Tips om als niet-moslim met moslims te praten tijdens de ramadan

De ramadan, de negende maand van de islamitische kalender, is voor ons moslims een periode waarin we vasten. Tussen het ochtendgebed en het avondgebed onthouden we ons van vrijwel alle menselijke verlangens – eten, drinken, seksuele relaties – en houden we onszelf bezig met spiritualiteit en zelfontplooiing.

Iedere ramadan doet me weer opnieuw beseffen dat mijn sociale leven voor een groot deel is opgebouwd rondom eten en drinken. Even samen met vrienden lunchen of avondeten is onmogelijk – zelfs een kleine koffiepauze op werk zit er niet in. En wat ik me ook iedere keer weer realiseer, is dat veel mensen om me heen eigenlijk niet zo goed weten hoe ze ermee om moeten gaan.

Niet eten en drinken vormt een belangrijk deel van de ramadan, maar veel niet-moslims lijken te denken dat het gelijk alleen daarover gaat: dat je gewoon even een poosje niets eet, Suikerfeest viert en klaar. Terwijl je de ramadan eigenlijk het beste kunt zien als een nieuw begin, een manier om een beter mens te worden. We doen liefdadigheidswerk, brengen meer tijd met onze familie door en doen ons best om niet te liegen, of slecht te praten over anderen. Voor mij is het ook een moment voor zelfreflectie, een gelegenheid om betere gewoontes aan te leren.

Dat veel mensen er zo’n verkeerd beeld bij hebben is niet echt handig qua wederzijds begrip, en kan tot ongemakkelijke momenten leiden. Nu is het verder heus niet moeilijk om even ‘ramadan’ te googelen, maar om het toch wat makkelijker te maken heb ik een handleiding geschreven over hoe je tijdens deze periode het beste met moslims om kunt gaan.

Besef dat niet iedereen vast tijdens de ramadan

Er zijn veel redenen waarom een moslim niet kan vasten. Ziekte, zwangerschap, ouderdom, menstruatie – kortom, allemaal persoonlijke dingen. Wat het precies betekent om te vasten, is voor iedereen anders. Een van de mooiste dingen van het vasten is ook dat je niet kunt bewijzen dat iemand daadwerkelijk aan het vasten is. Als je het gek vindt dat iemand overdag gewoon een kopje koffie drinkt, ga je niet alleen voorbij aan deze nuance, maar ook aan andere aspecten van de ramadan, zoals dat het ook gaat over zelfreflectie, en een nieuw begin. Als iemand niet vast, betekent het heus niet meteen dat diegene niet meedoet aan de ramadan.

Doe niet raar over eten

Het is absoluut niet nodig om je moslimvriend jaloers te maken met dat vers belegde broodje dat je voor de lunch hebt gescoord, maar wees ook niet overdreven verontschuldigend (dat maakt het alleen maar erger en het is irritant). We weten precies waar we aan beginnen als we vasten, en zijn ons bewust van wat het met ons doet. Daarom staan we een uur voordat het begint op om onszelf vol te proppen, zodat we genoeg gegeten hebben voor de hele dag.

Tijdens het vasten is het juist belangrijk om te beseffen dat de wereld niet alleen om jou draait. Het is fijn als je begrip op kunt brengen voor de situatie, maar we verwachten verder heus geen speciale voorkeursbehandeling. Ons leven gaat ook gewoon verder. En het is niet de bedoeling dat de ramadan makkelijk is, dat is juist het hele punt.

Misschien weet je niet helemaal wat je een moslim aan moet bieden die bij je op visite is, aangezien je normaal gesproken wat te drinken in zou schenken, of een koekje bij de thee zou geven. Maar er zijn zat andere mogelijkheden. Tijdens een warme zomer bood een vriendin mij ooit een gekoelde handdoek aan, in plaats van een glas water. Dat is denk ik het vriendelijkste wat iemand ooit voor me heeft gedaan tijdens het vasten.

Denk na over je vragen

Elke ramadan krijg ik opnieuw vragen als: “Drink je ook geen water?” Die vraag wordt zo vaak gesteld dat het een inside joke is geworden voor moslims. Ik wil heus niet zeggen dat je geen vragen mag stellen tijdens de ramadan, maar probeer er wel een beetje over na te denken – sommige dingen kun je ook makkelijk op internet vinden, en komen een beetje ongeïnteresseerd over als je ze zo stelt. Bedenk dat we dit soort basale vragen vaak krijgen, en het na een tijdje wat vervelend wordt om telkens uit te leggen dat we – inderdaad – geen water drinken. Het is leuk als niet-moslims geïnteresseerd zijn in in de ramadan, maar het is nóg leuker als we het dan meteen over de inhoud kunnen hebben, in plaats van eerst over oppervlakkige details te keuvelen die je inmiddels ook wel als basiskennis mag zien.

De ramadan is een geweldige kans om je horizon te verbreden – profiteer daarvan

Ik kan natuurlijk niet spreken namens alle moslims, maar ik hou er zelf zeker van om met mensen over de ramadan te praten. Ik vertel graag over iets dat zo belangrijk voor mij is, vooral omdat er lang niet altijd even positief over de islam wordt gesproken. Veel moslims vinden het hartstikke leuk om niet-moslims te betrekken bij hun radamadanfestiviteiten. De ramadan is natuurlijk gebaseerd op de islam, maar het is voor niet-moslims ook een goede oefening om jezelf te leren beheersen. Dus ik nodig je graag uit om een keer mee te doen en te ervaren hoe het is, al is het maar voor een dag.

Leg nooit aan een moslim uit wat de ramadan is, ook al weet je er veel vanaf

Dit klinkt misschien als de omgekeerde wereld – en dat is het ook – maar het komt regelmatig voor dat mensen aan mij willen uitleggen wat de ramadan precies inhoudt, omdat ze er ooit eens wat over hebben gelezen. Een oud-collega zei bijvoorbeeld een keer: “Nee, ik ben er vrij zeker van dat je vanaf zonsopgang tot en met zonsondergang niet mag eten.” Dat is niet zo, omdat ons ochtendgebed plaatsvindt voor zonsopgang, en dát het moment is dat we aanhouden. Het is heel leuk als je toevallig religiewetenschappen hebt gestudeerd, maar dan hoef je andere mensen nog niet de les te leren over hun eigen geloof. Het is niet zo dat wij ook maar wat aan zitten te klooien.