Als je de video van de nieuwe installatie van de Nederlandse kunstenaar Mischa Daams (29) bekijkt, heb je waarschijnlijk geen idee waar je precies naar zit te kijken. Het lijkt op een soort oneindige, reflecterende tunnel, een vreemd levend ding dat zich continue langzaam opent en sluit. Je ogen hebben moeite om er één concrete voorstelling van te maken. Je brein weet er niet zo goed raad mee. En dat is ook precies de bedoeling.
Advertentie
De installatie, genaamd Respire, is in de woorden van Daams zelf "een ruimtelijk experiment van licht en lucht waarin de bezoeker en het werk elkaar wederzijds beïnvloeden en activeren."Het mooie aan dit alles is dat je die ervaring voor de verandering een keer niet in een brave expositieruimte hoeft te ervaren, maar dat gewoon tijdens de Club Night van het FIBER Festival op 16 mei in Radion in Amsterdam kan doen. Je weet wel, onder het genot van een drankje en dat soort dingen. "Ik denk dat dit best wel goed kan werken als je een beetje onder invloed bent." Kijk, das kunst.Ik sprak met de kunstenaar over het idee achter het bewegende kunstwerk, de expanded cinema-beweging en zijn plannen voor FIBER Festival.Respire, Mischa Daams. Alle afbeeldingen met dank aan de kunstenaarThe Creators Project: Kun je in je eigen woorden vertellen waar Respire over gaat?Mischa Daams: Ik ben in mijn werk op zoek naar een manier om natuurlijke en chaotische processen waarneembaar te maken. Met Respire heb ik geprobeerd om een instabiele ruimte te creëren, één waar je als toeschouwer moeilijk grip op kan krijgen. Als je normaal gesproken een museumruimte binnenloopt en bijvoorbeeld een sculptuur bekijkt, dan is dat een vorm die je kunt bevatten – je begrijpt hoe het in elkaar zit en krijgt er als het ware grip op. Wat mij interesseert is om dat proces juist om te draaien, zodat het kunstwerk als het ware juist de toeschouwer omsluit en controleert. Ik doe dat door een ruimte te creëren die continu in beweging is en voortdurend van vorm verandert. Hoe verhouden we ons tot een ruimte die nooit hetzelfde is? Wat doet dat met je gemoedstoestand? Als je in de installatie staat weet je dat je voor de gek gehouden wordt, en toch ervaar je het als een tweede, haast fluïde realiteit.
Advertentie
Waar bestaat de installatie uit? Waar kijken we precies naar?De installatie bestaat uit twee schermen van gespannen reflecterend folie, die ieder vijftien bij tweeënhalve meter groot zijn. De twee schermen zijn als een soort tunnel langs elkaar geplaatst, met aan de buitenkant en uiteinden in totaal zes ventilatoren. De ventilatoren blazen lucht de tunnel in waardoor de ruimte uitzet en inkrimpt, als een soort ademhaling. De blaassnelheid van iedere ventilator wordt algoritmisch versneld en vertraagd - ze lopen niet synchroon maar vallen iedere keer anders samen, in een steeds veranderende choreografie. Omdat de luchtdynamiek in een ruimte ook weer zijn eigen gedrag vertoont, wordt het werk chaotisch en onvoorspelbaar. Als bezoeker ben je daar ook zelf onderdeel van, de lucht wil langs je heen, jij beweegt door de tunnel, waardoor de tunnel op haar beurt ook weer op jou reageert. De interactie tussen de toeschouwer en het werk bepaalt dus hoe het eruit komt te zien. Het is allemaal met elkaar verbonden.
Op je website schrijf je dat dit werk voortborduurt op het idee van de “expanded cinema.” Wat is er precies cinematisch aan dit werk?De term expanded cinema gaat over het werk van een groep filmmakers en kunstenaars uit de jaren 60 en 70 die het medium van film breder wilden trekken. Door een fysieke en figuurlijke stap terug te nemen van het bioscoopscherm, wilden ze kijken hoe ze de interactie met de fysieke ruimte onderdeel konden laten worden van de cinematische ervaring. Voor mijzelf is het werk van de lichtkunstenaar en experimentele filmmaker Anthony McCall, die laatst nog een grote overzichtstentoonstelling van zijn werk in Eye had, is een hele grote inspiratiebron geweest. Net als in zijn 'solid light films', lijkt het idee van een cinema in Respire misschien ver weg, maar toch is het wel degelijk aanwezig. Je krijgt het gevoel dat je naar een soort bewegende film van licht kijkt, zonder dat er ook maar een projector aan te pas komt. Je bent toeschouwer en actieve deelnemer op hetzelfde moment.
Advertentie
Op FIBER Festival zal je installatie te zien zijn tijdens de dance night in de Radion. Maakt dat nog verschil in hoe mensen je werk straks beleven, denk je?Dat is voor mij ook nieuw en het zal hoe dan ook interessant worden. We zullen er wel een beetje op moeten letten hoe we mensen straks door het kunstwerk gaan leiden, want het is een best wel delicaat werk. Aan de andere kant denk ik ook dat het juist best goed kan werken als je een drankje op hebt. Zo’n setting kan het allemaal net wat bijzonderder maken. Ik heb er wel een goed gevoel bij eigenlijk.
Door je in te schrijven voor de VICE nieuwsbrief ga je ermee akkoord dat je elektronische communicatie van VICE ontvangt die soms advertenties of gesponsorde content kan bevatten.
