Toen Edda Tasiemka tien jaar oud was, werd ze ondervraagd door de Gestapo. ''Mijn oudste broer heeft in een concentratiekamp gezeten, mijn vader heeft in een concentratiekamp gezeten, en mijn moeder heeft in de gevangenis gezeten,'' vertelt ze, nu ze 93 jaar oud is, en nonchalant van haar thee nipt.We zijn in haar woonkamer, in de buitenwijken van Golders Green in het noorden van Londen, omringd door antieke meubels en planken vol met stoffige boeken. Toch is het huis van Edda geen gewoon huis. Het ligt bomvol met een verzameling aan opgestapelde kranten- en tijdschriftknipsels met zo ongeveer alles dat er in gedrukte tabloids verscheen over bekende mensen als Kim Kardashian, The Spice Girls tot aan voetballer Ryan Giggs. Deze collectie is precies waar Edda haar nogal knullige, maar daardoor niet minder doeltreffende 'human Google' aan te danken heeft.
Advertentie
Foto's met dank aan de auteur
Edda en haar man Hans zijn in de jaren vijftig met de verzameling in het huis begonnen. Hun huis heeft drie verdiepingen, en na de dood van Hans in 1979 heeft ze alles geregistreerd. Snelhechters met knipsels staan hoog opgestapeld in elke gang, terwijl hopen met vergeelde kranten de kast uit puilen. Er liggen overal documenten: politiek in de woonkamer, geneeskunde in de keuken, sport op het toilet, religie in de slaapkamer, drie kamers met achterklap en een zolder volgepropt met misdaad en mode.Edda heeft het archief nu gesloten voor het publiek, alhoewel journalisten en schrijvers gewend waren om het te komen raadplegen. We vroegen haar waarom het archief nu zo'n chaos is en hadden het ook over de obsessie over showbizzroddels en de nogal prominente rol van het internet.VICE: Je hebt een hele reis ondergaan om hier te komen. Ik heb gelezen dat je de bezetting door nazi-Duitsland hebt meegemaakt.
Edda Tasiemka: Als ik erop terugkijk, was nazi-Duitsland net als leven op een andere planeet. Vooral als je niet bij hen hoorde. Mijn moeder en ik woonden in een flat, en in plaats van 'goedemorgen', moest je 'Heil Hitler!' tegen je buren zeggen als je ze 's ochtends in het trappenhuis tegenkwam.'' Mijn moeder en ik konden het niet opbrengen om dat te blijven doen.We hebben vreselijke tijden gekend. De Gestapo kwam elke week het huis doorzoeken, omdat we geen uitgesproken aanhangers waren en nooit een uniform droegen. Ze kwamen altijd toen ik als kind alleen thuis was. Ik kan ze nu nog voor me zien – mannen in grote trenchcoats die op de deur sloegen en schreeuwden: ''Doe open of we trappen de deur in!'' Dus ik deed de deur open en ze lieten twee grote Duitse herders naar binnen, die al snuffelend door hele huis zouden rondzwerven. Zoals ik vaak zeg: mensen kunnen het zich haast niet meer voorstellen. Het is alsof je naar een film kijkt.
Edda Tasiemka: Als ik erop terugkijk, was nazi-Duitsland net als leven op een andere planeet. Vooral als je niet bij hen hoorde. Mijn moeder en ik woonden in een flat, en in plaats van 'goedemorgen', moest je 'Heil Hitler!' tegen je buren zeggen als je ze 's ochtends in het trappenhuis tegenkwam.'' Mijn moeder en ik konden het niet opbrengen om dat te blijven doen.We hebben vreselijke tijden gekend. De Gestapo kwam elke week het huis doorzoeken, omdat we geen uitgesproken aanhangers waren en nooit een uniform droegen. Ze kwamen altijd toen ik als kind alleen thuis was. Ik kan ze nu nog voor me zien – mannen in grote trenchcoats die op de deur sloegen en schreeuwden: ''Doe open of we trappen de deur in!'' Dus ik deed de deur open en ze lieten twee grote Duitse herders naar binnen, die al snuffelend door hele huis zouden rondzwerven. Zoals ik vaak zeg: mensen kunnen het zich haast niet meer voorstellen. Het is alsof je naar een film kijkt.
