Zal LANDR het beroep van geluidstechnicus doen uitsterven?

LANDR is misschien wel de grootste stap richting DIY-opnameapparatuur sinds de ontwikkeling van de multitrackrecorders. Al decennia lang kunnen artiesten muziek opnemen, dubben en mixen vanuit hun kelders, maar masteren bleef de taak van professionele geluidstechnici in dure studio’s. Dat komt doordat mastering, hoewel het in theorie simpel lijkt, een gecompliceerd proces is waarvoor tenminste een perfect oor nodig is. Dat maakt hét verschil tussen een goede, amateuristische opname en muziek op professioneel niveau, dat voor iedereen een orgastische luisterervaring kan opleveren.

De oprichters van LANDR, die ook MixGenius hebben bedacht, zeggen dat hun software dit proces automatiseert met een algoritme dat het menselijke oor nabootst, en zich aanpast op de smaak en voorkeuren van de gebruiker. Het is ontwikkeld naar aanleiding van een onderzoek op de Londense universiteit Queen Mary University, waarbij het doel was om het proces van masteren te ontraadselen en om het te begrijpen op wetenschappelijk niveau. De resultaten zijn nog geheim maar iedereen kan het eindproduct gebruiken door een geluidsbestand naar de LANDR-site te sturen en het daar up te loaden. Na een paar minuten wachten, en een ‘ping!’, heb je een gemasterde versie van je thuisopname.

Veel artiesten zijn enthousiast over LANDR, zo ook Max Henry van SUUNS die LANDR voor zijn eigen werk gebruikt. “Ik maak soms kleinere dingen, ofwel voor mezelf ofwel voor een klant,” zegt hij. “Dus toen de site er was, probeerde ik een paar dingen om te kijken wat eruit zou komen. Het is echt een indrukwekkende prestatie. Het was een beetje eng hoe snel het allemaal ging. Toen ik ook nog geweldig goede feedback van mijn klanten kreeg op de tracks die gemasterd waren door LANDR, was ik verkocht.”

Het is niet de bedoeling om met deze software alle geluidstechnici totaal overbodig te maken. Op hun officiële website zeggen de makers van LANDR dat ze niet willen concurreren met een getrainde geluidstechnicus, maar dat bestanden van LANDR als een handige referentie kunnen dienen voor technici. Je zal LANDR ook niet horen op het volgende album van SUUNS: “Om eerlijk te zijn, ik denk niet dat dát het punt is. Ryan Morey heeft in allebei onze albums enorm veel leven geblazen en ik kan me geen beter SUUNS-album voorstellen.”

Maar wat is dit mysterieuze product dan eigenlijk, en waar moeten artiesten het voor gebruiken? Om hier een antwoord op te krijgen, spraken we met Justin Evans en Thomas Sontag van MixGenius en Turbo Recordings over hoe ze LANDR hebben ontwikkeld en hoe ze het in de studio willen gebruiken.

Noisey: Wie heeft LANDR ontwikkeld en hoe is dat gegaan?
Justin: LANDR komt voort uit een aantal onderzoeken dat de afgelopen acht jaar is uitgevoerd door een groep hele slimme studenten aan de Queen Mary University in Londen. Twee jaar later kreeg de technologische broedplaats TandemLaunch uit Montreal de exclusieve rechten in handen. En zij gaven ons de middelen en infrastructuur om het bedrijf samen op te starten, met mij en een andere student van dat onderzoek erbij. We hebben er toen een briljante CEO bij betrokken die het voor elkaar kreeg om genoeg geld op te halen, waardoor we dit kostbare project om kunnen gaan zetten in een commercieel succes.

Wat is er zo moeilijk aan masteren, als je het vergelijkt met andere aspecten van het opnemen van een nummer?
Justin: Masteren vereist een aantal hele moeilijke dingen: een goed oor om mee te kunnen analyseren wat er nog veranderd moet worden, een geweldige omgeving waar je de muziek in kan luisteren, dure speakers en een akoestisch gebalanceerde ruimte.
De vorm en akoestiek van je kamer bepalen de manier waarop je geluid hoort en dat kan hele grote problemen veroorzaken bij het masteren. Daar komt nog bij dat je echt goede geluidtechnische vaardigheden moet hebben. De software die gebruikt wordt bij masteren is best moeilijk te leren. Dingen als multiband EQ of multiband compressors kunnen heel veel schade aanrichten als je ze niet goed gebruikt. Er zijn een hoop variabelen; er goed mee om kunnen gaan vergt bijna wetenschappelijke kennis.

