In Amerika sterven mensen aan vapen, hoe zit het in Europa?

Maar als je het nieuws moet geloven, is de e-sigaret ook niet helemaal koosjer. In de Verenigde Staten zijn er duizenden gevallen van vapers met longproblemen en zijn er volgens het Center for Disease Control 47 mensen overleden door vapen. Uit angst proberen meerdere staten de verkoop van e-sigaretten terug te dringen, wat zelfs op de goedkeuring van de president kon rekenen (totdat bleek dat dit hem politieke schade toebracht.)

Tot zover de Verenigde Staten. In Europa is de paniek vooralsnog minder groot, maar op een kleinere schaal is er wel degelijk ophef. Deze maand werd Ewan Fisher opgenomen in het ziekenhuis nadat hij drie jaar e-sigaretten had gerookt. Hij moest aan de beademingsapparatuur vanwege ernstige longproblemen. De specialist die hem hielp had meegeschreven aan een paper in het British Medical Journal, waarin geconcludeerd werd dat e-sigaretten veel veiliger zijn dan tabak, maar wel “op eigen risico”.

Ook Public Health England (PHE) is altijd van mening geweest dat vapen nog altijd minder schadelijk voor je is: het zou 95 procent beter voor je zijn dan normale sigaretten. Toen ik contact met PHE opnam, verwezen ze me door naar een blogbericht van 29 oktober, waar werd ingegaan op de ophef in de Verenigde Staten en wat dat voor ons betekent. John Newton schrijft dat de uitbraak “niet in verband lijkt te staan met het gebruik op lange termijn van e-sigaretten, die in de VS al meer dan tien jaar worden gerookt.”

Newton waarschuwt ook dat de paniekerige berichtgeving ertoe zou kunnen leiden dat vapers weer tabak gaan roken. Martin Dockrell, die bij PHE het programma leidt om tabaksgebruik te ontmoedigen, zei afgelopen week tegen The Guardian dat hij dit zelf al een aantal keer heeft gezien. Wanneer mensen vrijwillig een bepaald product mijden, en in plaats daarvan teer in hun longen laten komen omdat ze denken dat dat laatste beter is voor hun gezondheid, dan weet je dat er wat vreemds aan de hand is.

Het goede nieuws voor Europa is wel dat de Amerikaanse problemen vooral te maken hebben met specifieke ingrediënten – namelijk vitamine E-acetaat, iets wat voorkomt in vape-olie waar THC in zit. Omdat dergelijke vape-olie met THC in Europa illegaal is, zul je hier in Nederland in de vloeistoffen voor e-sigaretten ook geen vitamine E-acetaat aantreffen. Toch heeft het Amerikaanse Center for Disease Control and Prevention aangegeven dat nog niet uitgesloten kan worden dat er ook andere oorzaken zouden kunnen zijn voor de sterfgevallen en longproblemen in de Verenigde Staten.

VICE sprak met zestien winkels in Londen waar e-sigaretten worden verkocht, en op een na zeiden ze allemaal dat hun verkoop achteruit is gegaan. Bij een winkel gaat het zelfs om 70 procent, en twee anderen hebben in de winkel informatie uitgedeeld om tegenwicht te bieden aan de “bangmakende” krantenkoppen. Een groot deel zei dat zodra hun klanten de artikelen onder deze headlines hadden gelezen, ze wel beseften dat de situatie in de VS heel anders is.

Een verkoper zegt dat zijn winkel moet sluiten vanwege de berichtgeving, maar ook vanwege de opkomst van het merk Juul, dat het voor kleine ondernemingen moeilijker maakt om het hoofd boven water te houden. “Het beeld over vapen is totaal veranderd,” zegt Tom Collins van de Great British Vape Shop. Hij zegt op zijn handen te kunnen tellen hoeveel mensen er in ‘stoptober’ bij hem langs kwamen omdat ze wilden stoppen met roken, en dat er veel meer mensen waren die wilden stoppen met vapen.

VICE sprak ook met Britse gebruikers van e-sigaretten. De 36-jarige Pete Mallam zegt zich bewust te zijn van de gevaren, maar is niet in paniek geraakt vanwege het nieuws. “Ik maakte me zorgen, maar ik vertrouw de research die ik er zelf naar heb gedaan,” zegt hij. “Ik weet dat het niet goed voor me is, en dat ik eigenlijk zou moeten stoppen, maar vapen is zeker beter dan normale sigaretten.”

Volgens Pete zijn de meeste zorgen gebaseerd op goedkope THC-olie, en hij heeft een punt. Jacob George, hoogleraar cardiovasculaire geneeskunde en therapeutica aan de Universiteit van Dundee, had de leiding over VESUVIUS, het grootste onderzoek dat ooit is gedaan naar het effect van e-sigaretten op hart- en vaatziekten. “De e-sigaretten die in Amerika voor problemen zorgen hebben niks te maken met de e-sigaretten die in Europa worden verkocht,” legt hij uit. “Vitamine E-acetaat, dat gebruikt wordt in de vape-olie met THC, zit niet in de Europese e-sigaretten.” Bij de meeste vapers met longproblemen zijn cannabis-metabolieten aangetroffen in hun urine.

Het bewijs wekt de indruk dat vapen inderdaad ongezond is. Maar aangezien de situatie in de Verenigde Staten nogal anders is, zou je alle nieuwsberichten die zich daarop baseren wel met een korreltje zout mogen nemen.