Dit onderzoeksstation op Antarctica ligt verder van de beschaving dan het ISS

De jarenlange droom van de mens om naar andere planeten te reizen is zo inherent aantrekkelijk dat het gemakkelijk is om te vergeten hoe uitdagend deze missies eigenlijk zijn voor astronauten.

Om te kunnen anticiperen op hoe toekomstige bemanning ooit voet aan wal zou kunnen zetten op bijvoorbeeld Mars, heeft de Europese Ruimtevaartorganisatie (ESA) een team van 13 onderzoekers uitgezonden naar een van de meest moeilijk te bereiken plekken op aarde: het Concordia onderzoeksstation op Antarctica. Deze locatie is - als we spreken over afstand en reistijd - zelfs verder verwijderd van de menselijke beschaving dan het International Space Station.

De organisatie meldde gisteren dat een team onder leiding van de door ESA-gesponsorde arts Beth Healey zich klaar maakt voor een overwintering op de zuidpool en de bijbehorende maandenlange isolatie. Het winterseizoen op Antarctica duurt van februari tot september en de meeste onderzoekers zullen het station pas verlaten in november.

Dit is al het elfde team van onderzoekers dat een langdurige duik neemt in de duisternis van Antarctica. Het onderzoek wat ze zullen verrichten is alleen deze keer net anders, aangezien de ESA een partnership is aangegaan met het British Antarctic Survey (BAS) - een nationale Britse organisatie die zich bezig houdt met zaken op Antarctica. Het BAS werkt vanuit het op zeeniveau gelegen Halley VI-station.

Om een beeld te schetsen van de onbereikbaarheid van Concordia, moet je weten dat het zich op 3200 meter boven het zeeniveau bevindt en dat de dichtstbijzijnde haven aan het vaste land pas 1000(!)km verder op is.

De BAS heeft toegezegd om een aantal experimenten van het Concordia-onderzoek over te nemen. Denk aan het monitoren van bijvoorbeeld slaappatronen en andere vitale functies van hun eigen Halley bemanningsleden. Deze vergelijking zal de ESA uiteindelijk inzicht geven op de mentale en fysieke veranderingen die geassocieerd zijn met de lage luchtdruk en het zuurstofgehalte op grote hoogte.

Maar dat zijn niet de enige obstakels die de crew moet overwinnen. Het station bevindt zich namelijk in de grootse (ijs)woestijn van de aarde. De lucht is er zó droog dat blootstelling alleen al huidirritaties veroorzaakt. De temperatuur kan zakken tot wel -80 graden Celsius en in het winterseizoen van Antarctica is het altijd donker. Een eventuele evacuatie is alleen mogelijk in één van de drie zomermaanden. De rest van de seizoenen zijn de bemanningsleden op zichzelf aangewezen.

Kortgezegd is het leven op Concordia niet veel anders dan het leven in de ruimte. Dit is precies de reden waarom de Europese Ruimtevaart Organisatie hun bemanningsleden op Antartica laat overwinteren. In eerste instantie werd er op Concordia onderzocht hoe mensen reageren op lange periodes van isolatie, sensorische deprivatie(de onthouding van zintuiglijke prikkels,) en een buitenaardse omgeving. Er werd onderzoek gedaan naar de fysieke en mentale gezondheid van de bemanning in deze omgeving.

De leefomstandigheden kun je het beste omschrijven als klassieke horrorscenario's: maanden in het donker, geen contact met de buitenwereld en een superkleine gemeenschap. In 2012 heeft iemand dit scenario al gekaapt voor een low-budgetfilm die South of Sanity heet.

De bemanningsleden moeten overgens wel iedere dag hun gevoelens vastleggen op video. Iets wat bovendien niet uit deze tijd weg is te denken, kijk maar eens naar youtube vloggers.

Deze manier van documenteren speelt voor het onderzoek op Concordia een belangrijke rol. De videodagboeken worden zorgvuldig door psychologen en artsen geanalyseerd, waarbij ze niet alleen letten op de inhoud van de dagboeken maar ook op de manier van uitdragen - lichaamshouding. De bemanning werd zelfs gevraagd om sprookjes voor te lezen voor de camera, zodat de analysten de verschillen in lichaamshouding en intonatie konden waarnemen tussen vrij uitgesproken en voorgelezen teksten.

Het team van dit jaar zal aan meer interessante experimenten worden onderworpen waaronder een onderzoek wat uit moet wijzen of deze langdurige isolatie -op lange termijn- effect zal hebben op de 'bedrading' van de hersenen van de onderzoekers. Het Oog en Slaap experiment zal zich door middel van een wekelijkse pupilmeting richten op het slaappatroon van de bemanning. Ook zullen zij proberen om extremofiele bacteriën in de buurt van het station te vinden.

Het hele avontuur klinkt eerlijk gezegd verschrikkelijk. Het is bijna niet te geloven dat er nog niemand gestoord is geworden in de tien jaar dat mensen de extreemste winter van de wereld trotseren. De mensen die op deze missie worden gezet zijn moeilijk te breken, blijkt maar. Dat is misschien niet zo spannend als in een horrorfilm, maar de resultaten die zij meenemen uit het onderzoek zal de moeite zeker waard zijn.