Is het niet vooral afhankelijk van een goed oor hebben? Hoe kun je software ontwikkelen die dit heeft?
Justin: De vraag is: wat doet een goed oor? Voornamelijk het oplossen van spectrale problemen en identificeren van frequenties. Gelukkig voor ons project zijn dit problemen waar machinale technologie, psycho-akoestiek en digitale signaalverwerking steeds beter in worden. Neem bijvoorbeeld Shazam. Ik bedoel, je had vroeger iemand nodig die in een platenwinkel werkte en een wandelende muziekencyclopedie was om erachter te komen welk liedje er werd gedraaid of welke dj er bezig was. Nu hoef je alleen je telefoon omhoog te houden.

De software is adaptive, het kan zich aanpassen, maar wat betekent dat? Past het zich aan aan bepaalde voorkeuren van de gebruiker? Of aan bepaalde projecten?
Justin: Simpel gezegd: elke keer dat er een nieuwe track wordt geüpload naar ons systeem, analyseert en leert het daarvan. Als we hier nog meer over uitwijken, geven we teveel van onze geheime formule weg.

Is dit een oplossing voor DIY-artiesten die geen supergoede mastertechnicus kunnen veroorloven? Of hebben artiesten die zich wél alles kunnen permitteren hier ook wat aan?
Thomas: Ik denk dat het een oplossing voor allebei kan zijn. We zijn constant verrast door mensen die gebruik maken van LANDR, zoals grote platenmaatschappijen, A&R-mensen, dj’s, grote artiesten die snel willen horen hoe een nummer klinkt als het af is, makers van luisterboeken, videomakers, podcasters, mensen die hun samples willen masteren voordat ze het live spelen, van alles. Het wordt gebruikt op veel meer manieren dan wij aanvankelijk dachten.

Aan de opnamekant van het verhaal, Thomas, hoe heb jij LANDR verwerkt in je studiowerk?
Thomas: We gebruiken het constant. Soms in plaats van pro-studio masteren, maar steeds vaker als eindproces. In beide gevallen bespaart het ons tijd en geld, twee middelen waarvan je altijd te weinig hebt in de indie-wereld. We gebruiken het om live-opnames en dj-sets beter te laten klinken, demo’s een snelle opknapbeurt te geven of voor nieuwe nummers die we willen testen. En na een zorgvuldige afweging hebben we ook besloten het voor onze volgende, commerciële release te gaan gebruiken. We hebben uitgebreid getest en het vergeleken met de beste masterstudio’s in de business, en LANDR stond echt z’n mannetje. In sommige gevallen was het resultaat beter dan gerespecteerde geluidstechnici voor elkaar kunnen krijgen. Het is echt ongelofelijk hoe goed LANDR al is, en het wordt alleen maar beter.

Waarom is het volgens jou beter dan een menselijke mastertechnicus?
Thomas: Ten eerste, het wordt nooit moe, en ten tweede, het scheelt ontzettend in de kosten. Daarom kan je met LANDR gemakkelijk hele lange live-opnames, dj-sets en nog te testen materiaal masteren. Het idee is dat dit exclusieve, mysterieuze proces nu direct toegankelijk gereedschap wordt in je werkflow, en dat is behalve emotioneel bevredigend ook heel praktisch.

Er is zeker een gevoel van een ontketende revolutie, na dit kijkje in de keuken van LANDR en het zien van de passie en intelligentie van het team van ontwikkelaars en technici. Als we geloven in de belofte van AI, dan is het logisch dat technologieën zoals LANDR de toekomst zijn. Niet alleen vanwege het gemak en de betaalbaarheid, maar uiteindelijk ook vanwege de kwaliteit. Magnetische spoelen, vacuümbuizen en bandspoelen klinken echt fantastisch, maar zijn deze oude technieken een manier van vooruitgang? Is het willen behouden van het verleden de beste weg naar de mooiste toekomst?