Zelfs met kutcijfers kun je in China nog een studiebeurs krijgen

Headerafbeelding door Ralph Damman. Dit stuk verscheen eerder op VICE.com Canada.

Toen een paar vrienden van me terugkwamen van een uitwisseling in Peking, hadden ze allebei 1200 dollar cash in hun zak, die ze hadden gekregen van de Chinese overheid. Mijn eerste reactie was: “Eh, wat?”

Het bleek hun studiebeurs te zijn. Die hadden ze op een dag na de les gekregen, in knisperende briefjes van honderd yuan.

Wat blijkt? Je hoeft helemaal geen goede cijfers te halen om dat geld te krijgen. Nadat ik een aantal uitwisselingsstudenten sprak over hun ervaringen in China, leerde ik dat je zelfs met kutcijfers nog een studiebeurs kunt krijgen. En een gratis accommodatie. En elke maand zakgeld.

Wat je ook kunt krijgen, is gratis drank, gratis entree in clubs en professors die het geen reet kan schelen of je op komt dagen tijdens college, of je telefoon gebruikt tijdens een examen. Dingen die moeilijk te weerstaan zijn als je een arme student bent die liever de Verboden Stad gaat bekijken dan naar een college.

“Buitenlanders krijgen een voorkeursbehandeling in China,” zegt Jon*, die aan een Chinese universiteit werkte als bemiddelaar tussen internationale studenten en werknemers van de universiteit. “Als je naar een club gaat, krijg je gratis drankjes en je mag gratis naar binnen. Chinezen moeten gewoon betalen.”

Dit soort voordelen zet China in om zichzelf interessanter te maken voor buitenlanders. Volgens Jon worden zij nog steeds gezien als ‘machtig’, en krijgen ze hogere lonen en maken ze kansen op betere banen dan de lokale bevolking.

Maar volgens de studenten die ik sprak, worden niet alle uitwisselingsstudenten gelijk behandeld. Als je een witte huid hebt, word je gezien als een halve beroemdheid, maar met een zwarte huid word je bespuugd bij een McDonalds of gelabeld als ‘gevaarlijk’. Ook in clubs word je anders behandeld naar gelang je huidskleur of geslacht.

Kijk, dan hebben het toch weer mooi over ‘white privilege’.

Daar wilde ik het fijne van weten, en dus sprak ik zes mensen over hoe het is om te wonen en studeren in China. Het blijkt dat de VIP-behandeling enorm leuk kan zijn, of mensonterend.

Ashton*, 25
Uitwisselingsstudent uit Europa
Studeert Marketing

Ik was onlangs zes maanden op uitwisseling in China. Niets was te gek op de universiteit. Ben je te laat? Geen probleem. Wil je je examen verplaatsen? Tuurlijk. ‘Zo doen we het in Europa’ is een hele goede smoes voor van alles. Je kunt dan zelfs je telefoon meenemen naar een examen. Ik ga terug naar China voor mijn master, omdat ik daar makkelijk hoge cijfers kan halen. Ik probeerde een programma te vinden in Europa, maar dat was lastig met mijn slechte cijfers. Toen ik de universiteit in China vroeg of ze een masterprogramma in management hadden, zeiden ze: “Uiteraard, je krijgt een beurs.” Ik krijg ook gratis huisvesting, maandelijks zakgeld en ik hoef geen schoolgeld te betalen. Ik zei: “Ja, prima, ik kom eraan.” Toch voel je je vreemd door al die dingen. Veel niet-witte buitenlanders zijn fucking blij om in China te zijn, maar ik ben er alleen omdat het gratis is. Ik zit bijvoorbeeld in een whatsappgroep met veertig mensen die een beurs hadden aangevraagd in China. Drie zijn westers en 37 komen uit Afrika, Bangladesh of Pakistan. De drie westerse mensen kregen als enige een reactie van de universiteit.

Voordat ik ging, had ik begrepen dat Chinezen liever buitenlanders hebben in clubs, maar ik snapte het racisme pas toen ik er was. Mijn ex-vriendin deed de promotie voor zo’n club – ze verkocht gastenlijstplekken – en kreeg betaald naar het soort mensen dat kwam. Voor niet-westerse buitenlanders kreeg ze bijna niks. Dan kwamen westerse buitenlanders en daarna op de ranglijst stonden knappe meisjes. Dus er staat een vent bij de deur om te controleren: is zij knap of niet? En als ze knap was, kreeg de promoter meer geld omdat die haar binnen had gehaald. Het hoogst op de lijst stonden modellen – echte modellen, die in Peking waren voor fotoshoots. Daar kreeg een promoter ongeveer twintig euro voor.

