De reden waarom de beste clubs van Berlijn dichtgaan

Er wordt gezegd dat clubs in Berlijn óf van beton en staal gemaakt zijn óf van drijfhout en glitter. Ondanks dat de stad een van de meest toeristische bestemmingen van Europa aan het worden is, rijzen er vragen op over de rommelige aard van deze locaties bij de autoriteiten, vaak gebaseerd op veiligheidsnormen. De laatste jaren zijn veel belangrijke locaties tijdelijk of permanent gesloten door de autoriteiten, inclusief markt en muziekruimte Neue Heimat, dat zijn laatste feest vorig weekend gaf, nadat werd vastgesteld dat de brandveiligheid niet in orde was. Ook een andere plek, Sisyphos, werd vorige herfst gesloten – een paar dagen voor het feest van Richie Hawtin – vanwege veiligheidsregels, maar heropende een aantal maanden later.

Het meest opmerkelijke verlies in 2015 is misschien wel Stattbad Wedding, het voormalige zwembad dat de thuisbasis was van de maandelijkse Boiler Room-uitzendingen die werden gehouden in de ruimtes onder het zwembad. In het weekend persten duizenden mensen zich via smalle trappetjes de technobunker in, of dansten zich rot op de vloer van het lege zwembad. Wat blijkt nou, de locatie had een een bar- en gallerievergunning en geen toestemming om als nachtclub te fungeren. Oeps!

We spraken Boiler Room Berlin promotor en presentator Michail Stangl om zijn verhaal te horen over de sluitingen en wat het betekent voor het nachtleven van de stad.

Waarom gaan er zoveel clubs dicht in Berlijn?
Ik denk dat het te maken heeft met het politieke klimaat in Berlijn. De afgelopen weken hebben minder plezierige kanten van het Berlijnse nachtleven, zoals geweld en criminaliteit gericht op toeristen, veel media-aandacht gekregen. Niet dat dit anders is dan vroeger, maar de nationale aandacht heeft misschien de aandacht van een aantal politici naar het Berlijnse clubleven getrokken.

Hetzelfde geldt voor de handhaving van veiligheidscodes en regels voor gebouwen. De meerderheid van de clubs in Berlijn was bezig in een grijs gebied en kwam ermee weg omdat de autoriteiten in Berlijn niet in staat zijn om de controle uit te voeren. Er kan een verandering in prioriteiten geweest zijn binnen de Berlijnse politiek, wat de sluitingen zou verklaren. Natuurlijk moeten we de afschuwelijke tragedie van de Love Parade niet vergeten.

Hoe beïnvloeden de sluitingen de muziekscene in de stad?
Ik denk dat in het verleden de sluiting van clubs de scene niet erg hebben beïnvloedt. Publiek en muzikanten konden zich goed aanpassen en gingen gewoon door naar de volgende locatie. Gelukkig had de stad veel betaalbare en geschikte locaties, zodat met elke sluiting er ergens anders minstens één nieuwe opende. Maar nu Berlijn steeds meer een hoofdstad wordt, met de bijbehorende sociaaleconomische effecten, is het vinden van geschikte ruimtes – zeker in Kreuzberg, Neukölln en Friedrichshain – steeds lastiger geworden.

Bovendien is het publiek in Berlijn niet meer zo avontuurlijk als zou moeten. Ik betwijfel het of ze helemaal naar Reinickendorf (dat is heel ver in het noorden) zouden reizen als de volgende Berghain daar zou openen. Zelfs het succes van een verre locatie als Stattbad was uitzonderlijk, om eerlijk te zijn. En ik denk dat de aanwezigheid van Boiler Room daar een groot deel van uitmaakte. Als de toename van het controleren van het nachtleven doorgaat, wordt het onmogelijk om een club te openen met een klein budget. Het nakomen van veiligheidseisen maakt een underground muzieklocatie totaal oneconomisch.

Begrijp je het argument dat veiligheid hoger in het vaandel moet komen te staan? Of vin je dit overdreven?
De veiligheidsstandaard is best hoog in Duitsland, en ik kan me geen gebeurtenissen herinneren die veroorzaakt werden door onvoldoende veiligheid. Op de Love Parade na. De veiligheid van bezoekers, werknemers en muzikanten moet altijd voorop komen – daar is geen discussie over mogelijk. Het is goed dat overtredingen bestraft worden. Waar nog wel goed over nagedacht moet worden, is hoe veiligheidsregels geïmplementeerd kunnen worden zonder dat het runnen van een club totaal onmogelijk wordt in financieel opzicht.

Veel locaties in Berlijn zijn alleen geworden wat ze nu zijn omdat ze zich verbeterden. Het gebrek aan controle liet semilegale loodsen, met niets meer dan een paar koelkasten en een geluidssysteem, toe om langzaam in een volledig veilige club te veranderen. Ik zeg niet dat dit de juiste manier van handelen is, maar het laat in ieder geval wel zien dat clubeigenaren geïnteresseerd zijn in het bereiken van de vereiste normen en het vinden van manieren om een veilige avond te verzekeren, ondanks dat niet alles volgens de regels gaat.