Waarom je blij zou moeten zijn dat Alejandro Aravena de grootste architectuurprijs heeft gewonnen

Alejandro Aravena is een Chileense architect en oprichter van de ‘do-tank’ ELEMENTAL. Ook sleepte hij vorige week de Pritzker Prize 2016 in de wacht, de grootste prijs die een architect kan winnen.

En dat is bijzonder, omdat de prijs tot nu toe bijna altijd is toegekend aan sterarchitecten die mooie, glimmende en exclusieve gebouwen ontwerpen. Onze eigen Rem Koolhaas heeft ‘m eens gewonnen; Zaha Hadid, Norman Foster, Richard Rogers en Renzo Piano ook. Stuk voor stuk ontwerpers die maar wat graag de Londense City, Manhattan en rijke oliestaten volbouwen.

Een tijdje geleden schreven we dat architectuur te vaak alleen wordt gezien als een mooi of lelijk plaatje, terwijl we vergeten dat het eigenlijk moet gaan over het vormgeven van steden waarin zoveel mogelijk mensen prettig kunnen leven.

Juist daarom is het goed nieuws dat de prestigieuze prijs dit jaar naar Aravena gaat. Hij is een ontwerper die architectuur ziet als een instrument waarmee aan een betere wereld kan worden gewerkt.

Een goed voorbeeld daarvan is een woningcomplex in het Chileense stad Iquique, dat voor slechts 7.500 dollar per woning kon worden gebouwd. Het was zo ontworpen dat mensen met weinig geld een simpele woning konden krijgen. Het slimme aan het ontwerp is dat het ruimte laat voor bewoners om – naar mate ze wat meer te besteden hebben – het huis naar eigen wens uit te bouwen.

De architectuur van Aravena’s is daarmee meer dan een mooi vormgegeven huls voor vastgoedprojecten waar investeerders geld mee verdienen. In zijn projecten staat de menselijke toegevoegde waarde van de plek centraal.

Tegelijkertijd hebben zijn ontwerpen vaak een krachtig uiterlijk. Dat komt doordat bijvoorbeeld veel grof beton en donker hout wordt gebruikt, een combinatie die het werk mediageniek en ‘Pinterestable’ maakt.

De architect maakt niet alleen betaalbare woningen. Een groot deel van het werk van ELEMENTAL bestaat uit publieke gebouwen en openbare plekken in arme buurten: universiteiten, scholen, speeltuinen en buurthuizen. Het zijn gebouwen met functies waar veel mensen – dus niet alleen de happy few – iets aan hebben.

Dat ziet de jury van de Pritzker Prize ook: “Aravena staat in de voorhoede van een nieuwe generatie architecten die een brede kijk op de gebouwde omgeving hebben. Hij heeft laten zien dat hij sociale verantwoordelijkheid, economische vraag, een menselijke leefomgeving en de stedelijke omgeving samen kan brengen. Hij kan de sociale en economische uitdagingen van onze tijd aan.”

Aravena blijft er zelf nuchter onder. In zijn TED Talk uit 2014 zegt hij dat het echt geen hogere wiskunde is wat hij doet, “eerder ouderwets gezond verstand.”

Op een andere manier kun je Aravena ook als rolmodel zien, omdat hij er trots op is geen workaholic te zijn. Terwijl het bij veel architectenbureaus gewoonte is om ’s nachts en in het weekend door te werken, en van een leger aan stageslaven hetzelfde te eisen, is een gezonde balans voor Aravena cruciaal. Zo vertelt hij in een interview met Vanity Fair: “Ik werk nooit in het weekend en niet na zeven uur ’s avonds. Ook lunch ik iedere dag thuis. Als architecten proberen we bij te dragen aan een gebalanceerd leven voor de gebruikers van onze gebouwen. Daarom moet je zelf ook een leven hebben, zodat je weet waaraan je werkt.”

De sociale benadering van Aravena raakt steeds meer in de mode in de architectuurwereld. Mede om die reden is hij benoemd tot curator van de eerstvolgende Archtectuurbiënnale van Venetië, ‘s werelds grootste architectuurmanifestatie, die op 28 mei van start gaat.

Ga de website van ELEMENTAL voor meer projecten