Advertentie
Dus je was in gevaar, zelfs met een Duitse nationaliteit?
Op de school waar ik naartoe ging, net buiten Hamburg, was ik het enige kind dat niet bij de Hitlerjugend zat. De andere driehonderd wel. Ik had dus geen uniform en kon niet met hen mee marcheren. Soms moest mijn moeder het schoolhoofd Herr Honko bezoeken. Hij zou het altijd proberen om haar over te halen, zodat ik me aan ging sluiten: "Dat zo'n slim kind niet in de Hitlerjeugd zit…''Mijn vader was een communist bij een kleine politieke partij en hij werd vrij snel gearresteerd nadat de Nazi's bij ons binnenvielen. Hij werd vrijgelaten tijdens de kerstbestanden van 1933 – per ongeluk, zo kwamen we later te weten. Hij was gewaarschuwd door een lokale politieagent die zei dat hij weer gearresteerd zou worden, dus moest hij naar Tsjecho-Slowakije gaan. Op ski's! Toen de Gestapo op een dag binnen kwam vallen werd mijn moeder gearresteerd. Ze sloten de flat, maar ik verbleef bij een vriend die tegenover ons woonde. Dat was wel erg gevaarlijk; hij was joods. Vanaf toen verbleef ik bij familieleden die we uit het oog waren verloren. Leven onder de nazi's was geen normaal leven.Hoe ben je uiteindelijk in Londen beland?
Ik ontmoette mijn man in Hamburg, toen hij daar als Britse militair gestationeerd was, zo tegen het einde van de oorlog. Hij was een journalist in Berlijn voordat de nazi's binnenvielen, en er puilden altijd stukjes papier uit de zakken van zijn uniform. Ik kan me nog herinneren dat ik aan hem vroeg wat dat nou allemaal voor een papier was. "Het zijn knipsels!" antwoordde hij. Hij zou ze naar een vriend van hem in Londen sturen, die ze voor hem bewaarde. Daar is het allemaal begonnen. Hans was genaturaliseerd en werd in 1949 weer lastiggevallen, dus besloten we om te trouwen en hij zorgde ervoor dat ik naar Engeland kon. We woonden eerst in een pension bij mevrouw Beasley en bewaarden kartonnen dozen onder het bed. Toen we eenmaal een gemeubileerd appartement hadden voor onszelf, bleef de stapel knipsels maar groeien en groeien.
Op de school waar ik naartoe ging, net buiten Hamburg, was ik het enige kind dat niet bij de Hitlerjugend zat. De andere driehonderd wel. Ik had dus geen uniform en kon niet met hen mee marcheren. Soms moest mijn moeder het schoolhoofd Herr Honko bezoeken. Hij zou het altijd proberen om haar over te halen, zodat ik me aan ging sluiten: "Dat zo'n slim kind niet in de Hitlerjeugd zit…''Mijn vader was een communist bij een kleine politieke partij en hij werd vrij snel gearresteerd nadat de Nazi's bij ons binnenvielen. Hij werd vrijgelaten tijdens de kerstbestanden van 1933 – per ongeluk, zo kwamen we later te weten. Hij was gewaarschuwd door een lokale politieagent die zei dat hij weer gearresteerd zou worden, dus moest hij naar Tsjecho-Slowakije gaan. Op ski's! Toen de Gestapo op een dag binnen kwam vallen werd mijn moeder gearresteerd. Ze sloten de flat, maar ik verbleef bij een vriend die tegenover ons woonde. Dat was wel erg gevaarlijk; hij was joods. Vanaf toen verbleef ik bij familieleden die we uit het oog waren verloren. Leven onder de nazi's was geen normaal leven.Hoe ben je uiteindelijk in Londen beland?
Ik ontmoette mijn man in Hamburg, toen hij daar als Britse militair gestationeerd was, zo tegen het einde van de oorlog. Hij was een journalist in Berlijn voordat de nazi's binnenvielen, en er puilden altijd stukjes papier uit de zakken van zijn uniform. Ik kan me nog herinneren dat ik aan hem vroeg wat dat nou allemaal voor een papier was. "Het zijn knipsels!" antwoordde hij. Hij zou ze naar een vriend van hem in Londen sturen, die ze voor hem bewaarde. Daar is het allemaal begonnen. Hans was genaturaliseerd en werd in 1949 weer lastiggevallen, dus besloten we om te trouwen en hij zorgde ervoor dat ik naar Engeland kon. We woonden eerst in een pension bij mevrouw Beasley en bewaarden kartonnen dozen onder het bed. Toen we eenmaal een gemeubileerd appartement hadden voor onszelf, bleef de stapel knipsels maar groeien en groeien.
Advertentie
Dus toen begon je met archiveren?
In eerste instantie werkte Hans voor Buitenlandse Zaken, op Duitse departement, en schreef hij artikelen. Hij begon met het verschaffen van knipsels aan tijdschriften en deze journalisten begon er na verloop van tijd geld voor te vragen.Ik werkte ook een tijdje in de journalistiek, alhoewel ik in de civiele techniek werkte voordat ik Hans ontmoette – ik was een technisch tekenaar. We werkten samen aan het archief en uiteindelijk nam de knipselbibliotheek te veel tijd in beslag en heb ik de journalistiek opgegeven.We moesten begin jaren zestig naar Golders Green verhuizen voor een grotere ruimte. We hebben ook een opslagruimte vol archieven – dode lichamen, zoals ik ze zelf noem. Mensen die hun houdbaarheidsdatum zijn gepasseerd.Hoe werkt het archiefbestand? Overal zie ik zo veel… spullen.
Ieder persoon waarover veel geschreven is brengen we onder in ons register. Alle archieven zijn op alfabetische volgorde geordend, en als één van de archieven te dik wordt, dan maak ik weer een sub-archief. Vroeger hadden we mooie georganiseerde kamers, maar nu is het allemaal even te veel geworden!
In eerste instantie werkte Hans voor Buitenlandse Zaken, op Duitse departement, en schreef hij artikelen. Hij begon met het verschaffen van knipsels aan tijdschriften en deze journalisten begon er na verloop van tijd geld voor te vragen.Ik werkte ook een tijdje in de journalistiek, alhoewel ik in de civiele techniek werkte voordat ik Hans ontmoette – ik was een technisch tekenaar. We werkten samen aan het archief en uiteindelijk nam de knipselbibliotheek te veel tijd in beslag en heb ik de journalistiek opgegeven.We moesten begin jaren zestig naar Golders Green verhuizen voor een grotere ruimte. We hebben ook een opslagruimte vol archieven – dode lichamen, zoals ik ze zelf noem. Mensen die hun houdbaarheidsdatum zijn gepasseerd.Hoe werkt het archiefbestand? Overal zie ik zo veel… spullen.
Ieder persoon waarover veel geschreven is brengen we onder in ons register. Alle archieven zijn op alfabetische volgorde geordend, en als één van de archieven te dik wordt, dan maak ik weer een sub-archief. Vroeger hadden we mooie georganiseerde kamers, maar nu is het allemaal even te veel geworden!
Mensen hebben nog steeds behoefte aan oude knipsels, omdat alle nieuwe informatie inmiddels te vinden is op internet. Maar echt lang niet alles. Dat gat dichten wij. We hebben zelfs een paar knipsels uit de Victoriaanse tijd. Jaren geleden kocht ik een stapel van The Illustrated London News – zo zwaar dat je ze nauwelijks kon tillen - in een oude boekenwinkel in het zuiden van Londen. Ze hadden ze in de kelder bewaard. Ik heb er nog steeds een paar liggen om in te knippen!
Advertentie
Wat zijn de onderwerpen waar je de meeste verzoeken over krijgt?
Britse beroemdheden, vermoed ik. Showbizz: dat is wat de mensen willen. OK, HELLO!, Tatler en ook alle dagelijkse kranten – The Mail, The Express, The Telegraph, The Times, The Guardian, allemaal. Tegenwoordig wil de helft van onze klanten alleen maar tijdschriften, omdat ze die niet op het internet terug kunnen vinden.We maken aantekeningen van ieders verzoek en vervolgens van wat we naar hen opsturen in ons 'rode boek'. De laatste verzoekjes die we hebben gehad gingen over Julian Fellowes, Helena Bonham Carter, Lord Lucan, Mindy Kaling, Lady Kitty Spencer, de koningin – misschien voor haar negentigste verjaardag. Hier hebben we iets over de zusjes Ecclestone, Peaches Geldof, en de vrouwen en vriendinnen van 'rijkeluiskinderen'. Iemand was hier op zoek naar koninklijke geesten… we hebben veel over het bovennatuurlijke.
Britse beroemdheden, vermoed ik. Showbizz: dat is wat de mensen willen. OK, HELLO!, Tatler en ook alle dagelijkse kranten – The Mail, The Express, The Telegraph, The Times, The Guardian, allemaal. Tegenwoordig wil de helft van onze klanten alleen maar tijdschriften, omdat ze die niet op het internet terug kunnen vinden.We maken aantekeningen van ieders verzoek en vervolgens van wat we naar hen opsturen in ons 'rode boek'. De laatste verzoekjes die we hebben gehad gingen over Julian Fellowes, Helena Bonham Carter, Lord Lucan, Mindy Kaling, Lady Kitty Spencer, de koningin – misschien voor haar negentigste verjaardag. Hier hebben we iets over de zusjes Ecclestone, Peaches Geldof, en de vrouwen en vriendinnen van 'rijkeluiskinderen'. Iemand was hier op zoek naar koninklijke geesten… we hebben veel over het bovennatuurlijke.
Een Duitse journalist die hier kwam, vroeg naar de familie Kray, en we hadden twee grote archieven over hen. Ik kan me nog herinneren dat verhalen over de Krays in elke krant stonden: een dubbele spread in The News of the World en The Sunday People. Ze waren berucht, weet je, het waren misdadige gangsters. Ze heersten volledig over de Londense wijk East End en mensen waren doodsbang voor ze.Wat gaat er met het archief gebeuren? Ik weet dat je jaren geleden nog naar een koper zocht.
Ik hoop dat ik dat wist. [Voormalig mediamagnaat en ex-parlementslid] Robert Maxwell toonde interesse, maar er waren nooit vastgelegde onderhandelingen. Ik wilde het toen niet verkopen. Ja, ik zou het archief nu wel willen verkopen, maar ik denk niet dat iemand zo dom is als ik! Hoewel het als geheel verkocht zou moeten worden. Als je het stukje bij beetje verkoopt, wat is de waarde dan nog? Mensen zouden gaan vragen waarom er onderdelen missen. Toch zou ik er verdrietig van worden als het archief zou worden verkocht. We zullen zien.
Ik hoop dat ik dat wist. [Voormalig mediamagnaat en ex-parlementslid] Robert Maxwell toonde interesse, maar er waren nooit vastgelegde onderhandelingen. Ik wilde het toen niet verkopen. Ja, ik zou het archief nu wel willen verkopen, maar ik denk niet dat iemand zo dom is als ik! Hoewel het als geheel verkocht zou moeten worden. Als je het stukje bij beetje verkoopt, wat is de waarde dan nog? Mensen zouden gaan vragen waarom er onderdelen missen. Toch zou ik er verdrietig van worden als het archief zou worden verkocht. We zullen zien.