Het moment dat een slechte Kickstarter illegaal wordt

Dit komt je misschien bekend voor: een niet al te overtuigend Kickstarter-project belooft een geweldig nieuw product, haalt duizenden euro's op, gebruikt het geld en… levert vervolgens nooit meer een product. Zonder consequenties.

Dat liep vorige week anders.

De Amerikaanse Federal Trade Commission nam vorige week namelijk juridische stappen tegen een crowdfunder en eiste dat het opgehaalde geld werd terugbetaald. Het ging in dit geval om een bordspel genaamd The Doom That Came to Atlantic City. The Doom moest een soort duistere versie van Monopoly worden, met waterspuwers als speelstukken en horrorverhalen van H.P. Lovecraft. Het spel was al meer dan een decennium in ontwikkeling voordat de maker een fabrikant, Forking Path, vond die instemde met het spel en vervolgens besloot geld op te gaan halen.

Tussen mei en juni van 2012, haalde Erik Chevalier, eigenaar van Forking Path, meer dan €100.000,- op bij Kickstarter. Maar een jaar later, zonder ook maar iets van de beloofde goederen op te sturen, kondigde hij aan dat het project was beëindigd.

Chevalier zei dat door onvoorziene kosten van het project al het geld was opgeslokt, maar de FTC zegt dat hij in de realiteit gewoon al het geld zelf heeft gebruikt. Chevalier stemde in met een schikking van €97372,-, waarmee de FTC de 'backers' zou terugbetalen, maar het oordeel werd uitgesteld omdat Chevalier bankroet was, wat nou niet bepaald een een bevredigend einde van het verhaal is.

Toch is het de eerste keer dat een schimmige crowdfundingcampagne wordt aangepakt en het kan als een voorbeeld dienen voor toekomstige oplichters. Kickstarter kunnen gebruiken betekent niet dat je zomaar mensen kan oplichten. Er zijn echter wel een hoop onbetrouwbare Kickstarter en IndieGoGo campagnes in de wereld, dus het is de vraag waarom dit pas de eerste zaak ooit is.

Sandhya Brown, assistent directrice van de financiële sectie van de FTC, vertelt me dat zelfs als een crowdfunding campagne onbetrouwbaar, kut, of het product gewoon echt heel erg slecht is, het alleen illegaal is als de maker bewust zijn backers misleid.

"Ik zou niet willen zeggen dat het helemaal niet uitmaakt, maar het wordt wel lastiger," vertelt Brown over de telefoon. "Het gaat ons er vooral om dat de maker beloftes maakt die hij niet kan houden."

Dit kan variëren van liegen over hoe je geld gaat binnenhalen tot het beloven van beloningen voor het steunen die je niet gaat gaat geven. In het geval van Doom, beschuldigt de FTC Chevalier eigenlijk ervan dat hij op ieder vlak mogelijk heeft gelogen.

Kevin Thompson was een van de originele backers van Doom op Kickstarter. Hij doneerde €130,-. Voor dit geld zou hij het bordspel, tinnen speelstukken en een t-shirt krijgen. Toen Chevalier aankondigde dat de game niet gemaakt ging worden, en de originele makers net zo verbaasd waren als de rest, vond Thompson het een beetje verdacht worden.

Hij besloot contact op te nemen met de FTC, net als de lokale procureur van Oregon, waar Chevalier zei dat hij woonde. Hij lichtte lokale media in en verzamelde andere backers van het project om zich heen. Technisch gezien had hij ook nog zelf Chevalier kunnen aanklagen zoals in het verleden ook wel eens is gedaan, maar daar besloot hij vanaf te zien.

"We hebben er een hoop ophef mee veroorzaakt," vertelt Thompson tijdens een telefonisch interview. "Het is gewoon frustrerend. Voor mij is €130,- niet zo veel, maar hij heeft gewoon iedereen opgelicht. Het was een grote leugen."

Thompson kreeg uiteindelijk gratis zijn spel van Cryptozoic, een kleine ontwikkelaar die te hulp sprong om alsnog de game te maken. Thompson is er wel door afgeschrikt. Hij heeft sindsdien geen crowdfundingcampagnes meer gesteund.

Zelfs met de huidige acties van de FTC is de crowdfundmarkt beladen met kansen om geld te verliezen. Dat betekent echter niet dat de FTC altijd zal ingrijpen als een ontwikkelaar niet kan leveren.

"Er kunnen altijd situaties zijn waarin iemand het echt heeft geprobeerd, maar het niet is gelukt," zegt Brown.

Dat kan gebeuren. Soms zijn de de projectontwikkelaars in staat mensen terug te betalen, of in ieder geval deels, soms hebben de backers gewoon pech. Dit komt deels door de speciale positie van Kickstarter op de markt: het is geen winkel, zoals het bedrijf meer dan duidelijk maakt, maar het voelt af en toe alsof dat wel zo is.

"Er zijn drie standaard typen van ruilwaarde waarmee we vandaag de dag bekend zijn: handel, filantropie en investeringen," vertelt woordvoerder van Kickstarter Justin Kazmark me telefonisch. "Bij Kickstarter voelt het soms als ze alle drie tegelijkertijd aanwezig zijn. Maar het is iets compleet nieuws."

Kazmark vertelt me dat Kickstarter het duidelijk probeert de maken aan de backers wat er op het spel staat, en dat projecten ook kunnen falen. Dit doen ze met berichten op de site en kleine waarschuwing tijdens het geven van geld. Maar omdat de publieke focus eigenlijk altijd op de grote successen ligt, is het makkelijk te geloven dat elk project zijn doelen gaat halen.

"Er is veel speling bij Kickstarter omdat je geen product maar een idee koopt," zegt Ryan Calo, assistent professor rechten bij de University of Washington, gespecialiseerd in digitale handel. "Er is meer ruimte voor misleiding."

Calo denkt echter niet dat crowdfunding gevoeliger is voor misbruik dan andere markten. Dit laatste geval is gewoon een voorbeeld van de FTC die zijn spierballen laat zien om duidelijk te maken dat ondanks nieuwe technologie er nog steeds regels gelden.

"Het maakt niet uit wie je bent, als je tegen klanten liegt op materialistische basis, gaat de FTC je pakken," zegt Calo. "Het gaat tegenwoordig niet alleen nog maar om mensen die misleidende claims over je dieetpillen maken."