Het iconische juichmoment op het WK in 1999

Het WK is begonnen! Lees, kijk en beluister hier de komende weken alles wat we maken over de Leeuwinnen en andere vrouwen die voetballen.

Voetballers juichen op allerlei manieren: door schreeuwend over het veld te rennen, hun ploeggenoten te omhelzen, en soms ook wat origineler, zoals doen alsof je een denkbeeldig lijntje coke van de grond snuift. Een andere populaire variant is om je shirt uit te trekken en door de lucht te slingeren. Tegenwoordig wordt dat bestraft met een gele kaart, maar die nemen voetballers af en toe gewoon voor lief. Zoals Klaas-Jan Huntelaar bijvoorbeeld, die in het afgelopen seizoen de winnende goal maakte bij FC Groningen en het daar blijkbaar behoorlijk warm van kreeg.

Dit gaat vooral over mannelijke voetballers, want vrouwelijke voetballers lijken over het algemeen toch wat minder de behoefte te voelen om zonder shirt over het veld te rennen. Behalve de Amerikaanse Brandi Chastain. Nadat ze de winnende penalty had binnengeschoten in de finale van het WK in 1999 tegen China, knielde ze neer en trok ze haar shirt uit, waaronder ze alleen nog een sport-bh aan had. Ze knielde neer op de grond en werd bedolven door haar teamgenoten.

Op dat moment maakte het helemaal niet uit dat ze een vrouw was. Het deed er überhaupt niet meer toe wie ze was, behalve dan dat ze een voetballer was die zojuist voor eigen publiek het winnende doelpunt had gemaakt in een WK-finale, met 90.000 mensen in het stadion. Op dat moment – het belangrijkste moment uit haar carrière, en misschien zelfs uit haar leven – had ze het allesbehalve frisjes.

Chastain begon op haar achtste met voetballen, bij een jongensteam van haar school. Ze hielp haar high school aan drie kampioenschappen, en ging vervolgens naar Berkeley, waar ze uitkwam voor de California Golden Bears. Ze werd door tijdschrift Soccer America uitgeroepen tot beste speler van de eerstejaars, en was goed op weg om de nieuwe ster van het Amerikaanse damesvoetbal te worden.

Maar zoals bij ieder mooi verhaal, waren er eerst obstakels te overwinnen. De eerste tegenslag waar Chastain mee te maken kreeg – en misschien ook wel de zwaarste – was een dubbele scheur in haar voorste kruisbanden.

Het is niet makkelijk om terug te komen van een kruisbandblessure, soms zelfs onmogelijk. Maar van twee kruisbandblessures terug proberen te komen, en tweeëneenhalf jaar missen terwijl je in de kracht van je leven staat, is maar voor weinig mensen weggelegd.

Chastain herstelde gelukkig op tijd om mee te kunnen doen aan het allereerste WK voetbal voor vrouwen ooit in 1991 – ruim zestig jaar na het eerste wereldkampioenschap voor mannen. Toen Chastain op 23-jarige leeftijd op het vliegtuig stapte voor dat toernooi, voelde alleen dat al als een grote overwinning: haar carrière had al voorbij kunnen zijn, maar nu nam ze deel aan een historisch toernooi.

Chastain speelde een bescheiden rol tijdens het WK en was meestal bankzitter, maar de Verenigde Staten wist het toernooi wel te winnen. Het volgende wereldkampioenschap, vier jaar later, ging echter aan haar voorbij: ze werd niet geselecteerd. In een interview zou ze later hebben gezegd dat ze niet eens een belletje had gekregen, en het pas hoorde toen de WK-selectie publiekelijk bekend werd gemaakt.

Het was een moeilijke tijd voor Chastain, die zojuist uit een diep dal was geklommen en nu weer een flinke berg op moest. En dat deed ze: ze werkte zich een ongeluk en keerde terug in het team, en werd zelfs basisspeler. Toen het WK van 1999 voor de deur stond, dat georganiseerd werd in de Verenigde Staten, was ze getransformeerd tot verdediger. Ze speelde eerst voornamelijk voorin of op het middenveld, maar was nu de routinier die het achterin neerzette.

De finale werd gespeeld in het stadion Rose Bowl in Californië, de staat waar ze opgroeide. Het werd een pittige eindstrijd, waarin geen van beide landen op voorsprong wist te komen. Ook na de verlenging stond het nog altijd 0-0.

Het zou dus beslist worden op strafschoppen. Overbeck, Fawcett, Lilly en Hamm schoten allemaal raak voor de VS. Bij de Chinezen gingen ook alle penalty’s erin, behalve die van Liu Ying, die haar schot gepareerd zag worden door keeper Briana Scurry.

Misschien heeft het zo moeten zijn dat Chastain de vijfde en beslissende penalty mocht nemen. Er volgde een moment dat de voetbalsport overstijgt: het was een verhaal over opoffering, pijn, vreugde en het lot. Over het overwinnen van het schijnbaar onmogelijke, en doen wat je meest onrealistische dromen te boven gaat.

“De meeste jonge meisjes laten zich niet zo makkelijk gaan als ze iets geweldigs doen,” zou ze later zeggen over de manier waarop ze haar doelpunt vierde. Laten we hopen dat de nieuwe generatie meisjes en vrouwen op het voetbalveld een voorbeeld nemen aan Chastain, en bij dit WK net zo luid en uitbundig juichen als zij. En dat er minstens één nieuw iconisch juichmoment zal komen.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij VICE UK.