. Κάποια στιγμή, το σώμα μου έπρεπε παθητικά να προσπαθήσει και να προσαρμοστεί στο άγχος και τις υποτιθέμενες ασθένειες και το έκανε με έμφαση σε ότι τρώω: ένα από τα χειρότερα σημεία της μέρας μου είναι όταν κάθομαι να φάω. Υποφέρω από ορθορεξία επίσης [η υπερβολική ενασχόληση με την κατανάλωση των τροφίμων που πιστεύεται ότι είναι υγιεινά]. Ελέγχω τα πάντα που τρώω και δεν πάω ποτέ στο εστιατόριο. Μερικές φορές, όταν πείθω τον εαυτό μου έχω προβλήματα με το γαστρεντερικό σύστημά μου. Δεν έχω όρεξη και κάνω υγρή διατροφή –είμαι πραγματικά πεπεισμένη ότι δεν θα μπορέσω να χωνέψω τίποτα άλλο.

Η χειρότερη εμπειρία στην «καριέρα» μου ως υποχόνδρια συνδεόταν με το γαστρεντερικό σύστημά μου. Είχα εμμονή ότι είχα καρκίνο του στομάχου. Περνούσα ώρες ελέγχοντας με προσοχή τι υπήρχε μέσα στη λεκάνη της τουαλέτας χρησιμοποιώντας φακό· έψαχνα να βρω αίμα στα κόπρανά μου. Δεν πρόκειται να πω περισσότερες λεπτομέρειες, αλλά δεν ήταν η πρώτη ούτε η τελευταία φορά που βρέθηκα να κάνω ή να σκέφτομαι τρελά πράγματα. Ή να φοβάμαι τον φόβο.

Προφανώς, μερικές φορές αισθάνομαι καλύτερα. Όταν για παράδειγμα ζωγραφίζω και όταν νιώθω καλά στη δουλειά –το να βοηθάω ανθρώπους με κάνει να νιώθω άνετα με τον εαυτό μου. Το πιο καταθλιπτικό πράγμα σε όλη αυτή την ιστορία, όμως, δεν είναι τα σωματικά συμπτώματα, ούτε το άγχος. Το θέμα είναι ότι το πρόβλημά μου κατέληξε να μην είναι απλά το πρόβλημά μου. Πριν από μερικά χρόνια, άνθρωποι που ήταν κοντά μου έφτασαν στο σημείο να μην αντέχουν άλλο τις αγωνίες μου, τα βάσανά μου και τις αρρώστιες μου. Όπως και στο μύθο του Αισώπου, στην αρχή όταν φώναζα «λύκος, λύκος» όλοι άκουγαν, προσπαθώντας να βοηθήσουν και να με ηρεμήσουν. Αλλά καθώς ο καιρός περνούσε και η παράνοιά μου χειροτέρευε, οι φίλοι και οι συγγενείς μου κουράστηκαν να μην ακούνε τίποτα άλλο παρά παράπονα.

Για εκείνους που δεν με εγκατέλειψαν ήταν ακόμα χειρότερα. Ο θεραπευτής μου κάποτε μου είπε ότι μπορεί να υπάρχουν δυο βασικές αιτίες της υποχονδρίας μου: ο ένας συνδέεται με κάποιο τραύμα και ο άλλος με τον ναρκισσισμό. Δηλαδή, η συνεχής αναζήτηση της προσοχής μέσω των συμπτωματικών παντομιμών. Επειδή στο παρελθόν μου δεν υπήρχε κάποιο τόσο σοβαρό τραύμα, έφτασα στο συμπέρασμα ότι όλα οφείλονται στον εγωισμό μου. Για να το καταλάβω και να ενημερώσω τους άλλους, ήταν σαν να με χτυπάω με μπούμερανγκ. Ακόμα και τώρα, καθώς εξιστορώ το πρόβλημά μου, συνειδητοποιώ πόσο δειλά υποκρίνομαι. Αλλά και πάλι, το ότι το συνειδητοποίησα δεν με εμποδίζει να αισθάνομαι αυτολύπηση.

Εξάλλου, τα πράγματα στα οποία αντιστεκόμαστε δεν είναι αυτά που διαρκούν περισσότερο;

Περισσότερα από το VICE

Τρώγοντας με Ένα Ευρώ στο Κέντρο της Αθήνας θα Παχύνεις Περισσότερο από όσο Νομίζεις

Ανταλλάσσοντας Σεξ με Πράγματα στο Facebook

Ιστορίες από τα «Χρυσά» Χρόνια της Ολυμπιακής Αεροπορίας