Hoe het is als je ouders extreem veel op sociale media delen

Je kunt je dus net zo goed afvragen welke gevolgen overmatig internetgebruik heeft voor generatie inbelverbinding. En wat doet het eigenlijk met je als je ouders hebt die zelf de godganse dag naar hun telefoon of tablet zitten te loeren?

“Ik denk dat mijn stiefmoeder online wel een beetje een ander mens is,” zegt Hayden, een achttienjarige Amerikaanse scholier. Zijn moeder en stiefmoeder zijn altijd betrokken geweest in lokale politiek en buurtbijeenkomsten, maar sinds ze allemaal smartphones hebben komen ze er eigenlijk niet meer de deur voor uit. Ze zijn lid van facebookgroepen van zijn middelbare school, overleggen over de buurt via online discussiefora en hebben een app waarmee je met je buurtbewoners kunt communiceren. “De nieuwe technologie heeft langzamerhand hun interacties in het echte leven vervangen,” zegt Hayden.

Tijdens de Amerikaanse presidentsverkiezingen in 2016, zag Hayden hoe zijn stiefmoeder online in ruzie na ruzie belandde met mensen die ze nooit had ontmoet. “Normaal gesproken is ze heel beleefd en kan ze altijd wel opschieten met iedereen,” zegt Hayden. “Maar op het internet is het voor haar veel makkelijker om boos te zijn en haar woede te uiten.” Hij weet nog hoe ze een keer op Facebook een van zijn klasgenoten terechtwees op zijn transfobe taalgebruik (Hayden is transgender). Die klasgenoot werkt bij een bioscoop waar ze weleens naartoe gaan, en Haydens stiefmoeder probeert hem daar nu altijd te ontlopen. “Ondertussen heb ik het er al lang met hem over gehad en hem vergeven,” zegt Hayden. “Ik zie hem ook gewoon elke dag, dus ik heb het maar losgelaten.”

De 23-jarige Alycia, die bij haar ouders woont, vertelt dat haar vader maar niet kan stoppen met selfies posten op Facebook en Instagram. “En niet alleen dat, maar ook foto’s van auto’s, of wat hij maar tegenkomt op een dag.” Een keer bracht hij een oude vrouw die was flauwgevallen naar het ziekenhuis, en postte hij een selfie met haar bewusteloze lichaam op de achtergrond. “Ik zei: je haalt het er nú af!”

Sarah Coyne, een hoogleraar aan de Brigham Young-universiteit, doet onderzoek doet naar ‘technoference’ – verstoringen van persoonlijke interacties door technologische apparaten. Volgens haar blijkt uit onderzoek “dat kinderen van ouders die technoference hebben, ook het gevoel hebben dat hun ouders minder warm en behulpzaam zijn, en ze zich in het algemeen minder verbonden met ze voelden.”

Waar nog geen onderzoek naar is gedaan, is welke impact socialmediagebruik van ouders precies kan hebben op de ontwikkeling van hun kinderen. Ik vroeg Hayden in hoeverre zijn stiefmoeders internetgedrag zijn eigen leven heeft beïnvloed. “Tijdens de verkiezingen had ik online best vaak ruzies,” zegt hij. “Maar toen zag ik mijn stiefmoeder dat ook doen, en realiseerde ik me hoe belachelijk het was – we zitten hier gewoon samen als familie en zij maakt zich druk om wat een of andere gast uit Texas op Facebook heeft gezegd.” Nu doet hij zijn best om social media wat persoonlijker in te zetten, en alleen te communiceren met mensen die dicht bij hem staan.

De zeventienjarige Arianna vertelt dat ook haar moeder, die veertig is, nogal verslaafd is aan dingen posten op Facebook en Snapchat. “Als we in een restaurant zitten, krijgt de telefoon als eerste te eten,” zegt ze – ze moeten altijd wachten met eten totdat ze er een foto van gemaakt heeft voor in haar story’s. Haar moeder post constant selfies die ze van tevoren uitgebreid heeft bijgewerkt, en dat doet ze ook met foto’s van haar dochter.

“Het heeft mij heel erg afgeschrikt om selfies te posten,” zegt Arianna. “Als je op mijn Instagram kijkt zie je er ook geen een. Ik denk altijd wel na voordat ik iets post: ik wil er iets van betekenis in stoppen, en niet gewoon maar een beetje pronken.”

Alycia heeft een soortgelijke les geleerd van haar vader, die aan de lopende band zijn leven deelt op social media. “Ik denk dat het me erg veranderd heeft. Ik heb niet meer de behoefte om steeds maar van alles te posten, maar leef nu meer in het moment.”

Een rode draad in de gesprekken die ik met deze jonge mensen had, was dat als je ouders hebt die constant allerlei dingen posten, ze ook vaak dingen over jou posten. “Het is net alsof we de Kardashians zijn,” zegt Alycia. Haar vader, die 45 jaar is, post de hele tijd foto’s van al zijn kinderen.

Er is altijd veel aandacht voor de hoeveelheid tijd die mensen op social media doorbrengen, maar in hoeverre dat er echt toe doet hangt eigenlijk net van de situatie af. Wat volwassenen betreft gaat het vooral om balans, benadrukt Jenny Radesky, hoogleraar kindergeneeskunde aan de Universiteit van Michigan en een kinderarts. “En die balans raakt zoek zodra je zoveel tijd op internet doorbrengt dat het ten koste gaat van de relatie met je kind.” In plaats van schermtijd te beperken, zouden ouders dus moeten nadenken over hoe ze social media en het internet nou eigenlijk gebruiken, en of dat ze nou dichter bij anderen brengt of juist totaal niet.

Radesky wijst erop dat dat het ouderschap een stressvolle rol is. Daarom heeft ze ook wel sympathie voor ouders die zich veel bezighouden met hoe ze online overkomen en daar voldoening uit halen. In plaats van dat te veroordelen, zouden we ons wat haar betreft iets anders moeten afvragen: “Wat zouden ze in plaats ervan kunnen doen, wat ook voldoening oplevert, maar niet ten koste gaat van de tijd die ze ook zouden kunnen besteden aan het ouderschap?” Het zou als eerste stap in ieder geval helpen als ouders en kinderen samen over hun internetgebruik kunnen praten, en kinderen aangeven wat ze hier goed en slecht aan vinden.

Niet iedereen is overigens even negatief over hun internetverslaafde ouders. Kanika, een achttienjarige student uit Amerika, vertelt dat haar moeder de afgelopen jaren veel op social media zit, maar vooral om met andere Indisch-Amerikaanse mensen in contact te komen die net als zij in de Bay Area wonen. “Omdat er niet zoveel culturele diversiteit was toen ze hier kwam vond ze het lastig om met deze mensen in contact te komen en haar cultuur in leven te houden.” Haar moeder is actief op Facebook, Instagram, Snapchat en Twitter. Volgens Kanika komt het geregeld voor dat ze ergens buiten zijn en ze ineens iemand tegenkomen die mijn moeder online heeft ontmoet, en ze met elkaar in gesprek raken.

“Dankzij mijn moeder ben ik veel positiever tegen het internet aan gaan kijken,” zegt ze. “Er zijn veel mensen die een neppe versie van zichzelf laten zien, maar als ik zie hoe zij het gebruikt besef ik dat ik ook gewoon mezelf kan blijven.”