Het is ook heel gewoon om de hele avond gratis drank te krijgen als je wit bent. Voor mijn afscheidsfeestje gingen we naar een club. We waren met tien mensen, waarvan zes blonde meisjes. We kregen twee flessen Grey Goose – ter waarde van 260 euro – helemaal gratis. Ik voelde me een koning, maar het voelde ook heel vreemd. Ze zorgden dat we niks tekort kwamen en we betaalden niks.

In sommige clubs is het lastig om binnen te komen als je samen bent met zwarte mensen. Ik heb een vriend uit Mozambique en we gingen een keer naar een dure tent. Ik had van tevoren een tafeltje gereserveerd. We kwamen bij de ingang – vijf westerse mensen en een zwarte jongen – en de promoter zei: “Ja, eh, jullie komen er niet in.” Toen we vroegen waarom, zei hij dat het kwam omdat onze vriend er gevaarlijk uitzag, wat echt nergens op sloeg. Na vijftien minuten discussiëren met die vent zeiden we dat we op WeChat zouden zeggen dat deze club racistisch was. Toen liet hij ons eindelijk naar binnen en was het de hele avond open bar.

Sami, 25
Uitwisselingsstudent uit Finland
Studeert Rechten

Ik studeerde internationaal en Chinees recht in Peking en de eerste avond dat ik er was, ging ik met wat masterstudenten uit. We kwamen in een straat met verschillende clubs. We kwamen allemaal gratis binnen en de drank was nog gratis ook. We mochten aan VIP-tafels zitten. Die eerste avond dacht ik: wow, wat is dit? Ik weet niet of het verkeerd voelde, maar het was vreemd. Er was een lange rij met Chinezen die stonden te wachten om binnen te komen, maar wij liepen er zo langs. We gingen naar een beroemde club in Shanghai. Er zwommen haaien onder de dansvloer. En weer, er was een lange rij waar we zo voorbij liepen. We kregen VIP-kaartjes, gratis drank, alles. Alleen omdat we Europees waren. Al die gratis dingen en de VIP-behandeling waren leuk in het begin, maar aan het eind voelde het, nou ja, niet verkeerd, maar ook niet goed.

De voorkeursbehandeling beperkte zich niet tot het uitgaansleven. Toen mijn ouders langskwamen, gingen we naar een duur restaurant. We hadden geen reservering, dus er was een wachttijd van twee uur. We dachten: prima, gaan we even winkelen. Maar toen kwam er iemand van het personeel achter ons aanrennen en riep: “Wacht, we hebben een tafel voor jullie!” We dachten dat ze misschien een klein tafeltje hadden omdat we maar met z’n drieën waren, maar toen we binnenkwamen zat het vol met wachtende Chinezen. Tijdens het eten werden we door vier mensen bediend, mensen namen foto’s van ons en het hele gebeuren was uiterst vreemd. In China denken ze dat je superrijk bent als je westers bent. Ze denken dat je een boel geld hebt en dat je komt om te feesten. Dat wordt vervelend, omdat in werkelijkheid veel van ons er waren vanwege beurzen en omdat we wilden reizen, en we daar geld voor moesten lenen.

Erin*, 24
Uitwisselingsstudent uit Canada
Studeert Rechten

Mijn vriend en ik kozen ervoor om in Peking te studeren afgelopen zomer. Er was een speciaal programma van de Chinese overheid waarbij Canadese studenten een beurs konden krijgen. Omdat we allebei vrij matige studenten zijn, maar wel veel van reizen houden, waren we geïntrigeerd door het idee van studeren op kosten van de overheid.

We wisten niet wanneer we ons geld – 1200 dollar – zouden krijgen. We wisten zelfs niet hoe we het zouden ontvangen, of het overgemaakt zou worden, of we een cheque zouden krijgen, we hadden geen idee. We kregen niks toen we arriveerden, wat we wel een beetje gek vonden, maar in de laatste week kwam een Chinese student naar voren en zei: “Ha mensen! Het geld is er!” Iedereen begon te juichen. De volgende dag kwam er een stapel geld. Cash. Vers gedrukte briefjes van 100 yuan, in envelopjes. Tachtig studenten stonden in de gang te wachten voor hun 6400 yuan, wat iets van achthonderd euro is. Aangezien lunch ongeveer vijftig cent kostte, was het een enorm bedrag om cash op zak te hebben.

Edson, 21
Uitwisselingsstudent uit Mozambique
Studeert Accounting

Er zijn weinig zwarte mensen in China. Ik wilde eigenlijk geen uitwisseling doen naar China, maar de laatste jaren zijn er veel Chinezen die investeren in Afrika, dus onze overheid heeft beurzen om aan studenten te geven. Vanaf het moment dat ik aankwam waren dingen gewoon heel anders. Ik liep het vliegveld uit en mijn neus begon te kriebelen van de vervuilde lucht. Ik dacht meteen: deze plek is niet goed voor me. Toen kwam het gestaar in de metro. Mensen kijken naar je alsof je heel, heel erg anders bent. Ze hebben nog nooit iemand gezien zoals jij, dus ze maken foto’s van je.

