Zal hi-tech olympische sportuitrusting tot het nieuwste dopingschandaal leiden?

De Olympsiche Spelen in Sotsji zitten met een dopingprobleem, en dit keer heeft het niets te maken met met steroïden of genetische modificatie maar ‘technologische doping’. Technologische doping is een groeiende issue in competitieve sporten, waar doorbraken in materiaalgebruik en wetenschap tot hi-tech uitrusting leiden die de lijn vervagen tussen betere atletische prestaties aan de ene kant en simpelweg valsspelen aan de andere.

Ook op deze Spelen maakt de nodige nieuwe opgevoerde sportsgear haar opwachting. Een van de meest gehypte daarvan is dit jaar het nieuwe schaatspak van de VS, die speciaal gefabriceerd is door ruimtewetenschappers verbonden aan Lockheed Martin. Het bedrijf achter de pakken, Under Armour, claimt dat het pak het snelste schaatspak ooit is. De Russen, Chinezen en wij, Nederlanders, hebben trouwens soorgelijke claims over onze pakken gemaakt.

Het ontwerpen van het Amerikaanse Mach 39-pak was een jarenlang, topsecret project. De engineers legden de schaatser via motion capture technologie vast terwijl ze over het ijs snelden, en gebruikten die data om mannequins van  glasvezel te produceren die de lichaamshouding van de schaatsers tot op het kleinste detail nabootsen. Op basis daarvan werden honderden varianten van het pak gemaakt, die allemaal 300 uur werden getest in windtunnels om tot een optimaal aerodynamisch design te komen.

Ook nanotechnologie speelt een belangrijke rol bij technologische doping. Van bobslees tot figuurschaatsen tot kleding, overal heeft de proliferatie van nanotech materialen haar sporen achtergelaten. De alpine skiers in Sotsji hebben bijvoorbeeld carbon nanotubes op hun ski's die de vibraties over de ski’s verspreiden waardoor skiërs stabieler blijven en hogere snelheden kunnen halen.

De vraag is of zulke technologische snufjes eerlijk spel zijn. In sommige gevallen is de competitieve voorsprong die door hi-tech uitrusting te behalen valt namelijk ronduit oneerlijk. Denk bijvoorbeeld aan Speedo’s beruchte LZR Racer bodysuit, die gedragen werd door zwemmers tijdens de Olympische Spelen in Beijing in 2008.

Dat zwempak was bedekt met nanodeeltjes die water afstoten en zo was ontworpen dat de zwempakken de omliggende lucht insloten om zwemmers meer drijvend vermogen te geven. De zwemmers die de LZR Racer pakken droegen braken in dat jaar niet minder dan 168 records. Twee jaar later werden de pakken aangemerkt als technologische doping en verboden. Veel van de records uit 2008 en 2009 staan tot de dag van vandaag nog steeds.

Er is een dunne lijn tussen aan de ene kant athleten de best mogelijke uitrusting verschaffen om ze in staat te stellen om nieuwe hoogten te bereiken, en aan de andere kant die gehele wedstrijd om te toveren tot een soort nanotech wapenwedloop. Zeker als de winst van een paar duizendste seconden het verschil kan betekenen tussen op het podium staan of vloekend in de kleedkamers zitten.

Iedere sport heeft een bestuurorgaan dat bepaalt waar die lijn getrokken wordt. Maar met sommige innovaties is het nou eenmaal moeilijk vooraf te bepalen hoe die lijn de winnaars en verliezers zal verdelen.