LinkedIn staat vol mensen met nepdiploma's

Het is maar een stukje paper, maar wel een stukje papier met magische woorden – bachelor of master. Het papiertje opent deuren naar de wereld van betaalde arbeid en de weg richting die deuren is bezaaid met lege kopjes koffie, slapeloze nachten en duizenden euro's aan collegegeld.

Er zijn echter een hoop mensen die al die stress omzeilen door simpelweg een titel te kopen voor een paar honderd dollar. Alles wat je hoeft te doen is er eentje online aanschaffen en tien dagen na betaling verschijnt het papiertje via de post aan huis.

Nepdiploma's zijn een lucratieve onderneming. Allen Ezell, voormalig FBI-agent en oprichter van de DipScam taskforce van de FBI, schat dat de wereldwijde inkomsten van zogenaamde "diplomamolens" op zo'n $300 miljoen in 2011. Er is een hoop vraag. In zijn boek over diplomafraude schrijft hij dat vermoedelijk de helft van mensen die een PhD claimen te hebben in de VS, die titel gekocht hebben.

Er zijn ook ontstellend veel nepdiploma's in wetenschappelijke en technologische sectoren. Onze collega's in Duitsland hebben dit onderzocht door zakelijke netwerken als LinkedIn en Xing af te speuren.

We vonden duizenden profielen die trots de namen van bekende diplomaventers op hun cv hadden staan. Een vrouw die bij Ebay werkt. Een specialist in draadloze technologie, die volgens zijn profiel bij de Amerikaanse overheid werkt. Een zogenaamde vliegtuigingenieur in België. Een Egyptische journalist die voor Al Jazeera werkte. Een beveiligingsconsultant die voor Hewlett-Packard in Duitsland werkt. Allemaal 'studeerden' ze bij nepuniversiteiten.

We kwamen zelfs een medewerker van NASA tegen, die op zijn profiel op de site twee diploma's van een nepuniversiteit rockte.

De meerderheid van deze profielen zijn van mensen in de VS, maar we hebben ook profielen gevonden met nepdiploma's in Europa, Azië, het Midden-Oosten en Afrika.

Het grootste deel van de nepuniversiteiten zijn gevestigd in de VS. Je kan titels kopen in geneeskunde, accounting en bouwkunde van instituten met namen als Breyer State University en Windsor University. Op het eerste gezicht lijken de sites van de universiteiten op e-learning instituten die er serieus en discreet uit willen zien. Ze bieden alles van bachelortitels tot doctoraten.

Volgens onderzoek van de Federal Trade Commission zijn de vereisten voor een diploma van een universiteit erg laag. Bij diplomaboeren hoef je meestal alleen een bepaald bedrag collegegeld te betalen en soms ook een multiple-choicetest. Daarna krijg je je diploma thuisgestuurd, zonder ooit een blik op een collegezaal geworpen te hebben.

Alameda University in Idaho is een bijzonder schaamteloos voorbeeld van een universiteit die academische titels verkoopt. Je kan er drie jaar werk- of levenservaring 'inruilen' voor een diploma. Klanten mogen hun major zelf verzinnen. De Duitse journalist Henk van Ess nam de test, chatte met een medewerker van Alameda University en legde zo dit nepinstituut bloot. Hij vertelde de medewerker dat hij vijf jaar werk als afwasser in een gevangenis wilde omzetten in een bachelor. Geen probleem: voor $599 kan dat geregeld worden.

Is dat eigenlijk legaal, een diploma kopen? Yes, dat is totaal legaal, hoorde Ess via de chat. Toch werd het gebruik van een diploma van Almeda University door de Texas Higher Education Coordinating Board in 2011 illegaal verklaard. Almeda University is nooit geaccrediteerd door overheidsinstanties. (De universiteit, die nu niet meer schijnt te bestaan, was niet bereikbaar voor een reactie.)

Het opzetten van een nepuniversiteit in andere landen is niet altijd even makkelijk. In Duitsland zijn de woorden "hogeschool" en "universiteit" gereguleerd en moeten instituten worden erkend door het Ministerie van Wetenschap. In Nederland geldt hetzelfde. Het is hier tevens ook strafbaar om onrechtmatig een titel te gebruiken, er staat een boete tot 4000 euro op.

De site van Almeda University verdween afgelopen zomer. Desondanks kan je nog altijd zien wat er werd aangeboden dankzij de Wayback Machine:

Hoewel de universiteit niet meer lijkt te opereren, zijn de diploma's nog altijd wereldwijd in gebruik. Er zijn nog 4000 mensen op LinkedIn die aangeven dat ze gestudeerd hebben bij Almeda University. In Nederland zijn dat er minstens dertien.

Toen we hem telefonisch bereikten, vertelde de NASA-werknemer met twee valse academische titels van Almeda University dat hij al bij NASA werkte toen hij ze verkreeg. Hij schreef zich in bij Almeda omdat hij hoger onderwijs wilde volgen, maar dat neit kon betalen. Almeda gaf hem de diploma' na wat online lessen, vertelde hij. Hij zegt dat hij er later wel achter is gekomen dat de universiteit nep was. Hij is ondertussen trouwens al met pensioen gegaan, dus het maakt niet veel meer uit.

Een woordvoerder van NASA vertelde ons dat hij in een freelancer was, en dus geen NASA-mederwerker, maar kon ons niet vertellen hoe hij de baan "senior field researcher" had gekregen.

Om aan te tonen hoe frauduleus de systemen zijn die opgezet zijn door nepuniversiteiten, deed de Better Business Bureau een experiment: ze registreerden een kat. En voilà: een zwarte kat met witte pootjes kreeg een bijna perfecte score bij een online test en kreeg een middelbareschooldiploma voor $200.

Een kat met een diploma is lachen, maar de werkelijkheid is dat neppe diploma's serieuze kosten met zich meedragen. De instituten maken gebruik van lageropgeleiden die geen legitieme studie kunnen bekostigen. Ze kunnen ervoor zorgen dat bedrijven incompetente en oneerlijke mensen aannemen. In sommige industrieën kan dat dodelijke gevolgen hebben. Een meisje van acht met diabetes stierf toen ze het advies van een zogenaamde dokter in North Carolina opvolgde. Het diploma van de dokter bleek gekocht.

Met dank aan Clinton Nguyen.