Is ‘Look Up’ het domste viralfilmpje van dit jaar?

Het internet overspoelt onze nieuwsfeeds elke week weer met een nieuwe dosis 'viral' sentiment. Je weet alleen nooit wat er nu weer gaat aanspoelen: is het een neknominatie, zijn het klaarkomende vrouwen die een liedje zingen of zijn het misschien zoenende vreemdelingen? Deze week spoelde het dramatische Sinterklaasrijmfilmpje Look Up aan op de oevers der wansmaak.

Toen ik het filmpje op Facebook zag verschijnen met de titel "This Is A Video EVERYONE Needs To See. For The First Time In My Life, I'm Speechless", wist ik dat het raak was. Ieder dom lifestyleblog beheerst deze debiele titeltactiek onderhand, en iedere internetgebruiker met een beetje gezond verstand is hier immuun voor, maar bij dit schaamteloos overdreven exemplaar moest ik enkele deciliters kots terug mijn slokdarm in jagen.

Het filmpje heet Look Up, en lijkt een beetje op alle andere viralfilmpjes over de teloorgang van sociale, real-life interactie ten koste van digitale media en smartphones. Alleen is dit filmpje nog veel dommer, omdat het iedereen een schuldgevoel wil aanpraten.

De video begint met een jonge Engelsman die de camera inkijkt alsof hij net heeft gezien hoe een babykonijntje op nietsontziende wijze gevierendeeld werd. Hij zegt dat hij 422 vrienden heeft, maar desondanks moederziel alleen is. Al zijn zinnen rijmen, want als iets rijmt dan is het waar. Hij kent zijn vrienden niet, ook al spreekt hij ze elke dag. Dan klinkt een extreem melodramatisch gitaarmelodietje, zien we de titel in beeld, en komt de overgeproduceerde satansvideo echt op gang.

Hij lijkt best wel op Gert (van Samson). Je weet wel, die gast die het altijd over zijn vriendin heeft DIE NOG NOOIT IEMAND HEEFT GEZIEN.

We zien beelden van mensen met smartphones terwijl kunstenaar Gary Turk (zo heet Gert in het echt) met een bezorgde stem een gedicht opdreunt. Technologie is een illusie bladiefuckingbla en oh ja, dit pareltje passeert ook nog even de revue:

When you step away from this device of delusion,
You awaken to see a world of confusion.

Het Koningslied verbleekt naast dit vooruitstrevende staaltje poëzie.

Je hebt snel door waar moraalridder Gary naartoe wil, maar dit weerhoudt hem er niet van om eindeloos door te rijmen over wat je allemaal zou moeten laten in je leven. Als je niet de hele tijd op je telefoon kijkt, ontmoet je geheid het meisje van je dromen, koop je een huis met haar, heb je zelfs seks, waar dan weer kinderen uit voortvloeien (ja, smartphonegebruikers, letten we even op?), word je oud en sterf je gelukkig. Met een smartphone is dit gewoonweg niet te doen.

Natuurlijk zijn mensen die in een gesprek de hele tijd op hun telefoon kijken bijzonder lomp en gun je ze het liefst een milde geslachtsziekte, maar er is ook zoiets als balans en gezond verstand. Maar daar gaat het onze Gary nou even niet om. Gary maakt zich zorgen over de jeugd van tegenwoordig, die veel minder in bomen klimt en zullen opgroeien als een soort robots. Menschen! Zet die smartphone uit, de paden op, de lanen in! Tref elkander in de buitenlucht!

Ook een dienst als Tinder wordt door Gary over het hoofd gezien. Kom op man, als er iets zorgt voor eenvoudigere menselijke interactie is het Tinder wel. Sinds augustus vorig jaar vliegen er in mijn persoonlijke kring meer slipjes door de lucht dan ooit tevoren. Dat is echt niet omdat mijn vrienden opeens meer meisjes op straat zijn gaan aanspreken nadat ze hun smartphone hebben afgedankt. It's the internet, stupid. Om over de overige duizenden handige apps nog maar te zwijgen.

De overduidelijke leugens die in het filmpje verkondigd worden zijn nog niet eens het meest verrassend. Het hele ding is gemaakt om viral te gaan op sociale media, en Gary heeft voor jouw gemak even zijn website en Twitteraccount toegevoegd aan de Youtube-beschrijving van het filmpje. Op Twitter zie je dat hij bijna 3500 volgers heeft. Niet slecht voor iemand die gedichten maakt over sociale media als bron van al het kwaad in deze wereld.

Drie vrienden tijdens een analoog theekransje. Zien ze er niet dolgelukkig uit?

Nee, het verrassende aan het filmpje is toch de ontvangst. Er zijn duizenden mensen over de hele wereld die Gary's nieuwe kijk op dit uitgekauwde onderwerp bijster interessant en origineel vinden.

Dit is verrassend omdat:
1) het totale bullshit is.
2) Moraalridders wereldwijd dit al jaren verkondigen. Al sinds het boek Alone Together van Sherry Turkle is de stelling van 'verbonden doch alleen' een dooddoener in menige discussie omtrent technologie en sociale media. Mevrouw Turkle gaat al jaren de wereld over met deze TED-talk. Daarin verkondigt ze eigenlijk hetzelfde als onze Gary, namelijk dat iedereen vereenzaamt door de illusie van digitale verbondenheid. Digitale vriendschappen kunnen volgens haar de echte vriendschappen niet vervangen en bladiebladiebla. Zijn er mensen die denken dat een vriend op Facebook hetzelfde is als een vriend in het echte leven? Nee, hopelijk gelooft niemand dit. Daarom hoop ik dat iedere derderangs cultuurcriticus voortaan zijn mond houdt. De online en offline vriendschappen kunnen prima naast elkaar bestaan. Sterker nog, soms werkt de online verstandhouding de offline vriendschap in de hand.

Afgezien van de voordelen die sociale netwerken met zich meebrengen (zoals bij het zoeken van een woning, baan, feest of scharrel, het volgen van het nieuws, het versturen van berichten, etc. etc. etc.) is er geen twijfel over de nadelen die onontkoombaar zijn. Je privacy wordt door het delen van informatie minder goed gewaarborgd en je begeeft je opeens in sociale situaties die voorheen ondenkbaar waren. Je moeder kreeg tien jaar geleden simpelweg geen weekendfoto's onder ogen waar je een ladderzatte rugslag doet op de bar van café Schuimbaard.

En dat is juist het punt dat ik wil maken. Het is technologie, niet meer en niet minder. Gooi met volle kracht een iPad Mini naar de eerstvolgende die (al dan niet in Sinterklaasrijm) verkondigt dat 'technologie een illusie is'.

Hoeveel doldwaze avonturen zal het telefoonloze meisje beleven in deze oersaaie vinexwijk? 

De bewering dat digitale contacten het echte, menselijke contact verstoren of belemmeren is empirisch gezien ook helemaal niet aan te tonen. Mensen die veel Facebookvrienden hebben en veel communiceren doen dit hoogstwaarschijnlijk ook in het echte leven. Ga maar eens na bij de grootste popiejopies uit je eigen vriendenlijst. Het één sluit het ander niet uit. Facebook is geen vervanging voor communicatie, er wordt slechts een ander middel gebruikt.

Technologie heeft nou eenmaal zijn goede en slechte kanten, net als sociale media en eigenlijk nagenoeg alle dingen op aarde. Het constante netwerken is relatief nieuw voor de mens. We moeten ermee leren omgaan. Nu ik erover nadenk doen we het eigenlijk lang niet slecht. Het is gewoon even wennen voor diegenen die minder makkelijk met veranderingen kunnen omgaan.

De andere helft van dit huis is opgegeten door Mark Zuckerberg himself.

Als je boos wordt om vrienden die tijdens een gesprek Candy Crush spelen, moet je misschien andere vrienden zoeken, of iets interessantere gespreksonderwerpen aankaarten. De belangrijkste technologische ontwikkeling van deze generatie negeren gaat een beetje ver. Nog nooit hadden we meer informatie en netwerken tot onze beschikking, we moeten alleen leren omgaan met deze rijkdom. Het motto is dus niet look up, maar eerder grow up. Oh, en Gary: shut up.