Gelukkige Verjaardag, Egyptische Revolutie

Een jaar geleden veroorzaakte een mars van het Shubra-district in Caïro een straatgevecht in Egypte dat 18 dagen duurde. De revolutie die die dag begon, leidde tot de dood van 800 mensen, bracht een dictator ten val en betekende de start van een jaar vol rellen in de centra van hoofdsteden over de hele wereld. Gisteren belichtten Egyptenaren deze verjaardag door op straat te komen.

Sommigen waren daar om te vieren, anderen om te rouwen en nog anderen om te tonen dat ze een grens trekken die in de toekomst niet overschreden mag worden. Er waren minstens 250 000 mensen in de straten van centraal-Cairo aan het duwen, trekken en tieren. Na weken van bang speculeren, ging de dag voorbij zonder geweld. Maar dat was gisteren en het ziet er niet naar uit dat de komende maanden zo vredevol zullen verlopen.

Waarom was er geen geweld, ondanks het symbolische gewicht van de dag, en ondanks de hevige rellen in de winter? Deels doordat het leger heel voorzichtig was om er geen te veroorzaken: ze bleven van de straten en op dinsdagavond werd de gevangen genomen activist-blogger Maikel Nabil vrijgelaten. Deels ook doordat veel mensen geloven dat er enige vooruitgang is in de richting van een democratie. Het parlement hield haar eerste sessie op maandag. Een kleine honderd mensen protesteerden, maar het bleef vrij rustig.   Deze man ging een tikkeltje verder. Het belangrijkste dat is voortgekomen uit de revolutie is de nieuwe mood van zelfvertrouwen en assertiviteit. Dat drukt zich uit in de vorm van marsen, nieuwe vakbonden en vrijheid van spreken – de geheime politie zou kunnen meeluisteren, maar de mensen zijn niet meer zo angstig als vroeger. Een andere uitdrukking van die nieuwe zelfzekerheid is het ontstaan uit een vrouwenbeweging die een paar dagen voor de 25ste door de stad marcheerde.  Op de grote dag nam ik deel aan de verjaardagsmars van Shubra naar het Tahrirplein.  Uiteindelijk, nadat we 's nachts door de regen hadden geslenterd, kwamen we aan op het dichtbevolkte plein.  De enige die vierden, waren de Muslim Brotherhood en de nog conservatievere Salafis. Zoals te voorspellen was, zag ik er niet echt vrolijk uit; de anderen zijn blij omdat ze bijna 70 procent van de zetels verworven hebben. Zij hebben een woelige, maar nauwe samenwerking met het leger dat nog steeds de leiding heeft tot de presidentiële verkiezingen in juni. Het leger had aangekondigd dat het haar eigen verjaardagsfeestje ging houden in Tahrir voor 'eerbiedige burgers', maar ze konden uiteraard niemand vinden die eerbiedig genoeg was om honderdduizenden gefrustreerde revolutionairen tegen te spreken – daarom is het niet gebeurd.

Voor anderen was het een machtsshow en een bittere herinnering aan het feit dat de oorspronkelijke doelen van de revolutie nog steeds niet verwezenlijkt zijn. Ik vroeg aan blogger-activist Hossam al Hamalawy wat hij van de festiviteiten vond. “Zij die aan het vieren zijn, proberen de indruk te wekken dat de revolutie over is. Maar we zijn verre van klaar met wat we gestart zijn, en de meeste doelen zijn niet bereikt. We zijn verlost Mubarak, dat was een grote overwinning, maar de legergeneralen leiden nog steeds het land.” Hossam al Hamalawy Zelfs als het leger erin slaagt om zich niet te moeien met de naderende verkiezingen, en op een vreedzame manier de macht overdraagt aan een burgerpresident, is het onwaarschijnlijk dat de weg zonder hindernissen zal zijn. Niet alleen zal het leger zich blijven bemoeien achter de schermen, maar er is ook een economische tijdbom die tikt. Als het opgedroogde toerisme blijft aanslepen en het buitenlands geld verder slinkt, zal de Egyptische munt ineenstorten, en de prijs van het brood – dat vooral gemaakt wordt van geïmporteerde tarwe – fors stijgen. Egyptenaren geven meer dan de helft van hun inkomen uit aan eten. Deze revolutie draaide evenzeer om brood als om democratie. Als de Egyptische economie blijft krimpen, gaan de mensen vrij boos worden.  Uw lokale #occupy kan een Inspirerend Model van een Post-Kapitalistische Toekomst zijn (TM) of een dystopisch drugshol met weinig uitstraling en nog minder persoonlijke hygiëne. In uw land zijn mensen misschien vuurbommen aan het werpen naar de politie, of ze bespelen gewoon valse gitaren in de vrieskou aan tentjes. Het komt erop neer dat we allemaal meer met elkaar verbonden zijn dan we dachten.  Wens hen dus geluk. @tom_d_