Psychedelische drugs zijn de beste hoop in de strijd tegen verslavingen

De mainstream wetenschap is al een tijdje aan het flirten met psychedelische drugs. De hallucinogene stoffen lsd en psilocybine uit paddo's, drugs die tot niet zo lang geleden nog bekend stonden als 'spacy jaren zeventig drugs', lijken te helpen in het onderzoek naar hersenfuncties en bijvoorbeeld in de behandeling van depressiviteit. Recent zijn er ook aanwijzingen gevonden dat deze middelen kunnen helpen bij het afkicken van cocaïne, alcohol of sigaretten.

Het is nog moeilijk de interactie tussen het brein en psychedelische drugs precies in kaart te brengen, maar onderzoekers denken dat de drugs kunnen helpen om mensen uit hun vastgeroeste perspectief te halen. Een andere verklaring is dat onderzoekers op zoek zijn naar nieuwe methoden om verslaving tegen te gaan, omdat de huidige opties tekortschieten.

"Wat we nu doen om mensen te helpen met hun verslaving is gewoon teleurstellend. Waarom laten ze ons deze nieuwe weg niet verkennen?" zegt Peter Hendricks, een verslavingsdeskundige van de Universiteit van Alabama. Hij voert op dit moment een blinde klinische proef uit op twee groepen cocaïneverslaafden. De ene groep gebruikt psilocybine, de werkzame stof in paddo's, en de andere groep krijgt een placebo toegediend.

Hendricks zegt dat zijn frustratie met de beperkte behandelmethoden hem de kant van de psychedelica opduwde. Hij baseerde zich op vijftig jaar oud onderzoek, waarin onderzoekers lsd gebruikten om alcoholverslaving tegen te gaan. In een onderzoeksgroep van 25.000 mensen bleek het gebruik van psychedelica een belangrijke indicatie te zijn of mensen het afkickprogramma succesvol zouden doorlopen.

In zijn eigen studie kijkt hij naar de effectiviteit van een behandelingen met psilocybine. In dit onderzoek wordt dezelfde dosering gebruikt als in de al bestaande behandeling tegen de angst om dood te gaan (thanatofobie) en depressiviteit.

Waarom de drugs precies helpen bij deze behandelingen is niet bekend, maar er zijn enkele theorieën die de ervaring van de trip als transformerende factor centraal stellen.

Matthew Johnson, hoogleraar psychologie aan de Johns Hopkins University, doet onderzoek naar het gebruik van psilocybine in de behandeling van een nicotineverslaving. Mensen rapporteren na het gebruik van de drugs vaak een ander zelfbeeld. "Het is een soort crash course mindfulness; zo denk ik er zelf in ieder geval inmiddels over," zegt hij tegen mij "ook daar leert de patiënt zijn of haar gedrag met wat meer afstand te bekijken."

Hendricks maakt een vergelijkbare analyse. "Het kan zijn dat de drugs iets in ons waardensysteem veranderen waardoor we andere prioriteiten gaan stellen," zegt hij.

Maar misschien is de interessantste vraag niet hoe de drugs werken, maar meer of het werkt. In de psychiatrie is het niet altijd noodzakelijk dat een behandeling honderd procent verklaarbaar is. Lithium is bijvoorbeeld een effectieve behandeling voor een bipolaire stoornis, maar niemand weet precies hoe het werkt.

Als psychedelica echt helpen een nieuw perspectief af te dwingen met een enkele dosis, dan zou dat een revolutionair effect kunnen hebben op de manier waarop wij verslaafden behandelen. De data van de studies van Hendricks en Johnson zijn pas over een paar jaar beschikbaar, maar de onderzoekers zijn alvast hoopvol. "Stel je voor: normaal slik je een pil, en zodra het uit je systeem is, is het effect verdwenen," zegt Johnson "mogelijk kan in de toekomst een enkele behandeling een heel leven lang effect hebben."