De brandende ladder naar de hemel: waarom de wereld van experimenteel vuurwerk zo fascinerend is

Toen Cai Guo-Qiang’s zijn Sky Ladder ontstak [in juni](http:// http://thecreatorsproject.vice.com/blog/artist-dedicates-a-flaming-stairway-to-heaven-to-his-grandma), wist hij onze aandachtspanne maar liefst 105 seconden vast te houden. In YouTube-termen is 105 seconden lang, heel erg lang. Wisten wij veel dat hij maar liefst 21 jaar bezig is geweest met het perfectioneren van zijn immense voetzoeker. Drie keer ging het mis. Cai was dan ook behoorlijk emotioneel toen zijn vuurladder eindelijk de maximale hoogte wist te beklimmen. “Al sinds ik mijn kindertijd droom ik van het ontsteken van een Sky Ladder,” vertelt hij. “Ik was vastberaden om die droom koste wat kost te realiseren. Sky Ladder is dus meer dan een passieproject voor mij.”

Sky Ladder werd op 15 juni om 5 uur s’nachts afgestoken bij de Huiyu Island Harbour in Quanzhou Fujian. Foto’s door Lin Yi, met dank aan Cai Studio

Maar Cai is niet de enige. Wereldwijd zijn er talloze andere, veel te blije pioniers die nooit volwassen geworden zijn, schijt hebben aan natuurwetten en ondanks alle regels van de overheid ambitieus genoeg zijn om vuurwerkconstructies te maken die te gek voor woorden lijken. Ze nemen alle gevaren voor lief. Het enige waar ze blij van worden is een vuurbom. Ook in de vuurwerkwereld verplaatsen technologische ontwikkelingen de grenzen van wat de mens mogelijk acht. We krijgen steeds meer controle over de kleur, vorm en timing van vuurwerk. Of het nou gaat om Judy Chicago’s A Butterfly for Brooklyn of de spectaculaire vuurwerkshow tijdens de Olympische Spelen van 2008 in Beijing: vuurwerk, kunst en wetenschap krijgen steeds meer raakvlakken.

Heel sec bekeken is een vuurwerkshowproducer een kunstenaar die de lucht als canvas ziet en vuurwerk als zijn verf. “Het wordt steeds moeilijker om een vuurwerkshow te overtreffen wat betreft creativiteit, aangezien veel kunstenaars tegenwoordig met computers werken om hun vuurwerk af te steken,” zegt Michael Tockstein, oprichter van het Amerikaanse Pyrotechnic Innovations, een bedrijf dat vuurwerkingenieurs opleidt. Pyrotechnic Innovations behoort tot de weinigen die ambitieuze lieden opleidt tot vuurwerkmeesters. Toch zijn er genoeg pioniers op aarde die ons een show willen weggeven die ons eindeloos fascineert.

Twee van die pioniers zijn de Britse gastronomen Bompas and Parr, die op Nieuwjaarsnacht 2014 iedereen omver bliezen met hun vuurwerkshow. Alle zintuigen werden geprikkeld, want het keukenteam monteerde smaakbommen aan het vuurwerk zodat toeschouwers zoete aardbei en banaan konden proeven terwijl ze omhoog staarden naar de rode en gele gloed van het vuurwerk. “Ik kan met zekerheid zeggen dat die show het moeilijkste is wat we ooit gedaan hebben,” geeft Sam Bompas toe. Bompas en Parr verwezenlijkte eerder al de Willy Wonka-kauwgom die van smaak verandert. “Vuurwerk is een lust voor het oog, maar we waren benieuwd of we nog meer zintuiglijke prikkels konden stoppen in een vuurwerkshow. Door smaak en geur toe te voegen deden we blijkbaar iets dat nog nooit eerder gedaan was.”

Bompas & Parr Nieuwjaarsshow, afbeeldingen met dank aan Vodafone

Bompas & Parr Nieuwjaarsshow, afbeeldingen met dank aan Vodafone

Vuurwerkkunst begint in de Westerse wereld nu pas op te leven, terwijl het op andere continenten al decennialang booming is. China produceert bijvoorbeeld nog steeds het meeste vuurwerk ter wereld. En nog steeds vindt elk jaar een bedevaartstocht van vuurwerkfanaten plaats naar het beroemde National Pyrotechnic Festival in Tultepec in Mexico. Jesse Veverka, producer van de aankomende documentaire Passfire, analyseerde drie jaar lang de vuurwerkindustrie en tradities van verschillende landen en geeft toe dat het festival in Tultepec tot de meest indrukwekkende liveshows behoort die hij ooit heeft gezien. “Het vuurpijlenfestival in Thailand en Malta zijn ook grandioos,” zegt hij. “Elke cultuur gaat anders om met vuurwerk. In Europa is men iets traditioneler en wordt vaak de veilige route gekozen, terwijl Amerika de vuurwerkshows juist tot in perfectie monteert. Elke vuurpijl wordt op de milliseconde nauwkeurig de lucht in geschoten, waardoor ze zelfs hele afbeeldingen in de lucht kunnen creëren.

Een bedrijf dat bekend staat om deze techniek is het New Yorkse Grucci, dat de meest getalenteerde durfallen van de Big Apple in huis heeft. Al sinds 1850 ontsteekt het familiebedrijf knalpijltjes op presidentiële inauguraties en Olympische Spelen. Hun show voor het vijftigjarige jubileum van Dubai houdt nog steeds het record voor de grootste vuurwerkshow op aarde.

De vuurwerkindustrie biedt in elk geval een schitterende toekomst. “Vuurwerk is visueel toegankelijk, maar het moet ook toegankelijk zijn om te produceren. We willen laten zien dat pyrotechniek, zoals dat heet, meer is dan een vage kunstvorm van vage kunstenaars,” legt Bompas uit. Hij vertelt met overmatig enthousiasme over zijn nieuw project: een gigantische vulkaan gevuld met vuurwerk en explosieven. Naar verwachting zal de documentaire Passfire de eerste zet zijn om het publiek kennis te laten maken met de kunstenaars en producenten achter de vuurwerkshows die wij vooral van tv kennen.

Teaser van Passfire van Veverka Bros. Productions. Naar verwachting komt deze eind dit jaar uit.

National Pyrotechnic Festival, met dank aan Thomas Prior

National Pyrotechnic Festival, met dank aan Thomas Prior