Ik bezocht een workshop waar je leert om je ongesteldheid te omarmen

Als je op de hoogte wil blijven van onze beste stukken zonder je suf te scrollen, schrijf je dan in voor onze wekelijkse nieuwsbrief.

Het is het begin van een vijf uur durende workshop in Berlijn, die het in teken staat van ‘cyclus-mindfulness’. Dit concept is bedoeld om ons te helpen begrijpen wat er allemaal binnen het vrouwelijk lichaam verandert tijdens de ongesteldheid. “Onze cyclus is een spiegel van ons innerlijk,” zegt Birte, die de workshop geeft.

Ze pakt de plastic baarmoeder en gaat weer in kleermakerszit op haar plek in de kring zitten. Haar donkerbruine haar zit in een knot en haar oorbellen glinsteren in het licht. De vleeskleurige baarmoeder ligt tussen haar benen. In de kring zitten nog zes andere vrouwen, van 24 tot 44 jaar.

Het is niks nieuws dat onze menstruatiecyclus invloed kan hebben op onze gezondheid, relaties en werkprestaties – voor de helft van de wereldbevolking althans. Een vrouw in een roze coltrui praat over haar vleesbomen (goedaardige gezwellen in de baarmoeder), en een andere vrouw in een bloemenlegging vertelt dat ze endometriose heeft. En weer een andere heeft vreselijke stemmingswisselingen voor haar menstruatie, net als ik. Ondanks onze onderlinge verschillen heeft ieder van ons een ietwat opstandige baarmoeder, en we zijn op zoek naar advies.

Een van de symptomen waar Birte ons vandaag meer over wil leren is menstruele diarree. “De baarmoeder ligt tussen het rectum en de blaas,” zegt ze. “Sommige vrouwen moeten vaker naar het toilet als hun baarmoeder opzwelt voordat ze bloeden.” Daarna doet ze een samentrekkend orgaan na, door haar armen uit te steken en een slingerende beweging met haar bovenlichaam te maken.

Ik ben op mijn veertiende begonnen met de pil, en heb die daarna tien jaar geslikt. Vroeger behandelde ik mijn cyclus als een opdringerige gast in een club: je weet dat-ie er is, en het is vervelend, maar je kan het ook gewoon negeren. Nu slik ik de pil niet meer, maar heb ik rondom mijn eisprong wel een hyperactief libido, en een week voordat ik ongesteld word ook pijnlijke borsten. Op de 25ste dag van mijn cyclus ben ik meestal nogal chagrijnig. Ik ben bij deze workshop om mijn stemmingswisselingen onder controle te krijgen, of ze op z’n minst iets beter te begrijpen.

We zitten op een wit tapijt, met een flakkerende bloedrode kaars in het midden. Er liggen twee rode touwen kruislings over elkaar, die het tapijt in vier vlakken verdelen. Dit symboliseert de vier fases van onze menstruatiecyclus – of “de vier seizoen”, zoals Birte ze noemt. De winter symboliseert het bloeden, en de zomer de eisprong. De metafoor is bedoeld om ons te helpen begrijpen hoe ons lichaam op verschillende delen van de cyclus reageert. “Een vrouw die haar lichaam kent, is een krachtige vrouw,” zegt Birte.

Ik ken best wat synoniemen voor je menstruatie (het maandelijkse feestje, Bloody Sunday, iets met de Rode Zee), maar van “het donkere seizoen” had ik nog nooit gehoord. Birte koos voor deze metafoor omdat de baarmoeder zichzelf leegbloedt, om zich voor een nieuw begin voor te bereiden. In de lente krijgt je weer meer oestrogeen en krijgt het lichaam weer energie. De zomer is de climax, met de eisprong. “Met de herfst begint het donkere seizoen,” zegt Birte. Als vrouwen in die periode ruimte voor zichzelf nodig hebben, is het belangrijk dat ze dat ook aangeven, benadrukt ze. Ondanks het stigma dat op het premenstrueel syndroom (PMS) ligt. “De maatschappij hecht geen waarde aan de donkere periode.”

Birte vraagt ons om rond het tapijt te lopen en elk seizoen van de cyclus te ervaren. Als ik bij de herfst ben, kan ik mezelf er niet toe zetten om daar goed stil bij te staan. Mijn PMS is de afgelopen maanden zo vreselijk geweest dat ik er bijna bang voor ben geworden. Als ik wakker word, weet ik meteen dat ik me die dag onzeker ga voelen en boos ga worden om kleine, schijnbaar onbeduidende dingen. Zelfs mijn relatie is eronder gaan lijden.

Ik wou dat ik gewoon kon genieten van de zomerzon en me mijn hele cyclus lang goed zou kunnen voelen. Maar volgens Birte heeft het geen zin om te proberen deze fases te stoppen, en moet je ze juist accepteren voor wat ze zijn: een natuurlijk onderdeel van het leven. De kunst zit ‘m erin om de angst voor wat komen gaat los te laten. Het is ook erg belangrijk om met je partner, je baas of zelfs je kinderen over je stemmingswisselingen te praten, zodat zij zich niet schuldig of overweldigd voelen als jij een slechte dag hebt.

Deze vijf uur kosten zo’n zestig tot tachtig euro per persoon – is deze cursus niet gewoon een soort emotionele coaching voor rijke mensen? Nee, want als vrouwen samenkomen om over hun vagina’s, baarmoeders en emoties te praten gaat het wel een stuk verder dan dat. Ze doorbreken de sociale barrières die ons zeggen dat ongesteldheid je zwak maakt, of dat je je zou moeten schamen als je bloedt.

In februari liet de korte film Period. End of Sentence. zien hoeveel menstruatietaboes er nog zijn in India en de vrouwenhaat die daarachter zit. De film won een Oscar, ook al omschreef een mannelijk lid van de Academy ‘m als “icky” en weigerde hij om erop te stemmen. Stigma’s zijn er nog altijd rondom menstruatie – in India, maar ook zeker in het westen.

Birte sluit af met een aantal praktische tips die je in het dagelijks leven kunt toepassen als je menstruatieproblemen hebt. “Ik ben altijd open over in welke fase van mijn cyclus ik zit,” zegt ze. Op haar werk zit ze voor haar klanten met een warmwaterkruik. En als ze het moeilijk vindt om onder de mensen te zijn, besluit ze weleens gewoon in haar auto te stappen om een rondje te gaan rijden. “Ik zeg dan zoiets als: ‘Vandaag kan ik je niet de aandacht geven die je wilt, maar ik kom snel bij je terug.’ Dat kunnen de meeste mensen prima hebben.”

Ze vermijdt conflicten door zichzelf simpelweg wat ruimte te gunnen. Misschien dat zoiets mij op een dag ook wel lukt.

Of nou ja, waarom eigenlijk niet nu gelijk al? Ik ben namelijk nu ongesteld, en ik heb het gevoel alsof mijn baarmoeder allemaal acrobatische kunstjes aan het doen is. Mijn geduld heeft de veerkracht van een doorweekte tampon. Als je wil reageren op dit artikel, doe dat dan alsjeblieft pas over drie dagen. Bedankt.

* Birtes naam is veranderd om haar privacy te beschermen.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij VICE Duitsland.