De Chinese economie groeit ongeveer zes procent elk jaar, maar ik denk niet dat het een goede plek is om te studeren. Sommige buitenlanders vinden het leuk vanwege alle gratis dingen. Ik bedoel, ik kreeg wel gratis drank en gratis entree in clubs, maar dat hing ook af van wat voor soort club het was en met wie ik ging. Ik was vaak met een groep vrienden uit Nederland, dus ik werd gezien als een van hen. Vaak dachten mensen omdat ik zwart was en Engels sprak dat ik Amerikaans was. En als je Amerikaans of Europees bent, vinden Chinese meisjes je geweldig. Ik vond die aandacht niet fijn, want ik word liever aardig gevonden om wie ik ben. Als je zegt dat je Afrikaans bent, word je gezien als arm. Alsof je niet weet wat een iPhone is.

Er waren maar twee zwarte mensen op de hele universiteit, wat een probleem was voor me. Ik vroeg mensen uit mijn klas mee uit, maar dan moesten ze altijd ineens naar de bibliotheek. Ik wilde graag Chinese vrienden maken, maar elke keer was het hetzelfde liedje: “Ik moet naar de bieb.” Uiteindelijk ontmoette ik wat Europeanen, en sprak ik vaak met ze af. Ik ging niet vaak naar colleges. De docenten vonden dat niet erg, omdat ik denk dat ze wel wisten dat het moeilijk was voor mij om hier te zijn. Ik kon doen wat ik wilde. In dat opzicht werd ik hetzelfde behandeld als de witte studenten.

Ik kan me nog een treurige dag herinneren. In China is het normaal om op de grond te spugen. Ik ging een keer naar McDonalds en kocht een hamburger. Terwijl ik wegliep, was er een Chinese man die op mijn shirt spuugde. Ik weet niet waarom hij dat deed. In elk geval dacht ik dat het per ongeluk was, maar toen ik hem aankeek, zei hij geen sorry, maar keek hij me aan met een blik van: “Jou mag ik niet.” Ik was verdrietig en boos. Ik deed niks, maar ging gewoon weg. Toen dacht ik: ik heb geen zin om nog met deze bullshit om te gaan. Het is te moeilijk. Ik voelde me er gewoon niet oké.

Jackie*, 26
Uitwisselingsstudent uit Canada
Studeert Rechten

Ik ging in de zomer op uitwisseling naar China, en na afloop kreeg ik een stage aangeboden bij een groot advocatenkantoor in Peking. Ik en de andere stagiairs werden elke week uitgenodigd om uit eten te gaan met een groep advocaten. Ze namen ons mee naar dure restaurants en zij betaalden alles. Je wist meteen dat dit het soort restaurants was waar ze hun Chinese collega’s niet mee naartoe namen. We werden uitgenodigd omdat we buitenlandse stagiairs waren. En ondanks dat ik de enige witte persoon was in deze groep, was ik de enige die ze persoonlijk uitnodigden. Ik mocht dan de rest meevragen.

Vaak gingen mijn vrienden en ik uit als een grote groep en avond na avond kregen we gratis drank puur vanwege onze huidskleur. Sommige mensen dronken niet omdat het discriminerend was, het toppunt van wit privilege.

Er is ook een lokale versie van Tinder: Tantan. Als je buitenlands bent kan deze app veel deuren openen als je nieuwe mensen wil ontmoeten. Sommige mensen uit mijn groep gebruikten het en elke keer dat ze swipeten, was het een match. Als je wit bent, is het gewoon een ander spelletje.

Shaun, 26
Uitwisselingsstudent uit Canada
Studeert Rechten

Ik werd vaak gefotografeerd toen ik op uitwisseling was. Ik herinner me dat het gebeurde bij een of andere toeristische attractie. Ik ben lang en wit en ik begrijp dat Chinezen graag iemand als mij fotograferen omdat ze dan aan hun vrienden kunnen laten zien dat ze op plekken komen die zo luxe zijn dat er witte mensen op afkomen. Ik ging er maar in mee, omdat ik dacht dat het geen kwaad kon. Toch voelde het telkens wel vervelend. Waarom ik? Het is ongemakkelijk om ineens gezien te worden als schoonheidsideaal. Het zal wel cultureel bepaald zijn, want een keer wilde een moeder en oma een foto maken van mij en mijn vriendin, maar hun dochtertje van zes wilde absoluut niet op de foto. Ze had nog niet geleerd dat op de foto gaan met witte mensen iets is wat je graag wil.

*Deze namen zijn gefingeerd.

—

Hou je ook zo van geld? Like VICE Money en ontvang dagelijks gratis geldverhalen: