Een Nederlands kunstenaarsduo maakt absurde sculpturen van opgezette dieren

Een teddybeer met het hoofd van een dalmatiër, een parkiet met een porseleinen onderlichaam, twee geitjes die aan elkaar vastzitten als een Siamese tweeling. Het is een greep uit de absurdistische sculpturen van opgezette dieren, gemaakt door het Nederlandse kunstenaarsduo Michel Vanderheijden van Tinteren en Roel Moonen. Samen vormen ze Atelier Les Deux Garçons.

Het aantal taxidermiekunstenaars wereldwijd is bijna op twee handen te tellen. Les Deux Garçons heeft inmiddels al een vijftienjarige carrière met opgezette dieren achter de rug. “We maken dit werk in de eerste plaats uit onze liefde voor beesten,” vertelt Michel aan The Creators Project. “We gebruiken alleen dieren die aan een natuurlijke dood gestorven zijn. We hebben nooit de behoefte gehad om, zoals Tinkebell, een kat te vermoorden zodat we er een kunstwerk van kunnen maken.”

“In het begin kochten we opgezette dieren op antiekmarkten en veilingen, maar daarmee konden we nooit helemaal doen wat we wilden – ze staan namelijk al in bepaalde poses,” vertelt Roel. “Tegenwoordig krijgen we ze vooral via dierentuinen of dierenartsen, als de baasjes het toestaan. Laatst bood een dierentuin ons een enorme Siberische tijger aan. Het beest wordt dan ter plekke gevild. Omdat er veel illegale handel wordt gedreven met bepaalde dierlijke delen, zoals tijgerschedels, moet de binnenkant worden overgedragen aan de overheid. Zij vernietigen het en wij krijgen alleen het losse vel.”

“Samen met de preparateur bepalen we een houding en maken we een binnenkant van purschuim. Daar spannen we de huid overheen en naaien die vast op onopvallende plekken, zoals de onderbuik en de poten. De huid wordt met acupunctuurnaalden vastgezet op plekken waar het niet mag verschuiven, bij de neusholtes en oog- en mondhoeken bijvoorbeeld. Dit laten we één tot anderhalve maand drogen. Ten slotte wordt het opgezette dier geairbrusht. Hiermee brengen we niet alleen kleur terug in het gezicht en lichaam, maar geven we het beest ook menselijke trekken, zoals rode wangen, rozige lippen of aangezette wenkbrauwen.”

Het is een intensief proces dat wel drie maanden in beslag kan nemen, dus de wachttijd loopt inmiddels op tot jaren. “Het duurde zelfs zes jaar om een tweede bordercollie te vinden voor onze sculptuur Le désir du choix uit de Siamese tweeling-serie L’adieu impossible. Een van de honden had krullend haar en de andere stijl haar, dus kreeg er eentje een permanentje,” vertelt Michel.

Je zou verwachten dat ze met hun kunst willen choqueren en provoceren, maar Les Deux Garçons wil de kijker slechts laten nadenken over wereldproblemen. “Tijdens een eerdere overzichtstentoonstelling van onze werken in het Museum aan het Vrijthof in Maastricht, hing er een gekruisigde ijsbeer aan de wand,” zegt Michel. “Dat verwijst naar de kruisiging van Jezus. Het beest doet dus boete voor de mens en de manier waarop we de aarde verpesten. Door de smeltende ijskappen moeten ijsberen nu soms wel tachtig kilometer per dag zwemmen om voedsel te vinden.”

Bovendien willen de kunstenaars graag iets nieuws maken van de dode dieren. “Dierenlichamen zijn zulk kostbaar materiaal en door de beesten respectvol te verwerken tot een kunstobject willen we ze een tweede leven geven.” In alle werken is een bepaalde symboliek terug te vinden, zoals in de Siamese tweeling-serie.

“Onze ouders bepalen voor ons waar we geboren worden, welke taal we spreken, in welke sociale omgeving we opgroeien – daar heb je zelf niks over te zeggen. Dat is de ene helft van de Siamees,” legt Roel uit. “Op een later moment in je leven maak je zelf keuzes, dat is de andere helft. Maar je kunt je afkomst nooit verloochenen. De Siamees staat dus symbool voor alle dingen die voor jou en door jou zijn gekozen.”

Het werk van Les Deux Garçons is tussen 8 en 12 februari te zien tijdens Rotterdam Contemporary. Bekijk meer werk van het duo op hun website.